Profilaktyka jodowa na obszarze endemii wola Polski Południowej

• Autorzy: Lutynski R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poprawa stanu zdrowia mieszkańców Polski południowej w okresie międzywojennym wiąże się wprowadzeniem jodowania soli kuchennej, od 1935r. Dwukrotne przerwanie procesu jodowania (1939- 1945 i 1980-1986) dało zauważalne nasilenie występowania wola u ludzi. Przeprowadzone badania laboratoryjne prób wody oraz wybranych produktów spożywczych z obszaru endemicznie występującego wola Polski południowej - wykazało niski poziom jodu. Niezadowalające wyniki dotychczas prowadzonej profilaktyki jodowej w regionie krakowskim - nakazuje jej optymalizację; zaczynając od usprawnienia technologicznego procesu wzbogacania soli w KI a kończąc na uświadomieniu społeczeństwa o konieczności używania w gospodarstwie domowym wyłącznie soli jodowanej.

EN

The improvement of the health status of the population in Southern Poland after the First World War resulted in a great extend from the introduction of table salt iodination in 1935. This prophylaxis caused a decrease of serious iodine deficiency disorders in people. Twice was the salt fortification process interrupted (1939-1945 and 1980-1986), and this brought the increase of goiter incidence in the populatin of Southern Poland. Laboratory examinations of water and food samples comming from goiter endemic area presented a low iodine level. The unsatisfactory clinical results of the iodine prophylaxis and the unstable concentration of KI in salt, force to correct the preventive action.

Słowa kluczowe

PL

niedoczynnosc tarczycy; choroby tarczycy; wole; tarczyca; fizjologia czlowieka; profilaktyka jodowa; niedobor jodu; jod; Polska Poludniowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Biuletyn Magnezologiczny
• Rocznik: 1997
• Tom: 02
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.67-73,tab.

Twórcy

autor

Lutynski R.

• Uniwersytet Jagiellonski,

Bibliografia

• Chodzko W. (1946): Medycyna zapobiegawcza a nowe studium lekarskie w Polsce. Pol. Tyg. Lek., 1, ( 939-946 ).
• Ciechanowski S., Urbanik R. (1898): Materyały Antropol. Archeolog. Etnograf. Akad. Umiejętn., 3, (21-37).
• Dłużniewska K., Tylek D., Baranowska K., Drożdż R., Hennig J., Hołyńska B., Ostachowicz B., Łysiak M., Potocki A., Pułka J., Wielgos L., Rybakowa M., Szybiński Z. (1991) : Ocena ilości jodu w całodziennym pożywieniu i w moczu osób objętych badaniami epidemiologicznymi w makroregionie krakowskim po awarii w Czarnobylu oraz poziom w wodzie pitnej w badanym obszarze. End. Pol., 42, 2, (241-249).
• Ewy Z., Bobek S., Kamiński J. (1962): Badania nad występowaniem niedoboru jodu u zwierząt w województwie krakowskim. Rocznik Nauk. Rol., 79-B-3, ( 311-332).
• Gastoł B. (1952): Składniki mineralne wody a wole w powiecie myślenickim. Przeg. Lek., 8,3, (76-82).
• Hołyńska B., Ostachowicz B., Ostachowicz J., Szybiński Z. (1993): Evaluation of iodine concentration in portable water and selected food specimens from moderate endemic goiter area in Poland. End. Pol., 44, 3 (359-365).
• Lutyński R. (1995): Iodine prophylaxis in goiter endemic area in Southern Poland. Seventh European Nutition Confrence, Book of Abstracts, Vienna., (51).
• Nowakowski B. (1946): Spis wola w powiatach myślenickim i . nowosądeckim ,w r. 1946. i Pol. Tyg. Lek., 2, 40, ( 1152-1155) oraz 2, 41, (1180-1183).
• Rybakowa M., Tylek D., Sołtysik-Wilk E., Glonek G, Stanuch H., Szafran Z., Sucharski P. (1991): Badania epidemiologiczne po awarii w Czarnobylu w populacji dzieci w regionie i Krakowskim. End. Pol., 42,2, (253-261).
• Rybakowa M., Tyłek D., Ratajczak R., Antoń A., Skalski M., Przybylik-Mazurek E., Huszno B., Gołkowski F., Tarnawski A., Szybiński Z., (1993): Goiter incidence and urinary iodine secretion in children of age group 6-13 years living in south -eastern Poland. End. Pol., 44, 3, (249- 258).
• Szybinski Z., Sieradzki J., Huszno B., Tarnawski A., Korzeniowska D., Trarzewska H., (1972) Wole u młodzieży szkolnej na obszrze endem karpackiej. Przeg. Lek., 29, 6, (619-624).
• Szybiński Z., Jędrychowski W., Konieczna W., Barylak H., Bednarczyk D. Bobrowski A., Huszno B., Korzeniowska D., B., Korzeniowska D.. Marczewska M„ Mruk K.,
• Rudziński A., Sieradzki J., Tarnawski A., (1974) Częstość wola u dzieci szkolnych woje województwa; krakowskiego w zależności od miejsca zamieszkania, płci i wieku. Pol. Tyg. Lek., 29, 50, 2157-2160).
• Tubiasz S. (1932): Wole endemiczne. Lek. Wojsk., 20, 11, (827-840).
• Ziemlański S., Bułhak-Jachymczyk B., Budzyńska Topolowa J., Panczenko-Kresowska B.. Wartanowicz M. (1994): Normy żywienia dla ludności Polsce. Żywienie Człow. i Metabol., 21, 4,(303- 338).