Annual variations and tendencies of changes in atmospheric fall sums in Lebork in 1861-2000

• Autorzy: Kirschenstein M.

Warianty tytułu

PL

Wahania roczne i tendencje zmian sum opadów atmosferycznych w łęborku w latach 1861-2000

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The present paper concentrates on the basic features of an annual precipitation course (monthly, seasonal and annual sums) registered between 1861-2000. The paper also defines an amount of precipitation sums’ deviations from the many years’ average, factor of monthly precipitation sums’ changeability and trends of their changes. The characteristics of the annual precipitation sums in an annual course allow to define which months, seasons and half-years were characterized by more intensive changeability and discover if there was recorded a considerable asymmetry between the particular months, seasons and half-years and what were the reasons of the asymmetry.

PL

Celem pracy było określenie trendów zmian wielkości opadów i odchylenie od średniej wieloletniej w okresie 1861-2000 oraz ocena, które miesiące, pory roku i półrocza charakteryzowały się większą zmiennością, czy wystąpiła duża asymetria między poszczególnymi miesiącami, porami roku i półroczami i jakie były jej przyczyny. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że przebieg roczny sum opadów w Lęborku charakteryzował się dużą zmiennością. Wynika ona z wahań oddziaływania cyrkulacji znad Oceanu Atlantyckie-go, Morza Bałtyckiego i obszaru kontynentalnego oraz uwarunkowań lokalnych, między innymi położenia w pradolinie Redy-Łeby. Częste występowanie maksimum opadów nie tylko w lipcu, ale również w sierpniu, wrześniu i październiku i niskie sumy w lutym, marcu i kwietniu świadczą o dużym wpływie Morza Bałtyckiego. Wiosną i wczesnym latem jest on ochładzający i powoduje obniżenie sum opadów, natomiast od lipca do listopada wzrost kontrastów na granicy ląd-morze przyczynia się do znacznego ich wzrostu, dlatego jesień charakteryzuje się wysokimi sumami opadów (w 84% lat były one wyższe od sum wiosennych i zimowych oraz w 37% od sum letnich). Zmienność opadów jest również widoczna w wielkości odchyleń od średniej wieloletniej. Wszystkie miesiące charakteryzowały się bardzo dużymi wahaniami (szczególnie październik), podobnie sumy opadów w porach roku, półroczach i roku. Tak duże wahania świadczą o występowaniu na przemian okresów z nadmiarem lub niedoborem sum opadów, czyli każ-dy miesiąc, pora roku, półrocze lub rok w jednym roku mogły być suche, a w następnym wilgotne. Największe odchylenie standardowe sum opadów wystąpiło od lipca do października, wśród pór roku były to lato i jesień, zaś w półroczu ciepłym odchylenie było większe niż w chłodnym. Współczynnik zmienności był największy w październiku, większy wiosną niż latem, wskazuje on również na większą zmienność opadów w półroczu chłodnym niż ciepłym. Trend wzrostu sum opadów wystąpił we wszystkich miesiącach, porach roku i półroczach. Największym wzrostem charakteryzowały się: miesiące – październik (0,11 mm/rok), grudzień (0,09 mm/rok), styczeń (0,09 mm/rok) i czerwiec (0,08 mm/rok); pory roku – jesień (0,23 mm/rok) i zima (0,23 mm/rok), natomiast w przypadku półroczy, w obu tendencja wzrostu była duża: w półroczu ciepłym – 0,41 mm/rok, w półroczu chłodnym – 0,34 mm/rok. W całym wieloleciu wystąpił trend wzrostu rocznych sum opadów – 0,77 mm/rok.

Słowa kluczowe

EN

annual variation; tendency; precipitation change; atmospheric fall sum; Lebork town; trend; precipitation coefficient; season

• Wydawca: -
• Czasopismo: Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline
• Rocznik: 2008
• Tom: 12
• Opis fizyczny: p.97-111,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kirschenstein M.

• Institute of Geography, Pomeranian Academy, Partyzantow 27, 76-200 Slupsk, Poland

Bibliografia

• Atlas częstotliwości opadów atmosferycznych w Polsce. (Atlas of atmospheric falls fre-quency in Poland). 1961. (Ed.) K. Dębski. Pr. i Studia Kom. Inż. i Gosp. Wod., Warszawa, 4, (in Polish).
• Chomicz K., 1971. Struktura opadów atmosferycznych w Polsce. (Structure of atmospheric falls in Poland). Pr. PIHM, 101, (in Polish).
• Kirschenstein M., 2004. Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu opadów w pół-nocno-zachodniej Polsce. (Role of atmospheric circulation in falls forming in north-west Poland). PAP Słupsk, (in Polish).
• Kirschenstein M., 2008. Indicator of annual precipitations in Lębork and their changes in 1861-2000 period. In: Global changes: their regional and local aspects, (in the press).
• Kirschenstein M., Baranowski D., 2005. Sumy opadów atmosferycznych w Polsce w latach 1951-1995. (Sums of atmospheric falls in Poland in 1951-1995). Bad. Fizjogr. nad Polską Zach., Series A, Geogr. Fiz., 56, 55-72, (in Polish).
• Kirschenstein M., Baranowski D., 2008. The frequency of normal and abnormal sums of at-mospheric falls in Lębork in 1861-2000. In this vol., 85-95.
• Kożuchowski K., Wibig J., 1988, Kontynentalizm pluwialny w Polsce: zróżnicowanie geograficzne i zmiany wieloletnie. (Pluvial continentality in Poland: Geographic diversity and longstanding variations). Acta Geogr. Lodziensia, 55, (in Polish).
• Okołowicz W., 1978. Mapa Regionów Klimatycznych. W: Narodowy atlas Polski. (Map of climatic regions. In: National Atlas of Poland). PAN, Instytut Geografii, Wrocław-War- szawa-Kraków-Gdańsk, (in Polish).
• Prace i Studia Komitetu Gospodarki Wodnej. (Compilations and Studies by Water Economy Committee). 1959. Prace Hydrol. i Meteorol., Warszawa, (in Polish).