Nowe stanowiska strojnisia nadobnego Philaeus chrysops (Araneae: Salticidae) w Polsce

• Autorzy: Wisniewski K. , Malkiewicz A. , Bena W.

Warianty tytułu

EN

New records of Beautiful Jumper Philaeus chrysops (Araneae: Salticidae) in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Chroniony gatunek pająka z rodziny skakunowatych Salticidae, strojniś nadobny Philaeus chrysops (Poda, 1761), został odnotowany na Dolnym Śląsku, na terenie dawnych oraz wciąż użytkowanych poligonów w okolicach Świętoszowa, Ławszowej, Golnic i Kozłowa. Znaczna część tych obszarów znajduje się w obrębie sieci Natura 2000 (Wrzosowiska Świętoszowsko-Ławszowskie, Wrzosowisko Przemkowskie). W artykule dyskutowane są kwestie dotyczące rozmieszczenia tego gatunku w Polsce i Europie, jego wybiórczości środowiskowej oraz zasadności i możliwości ochrony.

EN

A protected spider species, Beautiful Jumper Philaeus chrysops (Poda, 1761) from the family of jumping spiders (Salticidae) was recorded on a few localities in Lower Silesia (Poland). It was found during the inventory of the military training areas - both the former ones and those still used by the army - located near Golnice, Kozłów, Ławszowa and Świętoszów. Lately, the major part of this region has been included in the Natura 2000 Network, as "Wrzosowiska Świętoszowsko-Ławszowskie" and "Wrzosowisko Przemkowskie". Ph. chrysops was found in its typical habitats, i.e. inland dunes with pioneer grasslands and heathlands that had been preserved from natural succession due to military activity and uncontrolled fires. These habitats are regarded as valuable, because they significantly contribute to the overall diversity of the region. However, the ecological succession could be observed in a large part of this area. The majority of Ph. chrysops specimens inhabited low shrubs of wild black cherry (Primus serotina), Scots pine (Pinns sylvestris) and heather (Calluna vulgaris). We claim that the two previous observations (from as early as the 19th and the beginning of the 20th century) from southwest Poland are uncertain, so the first confirmed localities of this species in the region are presented in this paper. The species is known only from a few, scattered localities in Poland, however, it also occurs in western Germany near the border with Poland. The species is common in southern Europe. Nonetheless, its peripheral populations in northern Europe seem to be important, because Beautiful Jumper occurs there in rare and endangered habitats.

Słowa kluczowe

PL

pajaki; Araneida; skakunowate; Salticidae; gatunki chronione; strojnis nadobny; Philaeus chrysops; wystepowanie; nowe stanowiska; wrzosowiska; poligony wojskowe; Dolny Slask; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.229-235,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wisniewski K.

• Katedra Bioróżnorodności i Taksonomii Ewolucyjnej, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul.S.Przybyszewskiego 63/77, 51-148 Wrocław

autor

Malkiewicz A.

• Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony Bezkręgowców, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul.S.Przybyszewskiego 63/77, 51-148 Wrocław

autor

Bena W.

• ul.K.Olszewskiego 7, 59-900 Zgorzelec

Bibliografia

• Čížek O., Vrba Р., Beneš J., Hrázský Z., Koptík J„ Kučera Т., Marhoul P., Zámečník J., Konvička M. 2013. Conservation Potential of Abandoned Military Areas Matches That of Established Reserves: Plants and Butterflies in the Czech Republic. PLoS ONE 8 (1): e53124. doi:10.1371/ journal.pone.0053124.
• Fickert C. 1876. Verzeichniss der Schlesischen Spinnen. Zeitschrift für Entomologie 5: 46-76.
• Harnisch О. 1925. Studien zur Ökologie und Tiergeographie der Moore. Zoologische Jahrbücher. Abteilung für Systematik, Ökologie und Geographie der Tiere 51: 1-166.
• Kulczyński W. 1884. Przegląd krytyczny pająków z rodziny Attoidae, żyjących w Galicyi. Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności 12: 136-232.
• Kupryjanowicz J. 2008. Pająki, Araneae. W: Bogdanowicz W., Chudziecka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.). Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa: 223-239.
• Lebert H. 1875. Verzeichniss Schlesischer Spinnen mit Aufzählung der schlesischen Myriapoden, H. Laupp, Tübingen.
• Marczak D. 2010. Strojniś nadobny Philaeus chrysops (Poda, 1761) (Araneae: Salticidae) w Kampinoskim Parku Narodowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 29 (4): 108-110.
• Owieśny M., Szpila K., Oleksa A., Ogonowski Ł. 2010. Strojniś nadobny Philaeus chrysops Poda, 1761 (Araneae: Salticidae) na nowych stanowiskach w Polsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 66 (1): 65-70.
• Pedersen A.A., Loeschcke V. 2001. Conservation genetics of peripheral populations of the mygalomorph spider Atypus affinis (Atypidae) in northern Europe. Molecular Ecology 10: 1133-1142.
• Prószyński J. 1961. Pająki Góry Nartowej w Puszczy Kampinoskiej. Fragmenta Faunistica 8 (35): 555-595.
• Prószyński J., Staręga W. 1971. Katalog fauny Polski. Pająki (Aranei). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Relys V. 2000. Contribution to the knowledge of the spider (Araneae, Arachnida) fauna of Lithuania. Acta Zoologica Lituanica 10: 47-53.
• Rozporządzenie 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz.U. 2014, poz. 1348.
• Růžička V. 2000. Spiders in rocky habitats in central Bohemia. Journal of Arachnology 28: 217-222.
• Sacher P., Sobczyk Т., Beutler H. 1998. Philaeus chrysops (Poda, 1761) in Sachsen und Brandenburg (Araneae, Salticidae). Entomologische Nachrichten und Berichte 42 (3): 119-122.
• Shardlow M.E.A. 2004. Recent Records of Philaeus chrysops (Poda, 1761) (Beautiful Jumper) in Britain. Spider Recording Scheme News 48: 12-13 (Newsletter of the British Arachnological Society 99).
• Stańska M. 2004. Philaeus chrysops. Strojniś nadobny. W: Głowaciński Z., Nowacki J. (red.). Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 43-44.
• Staręga W. 1976. Pająki (Aranei) Pienin. Fragmenta Faunistica 21: 233-330.
• Walczak U. 2011. Leaf-mining moths (Lepidoptera) of the Biedrusko military area in western Poland. Fragmenta Faunistica 54 (2): 113-136.
• Warren S.D., Büttner R. 2008. Active military training areas as refugia for disturbance-dependent endangered insects. Journal of Insect Conservation 12 (6): 671-676.