Zróżnicowanie składu chemicznego fliszowych karpackich wód podziemnych

• Autorzy: Satora S.

Warianty tytułu

EN

The variability of flysch carpathian underground waters chemical composition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu przedstawiono zróżnicowanie stężeń wybranych własności chemicznych oraz składu chemicznego wód podziemnych ujmowanych studniami wierconymi na terenie karpackiej części województwa małopolskiego. Omawiane wody podziemne występowały w skałach okruchowych oraz fliszowych wieku czwartorzędowego, paleogeńskiego i kredowego. Własności chemiczne obejmowały wielkości suchej pozostałości mineralnej, twardość ogólna oraz odczyn pH wody, natomiast skład chemiczny oznaczenie takich jonów jak HCO3-, SO42-, Cl-, NO2-, NO3-, PO43-, Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Fe2+, Mn2+. Pod względem mineralizacji badane wody są najczęściej normalnie słodkie, słabo zasadowe i średnio twarde. Zawierają one najczęściej podwyższone stężenia jonów Fe i Mn, niekiedy też jonów SO42-, Cl- oraz Na. Wielkość statystycznego współczynnika zmienności badanych parametrów chemicznych wskazuje na to, że odczyn pH wód pod tym względem kwalifikowany jest jako mało zmienny, sucha pozostałość, twardość ogólna, HCO3-, Ca2+ i Mg2+ (za wyjątkiem wód czwartorzędowych), K+ (za wyjątkiem wód czwartorzędowych i kredy) jako średnio zmienne, Cl-, NO2-, NO3-, PO43- i Mn2+ (tylko w wodach czwartorzędowych), Na- i K- (tylko w wodach kredy), Fe2+ oraz Mn2+ jako o bardzo dużej zmienności (wsp. zmieności> 100). Pod względem hydrochemicznym badane wody czwartorzędowe są Ca-HCO3-SO4, wody paleogeńskie HCO3-Ca-Mg, a wody kredowe HCO3-Ca.

EN

In the article the variability of concentration of selected chemical properties as well as chemical composition of underground waters intaken by drilled wells on the area of carpathian part of Malopolska province was presented. Mentioned underground waters occured in the clastic and flysch rocks of Quateriary, Paleogene and Cretaceous period. The chemical properties included the amount of total mineral solids, total hardness and pH reaction of water, whereas chemical composition - the analysis of HCO3 -, SO4 2-, Cl-, NO2 -, NO3 -, PO4 3-, Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Fe2+, Mn2+ iones concentration. As regards total mineralization the studied waters were described as normal sweet, slightly alkaline and medium hard. Most often they contained higher levels of Fe2+ and Mn2+ iones, sometimes also SO4 2-, Cl- and Na+. The quantity of statistics variability coefficient of analyzed chemical parameters showed that pH reaction of studied waters was classified as low variable, total mineral solids, total hardness, HCO3 2-, Ca2+ and Mg2+ (except Quaternary waters), K+ (except Quaternary and Cretaceous waters) as medium variable, Cl-, NO2 -, NO3 -, PO4 3- i Mn2+ (only in Quaternary waters), Na+ and K+ (only in Cretaceous waters), Fe2+ and Mn2+ as higly variable (variability coefficient > 100). As regards hydrochemical properties analyzed Quaternary waters were Ca-HCO3-SO4, Paleogene –HCO3-Ca-Mg and Cretaceous - HCO3-Ca.

Słowa kluczowe

PL

Karpaty Zewnetrzne; flisz karpacki; wody podziemne; wody czwartorzedowe; wody trzeciorzedowe; wody kredowe; wlasciwosci chemiczne; odczyn wody; pozostalosci suche; twardosc ogolna; sklad chemiczny; stezenie jonow; wspolczynnik zmiennosci

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2009
• Numer: 06
• Opis fizyczny: s.151-160,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Satora S.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Chowaniec J., Oszczypko N., Witek K. Hydrogeologiczne cechy warstw krośnieńskich centralnej depresji karpackiej. Kwart. Geol. 27, 4, 1983, s. 797–810.
• Chowaniec J., Gierat-Nawrocka D., Witek K. Pierwszy użytkowy poziom wodonośny na obszarze polskich Karpat fliszowych [w:] Aktualne problemy hydrogeologii. AGH, Kraków, 1985,59–65.
• Golonka J. Objaśnienia do mapy geologicznej Polski 1:200 000. Ark. Bielsko-Biała. Wyd. Geol. Warszawa 1981.
• Kleczkowski A.S. 1990. Objaśnienia do mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony (1:500 000). Inst. Hydrogeol. i Geol.Inż. AGH, Kraków.
• Kulka A., Rączkowski W., Żytko K., Paul Z. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Ark. Szczawnica-Krościenko. Wyd. Geol. Warszawa 1991.
• Satora S. Wpływ środowiska geologicznego na konstrukcje studni wierconych i reżim hydrogeologiczny ujętych wód podziemnych. Zeszyty Naukowe UR w Krakowie Seria 447, zesz. 324,2008.
• Turzański K.P. (red.) Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim. WIOŚ Kraków. 2003.