Spadek liczebnosci srodpolnych ptakow krukowatych Corvidae w poludniowo-zachodniej Polsce

• Autorzy: Tomialojc L

Warianty tytułu

EN

A decline in the rural corvid populations of SW Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po wzroście liczebności w połowie XX wieku potem w południowo-zachodniej Polsce polne ptaki krukowate Corvidae (w przeciwieństwie do miejskich) silnie zmniejszyły swoje populacje. W niniejszej pracy porównano nieliczne konkretne dawne dane ze stanem obecnym. Liczebność wrony siwej Corvus cornix na trzech dolnośląskich powierzchniach próbnych badanych w latach 1960. lub 1970. oraz ostatnio (2008–2009) zmniejszyła się ponad 30-krotnie, z 7–53 p do 0–2 par. Obserwacje z pociągu (wzdłuż ok. 1250 km tras) potwierdziły obecną niską jej liczebność na rozległym obszarze południowo- zachodniej Polski, jak również sugerują obecną niską liczebność gawronów C. frugilegus, kawek C. monedula i śródpolnych srok Pica pica. Przyczynami jest prawdopodobnie splot dwóch czynników: a) zastąpienie niskotrawiastych pastwisk oraz upraw buraka cukrowego i ziemniaków przez wysokotrawiaste łąki oraz wielkopowierzchniowe uprawy zbóż ozimych, rzepaku i kukurydzy; b) pojawienie się i wzrost liczebności kruka Corvus corax. Dwa rodzaje obserwacji oraz test wokalny sugerują, że zniknięcie z krajobrazu rolniczego bardzo widocznych gniazd wron i srok, może być spowodowane drapieżnictwem gniazdowym kruków

EN

In the 20th century corvid populations were steadily increasing in SW Poland. Later this trend has been replaced by a decline in the agricultural lowland of SW Poland (though not in big cities). Best evidence exists for the Hooded Crow Corvus cornix: in three Lower Silesian rural plots censused during the 1960s or 1970s versus in 2008-09 its population declined over 30 times, from 7–53 pairs before to 0–2 pairs now. Observations carried out from trains (a route c. 1250 km) have confirmed a low abundance of this species over several parts of SW Polish lowland, and suggest that other rural corvids (Corvus frugilegus, C. monedula, Pica pica) have became scarce as well. Two reasons seem to trigger this: a) a replacement of short-grass pastures and of sugar beet and potato fields by the highstemmed meadows and the winter cereals, raps and maize cultures; b) arrival and replenishment of the Ravens (Corvus corax). Two types of observation and a vocal test suggest that disappearance of rural Hooded Crow and Magpie conspicuous nests from the crowns of deciduous trees (location still common in human settlements) may reflect a nest predation pressure by the Ravens

Słowa kluczowe

PL

srodowisko srodpolne; spadek liczebnosci; ptaki; krukowate; Polska Poludniowo-Zachodnia; krajobraz rolniczy; Corvidae

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2009
• Tom: 65
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.415-422,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Tomialojc L

• Uniwersytet Wroclawski, ul.Sienkiewicza 21, 50-335 Wroclaw

Bibliografia

• Chylarecki P., Jawińska D., Kuczyński L. 2006. Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych - Raport z lat 2003-2004. OTOP, Warszawa.
• Cramp S., Perrins C.M. 1994. The Birds of the Western Palearctic. 8. Oxford Univ. Press, Oxford.
• Dombrowski A., Goławski A. 2002. Changes in numbers of breeding birds in an agricultural landscape of east- central Poland. Vogelwelt 123: 79-87.
• Dyrcz A., Grabiński W., Stawarczyk T., Witkowski J. 1991. Ptaki Śląska - Monografia faunistyczna. Uniw. Wrocławski, Zakład Ekol. Ptaków, Wrocław.
• Hagemeijer W.I.M., Blair M.J. 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds. Their Distribution and Abundance, T & A.D. Poyser, London.
• Glutz v. Blotzheim U., Bauer K. 1993. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. 13/3. AULA Verlag, Wiesbaden.
• Grabiński W. 1987. Ekologia rozrodu wrony siwej (Corvus corone cornix) na stawach milickich. Praca doktorska. Zakład Ekologii Ptaków Uniw. Wr., Wrocław. Ms.
• Jakubiec Z. 2005. Wybiórczość środowiskowa i dzienna aktywność żerujących gawronów Corvus frugilegus w krajobrazie rolniczym Wielkopolski. W: Ptaki krukowate Polski. S. 333-354.
• Jerzak L., Kavanagh B.P., Tryjanowski P. 2005. Ptaki krukowate Polski. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• Kasprzykowski Z. 2003. Habitat preferences of foraging Rooks Corvus frugilegus during the breeding period in the agricultural landscape of eastern Poland. Acta Orn. 38: 27-31.
• Kasprzykowski Z., Olton M. 2008. Gniazdowanie sroki Pica pica w środowisku miejskim oraz w krajobrazie rolniczym środkowo-wschodniej Polski. Not. Orn. 49: 29-38.
• Kuźniak S. 1996. Atlas ptaków lęgowych Leszna w latach 1990-1993. Prace Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków UAM, Poznań, 6: 1-81.
• Luniak M., Mulsow R. 1988. Ecological parameters in urbanization of the European Blackbird. W: Quellet H. (ed.) - Acta XIX Congr. Intern. Orn., Ottawa, 2: 1787-1793.
• Ławniczak D. (1980). Zespoły ptaków lęgowych różnych typów krajobrazu rolniczego Śląska. Praca magisterska w Zakładzie Ekologii Ptaków Uniw. Wr., Wrocław. Ms.
• Nowicki M., Ribbe L. 2001. Problemy ekorozwoju Polski. Agencja Reklamowo-Wyd. A. Grzegorczyk, Warszawa.
• Orłowski G. 2005a. Magpie Pica pica nest sites in farmland in vicinity of Wrocław city (SW Poland). W: Ptaki krukowate Polski. s. 509-515.
• Orłowski G., 2005b. Awifauna krajobrazu rolniczego Równiny Wrocławskiej pomiędzy Wrocławiem a Siechnicami. II. Ptaki wróblowe (Passeriformes). Chrońmy Przyr. Ojcz., 61, 6: 39-57.
• Orłowski G., Czapulak A., 2007. Different extinction risks of the breeding colonies of Rook Corvus frugilegus in rural and urban areas of SW Poland. Acta Orn. 42: 145-155.
• Orłowski G., Ławniczak D. 2009. Changes in breeding bird populations in farmland of south-western Poland between 1977-1979 and 2001. Folia Zool. 58: 228-239.
• Orłowski G., Kasprzykowski Z., Dobicki W., Pokorny P., Polechoński R. 2009. Geographical and habitat differences in concentrations of copper, zinc and arsenic in eggshells of the rook Corvus frugilegus in Poland. J. Orn. (w druku).
• Orłowski G., Kasprzykowski Z., Zawada Z., Kopij G. 2009. Stomach content and grit ingestion by Rook Corvus frugilegus nestlings. Ornis Fennica (w druku).
• Ręk P. 2009. Are changes in predatory species composition and breeding performance responsible for the decline of Coots Fulica atra in Milicz Ponds Reserve (SW Poland)? Acta Orn. 44: 45-52.
• Sudfeldt C., Droeschmeister R., Gruenberg C., Jaehne S., Mitschke A., Wahl J. 2008. Vögel in Deutschland - 2008. DDA, BIN, LAG VSW, Münster.
• Tomiałojć L. 1970. Badania ilościowe nad synantropijną awifauną Legnicy i okolic. Acta Orn. 12: 293-392.
• Tomiałojć L. 2005. Wpływ ptaków krukowatych na różne populacje grzywacza. W: Ptaki krukowate Polski. S. 215-229.
• Tomiałojć L. 2007. Zmiany awifauny lęgowej w dwóch parkach Legnicy po 40 latach. Not. Orn. 48: 232-245.
• Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski - rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Tomy 1-2. PTPP „pro Natura”, Wrocław.
• Tomiałojć L., Głowaciński Z. 2006. Zmiany w awifaunie Polski - przeszłość, przyszłość, różne interpretacje. W: Nowakowski J.J., Tryjanowski P, Indykiewicz P. (red.) - Ornitologia polska na progu XXI stulecia - dokonania i perspektywy. Wyd. Sekcji Ornit. PTZool. i Kat. Ekologii i Ochrony Środowiska UWM, Olsztyn, s. 39-85.
• Udolf J. 2005. Przebieg synurbizacji i wybiórczość siedliskowa miejskiej populacji wrony siwej Corvus cornix we Wrocławiu. W: Ptaki krukowate Polski. S. 355-366.
• Zduniak W 2005. Wrona siwa Corvus cornix w Polsce - stan wiedzy i perspektywy badań. W: Ptaki krukowate Polski. s. 113-125.
• Zduniak P, Kuczyński L. 2003. Breeding biology of the Hooded Crow Corvus cornix in Warta valley (W Poland). Acta Orn. 38: 143-150.