The influence of landscape structure on White Stork's Ciconia ciconia nest distribution

• Autorzy: Latus C , Kujawa K , Glemnitz M

Warianty tytułu

PL

Wplyw struktury krajobrazu na rozmieszczenie gniazd bociana bialego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The analyses were carried out for the Märkisch-Oderland-district (660 km²) in East Germany (near Oder river) where the density of breeding pairs reached 4 per 100 km². The landscape structure was investigated within a 1 km radius of nesting locations ("breeding sites") and randomly selected points in the villages without stork nests ("control sites"). The landscape structure (habitat proportions, Shannon's diversity index H', density of edges, etc.) was measured by evaluating aerial photographs (1:10000). The land-use of "breeding sites" was characterised by a higher proportion of grasslands and inshore waters as well as by a significantly higher value of H'—1.37 compared to 0.95 for "control sites". Storks clearly preferred more differentiated landscapes — 80% of "breeding sites" were localised in very high diversity classes (0.81-1.7), while 80% of "control sites" were in much lower diversity classes (0.21-0.8). Also grasslands were found to have a strong influence — storks preferred more grasslands in landscape. In addition, White Storks most frequently built up their nests in the moderately fragmented areas.

PL

Celem badań było wyznaczenie cech struktury krajobrazu na obszarach intensywnie wykorzystywanych rolniczo, preferowanych przez bociana białego jako tereny gniazdowania, a przez to mających największe znaczenie dla zachowania populacji lęgowych tego gatunku. Analizę rozmieszczenia gniazd w odniesieniu do struktury krajobrazu przeprowadzono w typowo rolniczym okręgu Märkisch Oderland (wschodnia Brandenburgia), o powierzchni 660 km², porównując strukturę krajobrazu w promieniu do 1 km od 56 gniazd czynnych w ciągu ostatnich pięciu lat (BS) ze strukturą krajobrazu wokół 34 losowo wybranych punktów (CS) leżących w obrębie wsi bez gniazd. Analizowano trzy grupy zmiennych charakteryzujących krajobraz: 1) udział procentowy poszczególnych typów środowiska — pól uprawnych, lasów, ląk i pastwisk, wód powierzchniowych, osiedli ludzkich oraz innych łącznie (sadów, ogrodów, terenów zakrzewionych itp.), wskaźnik różnorodności H' obliczony na podstawie wyróżnionych wyżej środowisk oraz stopień otwartości krajobrazu (procent terenów otwartych — pól uprawnych, łąk i pastwisk); 2) zagęszczenie granic pomiędzy poszczególnymi środowiskami oraz wszystkich granic łącznie; 3) odległość BS i CS od wyszczególnionych środowisk i odległości pomiędzy fragmentami tego samego środowiska. Obszar wokół BS charakteryzował się w stosunku do CS niższym udziałem procentowym pól uprawnych (odpowiednio 52 i 71%), wyższym udziałem łąk i pastwisk (11 i 4%) oraz wód powierzchniowych (6 i 1%) (różnice statystycznie istotne: odpowiednio χ² = 17.6; 12.8; 25.3; df = 1, p < 0.001), a także wyższą różnorodnością krajobrazu — H' wynosiło 1.37 i 0.95 (różnica istotna statystycznie: t = 3.08, df = 13, p < 0.01). 80% BS znajdowało się na obszarach o dużej różnorodności (H' od 0.8 do 1.7) i aż 80% CS — na obszarach o niskiej różnorodności (H' od 0.2 do 0.8). Rozkłady liczebności BS i CS różniły się istotnie statystycznie w odniesieniu do udziału procentowego pól uprawnych ( χ² = 72.2, df = 4, p < 0.0001), łąk i pastwisk ( χ² = 36.9, df - 6, p < 0.0001) oraz lasów ( χ² = 75.5, df = 3, p < 0.0001). Widoczna jest tu preferencja w budowaniu gniazd na obszarach o niższym udziale pól uprawnych i lasów oraz wyższym — łąk i pastwisk (Fig. 1a, b, c). Również stosunek powierzchni ląk i pastwisk do powierzchni pól uprawnych wokół BS był statystycznie istotnie wyższy, niż wokół CS (Mann-Whitney test, U = 559, p < 0.0001). Poza tym stwierdzono, że BS — w stosunku do CS — usytuowane były istotnie częściej ( χ² = 18.1, df = 5, p < 0.01) na obszarach o większym zagęszczeniu granic pomiędzy wyszczególnionymi środowiskami, czyli charakteryzującym się większym rozdrobnieniem środowisk (Fig. 1). Powyższe rezultaty zostały potwierdzone w analizie dyskryminacyjnej, przy pomocy której można wskazać na różnorodnośi krajobrazu (wskaźnik H') i udział procentowy łąk jako wskaźniki charakteryzujące obszary preferowane przez bociana białego jako tereny lęgowe, a udział pól uprawnych — jako wskaźnik niekorzystny (Tab. 1). Wskaźniki struktury krajobrazu oparte na odległościach od gniazda do środowisk różnego typu oraz pomiędzy fragmentami tego samego środowiska nie odgrywały statystycznie istotnej roli w rozmieszczeniu gniazd.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; Ciconia ciconia; gniazda ptasie; ekologia zwierzat; krajobraz rolniczy; bocian bialy; rozmieszczenie; struktura krajobrazu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2000
• Tom: 35
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.97-102,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Latus C

• Institute of Land Use Systems and Landscape Ecology, Eberswalderstr. 84, 15374 Muncheberg, Germany

autor

Kujawa K

• Stacja terenowa Zakładu Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego, PAN, Szkolna 4, 64-003 Turew)

autor

Glemnitz M

• Institute of Land Use Systems and Landscape Ecology, Eberswalderstr. 84, 15374 Muncheberg, Germany

Bibliografia

• Alonso J. C., Alonso J. A., Carrascal L. M. 1991. Habitat selection by foraging White Storks Ciconia ciconia during breeding season. Can. J. Zool. 69:1957-1962.
• Amt für Landwirtschaft 1995. Übersichtsinformation zum strukturellen und wirtschaftlichen Entwicklungsstand der Landwirtschaft im Landkreis Märkisch Oderland (11. 10. 1995 Amt für Landwirtschaft in Neuhardenberg eds).
• Andries A.M., Gulinck H., Herremans M. 1994. Spatial modelling of barn owl Tyto alba habitat using landscape characteristics derived from SPOT data. Ecography 17:278-287.
• Creutz G. 1988. Der Weißstorch. Die Neue Brehm-Bücherei.
• Flather G H., Sauer J. R. 1996. Using landscape ecology to test hypotheses about large-scale abundance pattem in migratory birds. Ecology 77:28-35.
• Lakeberg H. 1995. Zur Nahrungsökologie des Weißstorchs Ciconia ciconia in Oberschwaben (S-Deutschland): Raum-Zeit-Nutzungsmuster, Nestlingsentwicklung und Territorialverhalten. Ökologie Vögel 17, Sonderheft.
• LDS Brandenburg 1995. Statistische Jahrbücher des Landes Brandenburg.
• Löhmer R., Jaster P., Reck F. G. 1980. Untersuchungen zur Ernährung und Nahrungsraumgröße des Weißstorches. Beitr. Naturkunde Niedersachsens 33:117-129.
• McLaughlin A., Mineau P. 1995. The impact of agricultural practices on biodiversity Agr. Eco. Env. 55:201-212.
• Naturschutzbund Deutschland 1995. Mitteilungsblätter 87/95 der BAG Weißstorchschutz. Naturschutzbund Deutschlands e.V.
• Pinowska B., Pinowski J. 1989. Feeding ecology and diet of the White Stork Ciconia ciconia in Poland. In: Rheinwald G., Odgen J., Schulz H. (eds.). White stork. International Council for Bird Preservation, Walsrode, Germany, pp. 381-396.
• Poole R. W. 1979. An Introduction to Quantitative Ecology. McGraw- Hill, New York.
• Profus P. 1986. Zur Brutbiologie und Bioenergetik des Weißstorchs in Polen. Beih. Veröff. Naturschutz Landschaftspflege Bad.-Württ. 43:205-220.
• Ranner A., Tiefenbach M. 1994. Der Weißstorch: Bestandesentwicklung, Gefährdungs-ursachen und Maßnahmenvorschläge. Reports Umweltbundesamt, Wien, pp. 94-95.
• Schneider M. 1988. Periodisch überschwemmtes Dauergrünland ermöglicht optimalen Bruterfolg des Weißstorchs (Ciconia ciconia) in der Soave-Stromaue (Kroatien/Jugoslawien). Die Vogelwarte 34: pp. 164-173
• Struwe B., Thomson K. M. 1991. Untersuchungen zur Nahrungsökologie des Weißstorchs in Bergenhusen 1989. Corax 14: 210- 238.
• Thomson K. M. 1995. Auswirkungen moderner Landbewirtschaftung auf die Nahrungsökologie des Weißstorchs, In: Biber O., Enggist P., Marti C., Salathe T. (eds.). Proc. Symp. on the White Stork, Basel, pp. 121-134.