EN
Over fifteen years (1985-1999) waterfowl were counted during one day in January on 33 permanent routes with a total length of c. 310 km along the banks of all rivers and ponds throughout the city. 23 species (apart from gulls) were recorded. The number of species varied from 3 to 10 in different years and increased significantly during the study period. Mallard Anas platyrhynchos was the most numerous species (98-99% of individuals). The proportion of male Mallards varied from year to year within the range 54—63%. The number of Mallards gradually increased from c. 17 300 in the winter of 1984-1985 to c. 28 000 in the winter of 1989-90 but then declined to c. 7500 in the winter of 1997-1998. These changes appear to depend on both air temperatures during the winter and the prosperity of the city's inhabitants, who feed ducks with bread and scraps of food. It is highly probable that the change in the socio-economic situation has been the main cause of the decline in waterfowl observed during the 1990s.
PL
W ciągu 15 lat jednego dnia w styczniu liczono ptaki wodne (z wyłączeniem mew) na 33 stałych odcinkach (310 km) wzdłuż wszystkich rzek i zbiorników wodnych miasta. Wyniki rozpatrywano w podziale na dwie kategorie niezamarzniętych wód: 1) dolny odcinek rzeki Moskwy, 2) niezamarznięte fragmenty innych wód — małych rzeczek i stawów. Jako miernik (MTEW) temperatury przyjęto średnią z okresu od 1 listopada do 15 stycznia, a jako miernik poziomu bytowego (WI) stosunek między średnią zarobków w danym roku a średnią ceną chleba. Liczba gatunków obserwowanych podczas poszczególnych zim (3-10, łącznie 23) znacznie zwiększyła się w ciągu omawianego okresu (Tab. 1). Najliczniejszym gatunkiem była krzyżówka (98-99% wszystkich ptaków), u której udział samców wynosił 54-63%, a ogólna liczba stopniowo wzrastała od 17 tys. (1984/85) do 28 tys. (1989/90), po czym spadła do 7.5 tys. (1997/98, Fig. 1). Zmiany te były warunkowane głównie temperaturą (MTEW) i poziomem bytowym mieszkańców (WI) — wskaźnikiem ceny chleba (Fig. 2), którym ludzie karmili zimujące kaczki. Spadek liczby zimujących krzyżówek zbiegł się z latami obniżenia stopy życiowej ludności, spowodowanego zmianą ustroju gospodarczego kraju. Zależność ta szczególnie uwidoczniła się (rs = 0.67) w stosunku do ptaków zimujących na małych rzeczkach i stawach, gdzie były karmione przez ludzi, a nie było jej (rs = -0.17) u populacji zimującej na otwartej przestrzeni rzeki Moskwy (Fig. 3). W ciągu zim 1990/91/92 znaczna część krzyżówek przeniosła się z małych wód na rzekę, gdzie znajdowały pokarm naturalny.