Oszacowanie zmian potencjału wodnego liści selera i buraka na podstawie pomiarów wybranych czynników meteorologicznych

• Autorzy: Stabryla J. , Grzesiak S.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było wyznaczenie minimalnego zestawu niezależnych czynników meteorologicznych pozwalających na ilościowe określenie aktualnego potencjału wodnego liści buraka i selera. Szczególną uwagę zwrócono na możliwość wykorzystania biofizycznych parametrów uwodnienia liści badanych gatunków roślin warzywnych i ich wykorzystanie dla prognozowania czasu nawadniania poletek. Doświadczenie przeprowadzono na selerze korzeniowym, odmiany Jabłkowy (Apium graveolens L. var. rapaceum (Mill.) DC) i buraku ćwikłowym, odmiany Czerwona kula (Beta vulgaris L.). Pomiary potencjału wodnego liści selera i buraka, w miesiącach lipcu, sierpniu i wrześniu, w latach 1993-1995, wykonywano zarówno na poletkach deszczowanych jak i niedeszczowanych. Czynniki środowiska to: niedosyt wilgotności powietrza, potencjał wodny atmosfery, temperatura powietrza i ewapotranspiracja rzeczywista. Analizę wyników eksperymentu przeprowadzono z wykorzystaniem metod statystyki matematycznej. W celu wyznaczenia zbioru czynników środowiskowych mających wpływ na kształtowanie się potencjału wodnego liści zastosowano regresję krokową wieloraką rzędu drugiego. Zastosowanie powyższej metody pozwoliło na uzyskanie zależności charakteryzujących się wysokim poziomem ufności przy równoczesnym dobrym odwzorowaniu danych doświadczalnych. Regresje wielorakie rzędu drugiego wyznaczono dla całego okresu badawczego, niezależnie dla selerów oraz buraków deszczowanych i niedeszczowanych. Analiza istotności współczynników korelacji wielorakiej według testu Snedecora pozwoliła na potwierdzenie poprawności wyboru zbioru czynników oraz zależności opisujących kształtowanie się potencjału wodnego. Obliczenie regresji krokowej wielorakiej rzędu drugiego wykonano wykorzystując program komputerowy EXCEL, wersja 7,0. Na podstawie wyżej wymienionej regresji wieloczynnikowej drugiego rzędu stwierdzono, że czynnikami determinującymi potencjał wodny liści selera i buraka są niedosyt wilgotności powietrza i potencjał wodny atmosfery. Deszczowanie selerów zwiększyło stabilność potencjału wodnego liści selera na zmiany czynników meteorologicznych analizowanych w niniejszej pracy.

EN

The purpose of this paper is to determine the minimal group of independent environmental factors which allow to estimate leaves water potential of celeries and beets tissue. The experiment was conducted on root celeries, variety (Apium graveolens L. var. rapaceum (Mill.) DC) and red beet, variety Red Sphere (Beta vulgaris L.). Measurements of leaves water potential of celeries and beets in months July, August and September in the years 1993-1995 were taken on both irrigated and not irrigated plots. Environmental factors are: air humidity deficiency, atmosphere water potential, air temperature and actual evapotranspiration. Experiment results analysis was carried out by means of statistical methods. To determine the group of environmental factors influencing leaves water potential shaping, multiple step regression of second range was employed. Application of above method made it possible to obtain relationships characterised by high confidence level for the whole measurement period, independently for celeries and beets irrigated and not irrigated. The analysis of multiple correlation coefficients according to Snedecor test proved the choice of the group of factors and relationships characterising shaping of water potential to be correct. The calculation of multiple step regression of second range was carried out by means of EXCEL computer programme, release 7.0. On the basis of the above mentioned multiple step regression of second range it was stated that factors determining leaves water potential of celeries and beets are humidity deficiency and air water potential. Celeries irrigation increased stability of leaves water potential on meteorological factors changes analysed in this paper.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2002
• Tom: 481
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.259-267,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stabryla J.

autor

Grzesiak S.

Bibliografia

• Blad B.L. 1983. Atmospheric demand for water in Teare I.D, in: Crop - water relations. J. Wiley & Sons (Eds). New York - Chichester - Brisbane - Toronto - Singapore: 1-37.
• Boroń K.. 1987. Wykorzystanie potencjału wodnego liścia do oceny stresu wodnego nawadnianej i nienawadnianej fasoli zwyczajnej. Zesz. Nauk. AR Kraków, Rozpr. 115: 68 ss.
• Ehrler W.L., Idso S.B., Jackson R.D., Reginato RJ. 1978. Diurnal changes in plant water potential and canopy temperature of wheat as affected by drought. Agron. J. 70: 999-1004.
• Greń J. 1987. Statystyka matematyczna. PWN, W-wa: 362 ss.
• Hall A.E., Hoffman G.J. 1976. Leaf conductance response to humidity and water transport in plants. Agron. J. 68: 876-881.
• Johnson I.R., Melkonian J.J., Thornej J.H.M., Riha S.J. 1991. A model of water flow through plants incorporating shoot/root „message" control of stomatal conductance. Plant Cell Environ. 14: 531-544.
• Jones H.G. 1992. Plants and microclimate. A quantitative to environmental plant physiology. Cambridge University Press: 207 ss.
• Kaczorowska Z. 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Prace Geograf. Inst. Geogr.i Prz. Zagosp. PAN 33: 107 ss.
• Kowalik P. 1995. Obieg wody w ekosystemach lądowych. Ofic. Wydaw. Politech. Warszawska: 84 ss.
• Li X., Feng Y., BoersmA L. 1991. Activation energy as a measure of plant response to temperature and water stress. Annales Bot. 68: 151-157.
• Nagawiecka H., Boroń K., Stabryła J. 1989. Dobór metod określania potrzeb nawodnieniowych roślin uprawnych. Resortowy program badawczy nr RR II 19 pt. „Doskonalenie systemów wodno-melioracyjnych w zakresie podstaw projektowania, wykonawstwa i eksploatacji", maszynopis.
• Rao M.S.Ś., Mendham N.J. 1991. Soil - plant - water relations of oilseed rape (Brassica napus) and (B. campestris). J. of Agric. Science, Cambridge 117: 197-205.
• Roguski W., Sarnacka S., Drupka S. 1987. Instrukcja wyznaczania potrzeb i niedoborów wodnych roślin uprawnych". IMUZ Falenty: 43 ss.
• Sojka R.E., Parsons J.E. 1983. Soybean water status and canopy microclimate relationships at four row spacings. Agron. J. 75: 961-968.
• Stabryła J., Boroń K.. 2001. Wpływ wybranych warunków środowiska na potencjał wodny liści selera. Materiały konferencyjne, IMUZ Falenty 47: 131-139.
• Taiz L., Zeiger E. 1991. Plant Physiology. The Benjamin/Cummings Publishing Company, Inc., Reolwood City. California: 565 ss.
• Turner N.C., Bursch G.J. 1983. The role of water in plants, in: Crop - water relations. I.D.Teare, A. Wiley (Eds) - Interscience Publication John Wiley & Sons, New York - Chichester - Brisbane - Toronto - Singapure: 74-117.
• Van den Broek В J., Elbers J.A., Huygen J., Kabat P., Wesseling J.G., van DAM J.C., Feddes R.A. 1994. SWAP 1993 - Input instructions manual. Landbouwuniversteit Wageningen. Rapport 45: 186 ss.
• Ziernicka A. 2001. Klasyfikacja odchyleń temperatury powietrza od normy w Polsce południowo-wschodniej. Zesz. Nauk. AR Kraków 22: 7-18.