Wpływ działalności eksploatacyjnej Kopalni Węgla Kamiennego "Ruch Borynia" na gospodarkę wodną wybranych gleb obszaru górniczego

• Autorzy: Klatka S. , Malec M. , Ryczek M. , Boron K.

Warianty tytułu

EN

Influence of mine activity of the Coal Mine "Ruch Borynia" on water management of chosen soils on mining area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano oceny wpływu działalności eksploatacyjnej Kopalni Węgla Kamiennego „Ruch Borynia” na gospodarkę wodną wybranych gleb obszaru górniczego. W obrębie omawianego terenu wykonano 5 odkrywek glebowych z opisem cech morfologicznych. W laboratorium wykonano oznaczenia składu granulometrycznego oraz podstawowych właściwości fizykowodnych i fizykochemicznych gleb. Obszary występowania poszczególnych typów gospodarki wodnej gleb na badanym obszarze wyznaczono w oparciu o przekroje poprzeczne. Analiza uzyskanych wyników badań terenowych i laboratoryjnych, wykonane przekroje i mapa gospodarki wodnej gleb wskazują, że na badanym terenie występuje tendencja gleb do zawodnienia wodno-gruntowego. Oprócz osiadań powierzchni terenu na rozmiar degradacji hydrologicznej wpływ wywarł średnio ciężki skład granulometryczny gleb. Zawodnienie wymusiło zmiany użytkowania gruntów ornych oraz zmiany podstawowej przydatności uprawowej gleb, ze zbożowej na zbożowo-pastewną. W przypadku użytków zielonych degradacja hydrologiczna spowodowała ograniczenie pastwiskowego użytkowania gleby na rzecz łąkowego.

EN

Evaluation of influence of the Coal Mine “Ruch-Borynia” exploitation activity on water management of chosen soils on mine area was carried out in the work. Within examined area five soil openings with morphological description were carried out and samples were taken. In laboratory texture and basic physical and chemical properties were determined using standard soil-science methods. For determination of areas of water management types occurrence, there were carried out: cross sections regarding primary relief, settlement ordinates and ordinates of groundwater level. Analysis of field and laboratory investigations, sections and map of soil water management allowed to state that on the investigated area occurs ground-water waterlogging. Apart from surface subsidence, mean heavy texture of soil caused hydrological degradation as well. Waterlogging forced change of ground use structure and change of basic soil utility from cereal into cerealpasture, more seldom pasture and change from dry cereal-pasture complexes into the humid one. In a case of grasslands increased waterlogging causes limitation of pasture use of soil and increase meadow use.

Słowa kluczowe

PL

Jastrzebie-Zdroj; tereny gornicze; kopalnie wegla kamiennego; Kopalnia Wegla Kamiennego Ruch Borynia; oddzialywanie na srodowisko; gleby; oddzialywanie na glebe; gospodarka wodna gleb; degradacja hydrologiczna

EN

Jastrzebie-Zdroj town; mining area; coal mine; Borynia Coal Mine; environment impact; soil; soil transformation; soil water management; hydrological degradation

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2015
• Tom: 14
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.115-123,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Klatka S.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Malec M.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Ryczek M.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Boron K.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Boroń, K., Klatka, S. (1997). Use of the soil productivity index for evaluation of soils converted as a result of coal mining. [W:] Green 2. Contaminated and derelict land, Balkema. Red. R.W. Sarsby. London, 100–109.
• Boroń, K., Klatka, S. (1999). Evaluation of farmland degradation induced by coal mine activity. 10th International Soil Conservation Organization Conference. West Lafayette, Indiana. Purdue University (USA), 26–30.
• Gołda, T, Haładus, A., Kulma, R. (2005). Gosozologiczne skutki likwidacji kopalń siarki w rejonie Tarnobrzega. Inżyn. Środ., 10(1), 59–73.
• Klatka, S., Boroń, K., Ryczek, M. (2011). Wpływ degradacji hydrologicznej gleb na terenach poeksploatacyjnych górnictwa węgla kamiennego na treść map glebowo-rolniczych. Ochr. Środ. Zas. Natur., 49, 559–565.
• Klatka, S., Boroń, K., Ryczek, M., Malec, M. (2014). Evaluation of influence of the Mine-Power Plant Janina in Libiąż activity on soil productivity index. Ochr. Środ. Zas. Natur., 25, 3 (61), 9–13.
• Nowosielski, O. (1974). Metody oznaczania potrzeb nawożenia. PWRiL Warszawa.
• Polskie Towarzystwo Gleboznawcze [PTG], (2011). Systematyka Gleb Polski. Wyd. 5. Rocz. Glebozn., LXII(3), 193.
• PN-R-04033 1998. Gleby i utwory mineralne. Polski Komitet Normalizacyjny Warszawa.
• Skawina, T., Trafas, M. (1972). Zawodnienie gleb na terenach osiadań górniczych. XIX Ogólnopolska Sesja Naukowa PTG Puławy, 38–46.
• Siuta, J. (2007). Ekologiczna rola regulacji stosunków wodnych w glebie. Melioracje wodne w kształtowaniu i ochronie środowiska. Inżyn. Ekolog., 18, 19–22.
• Strzyszcz, Z. (1995). Przekształcenia geomechaniczne, hydrologiczne i chemiczne pokrywy glebowej w województwie katowickim. Zesz. Problemowe Postępów Nauk Rolniczych., 418.
• Zawadzki, S. (1999). Gleboznawstwo. PWRiL Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2015.14.1.115