Hardgrounds and ecological succession in the light of early diagenesis (Jurassic, Holy Cross Mts., Poland)

• Autorzy: Gruszczynski M.

Warianty tytułu

PL

Sukcesja ekologiczna w warunkach wczesnej diagenezy górnojurajskich osadów węglanowych z gór Świętokrzyskich (Polska)

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Benthic assemblages associated with Upper Jurassic hardgrounds in the Holy Cross Mts. display false, plausible, broken and real ecological succession. The breaks in the succession appear to be influenced by hydrodynamic activity, changes in salinity, pH, water chemistry, and rates of sedimentation and cementation of the carbonate deposit. The studied hardgrounds were developing in a vast shoal characterized by numerous islands and bars migrating in time and space. Environmental changes were drastic, reducing diversity of life-habitat associations to opportunistic species. Deposits were cemented by both calcite and aragonite which indicates conditions of cementation similar to those of Recent carbonate sedimentary environments.

PL

Sukcesja ekologiczna jest pojęciem dotyczącym rozwoju biocenoz, a wynikłym z obserwacji przekształcających się ekosystemów. Jako mechanizm rozwoju biocenoz, charakteryzuje się ona określonymi prawidłowościami. Ostateczne ustalenie tych prawidłowości przypisuje się Odumowi (1969). Te prawidłowości to: 1) kierunkowy i uporządkowany rozwój biocenozy obejmujący określone zmiany składu gatunkowego biocenoz w czasie; 2) zmiany te wynikają ze zmian środowiska wywołanych przez, biocenozę, powodując inwazję nowych, lepiej przystosowanych do życia w zmienionym środowisku gatunków, a wymieranie gatunków powodujących te zmiany lecz przystosowujących się z trudem do tych zmian; 3) punktem kulminacyjnym rozwoju jest ekosystem ustabilizowany, w którym utrzymuje się równowaga pomiędzy biocenozą a środowiskiem abiotycznym. W związku z tym, że sukcesja ekologiczna jest pojęciem teoretycznym, przedstawione tu prawidłowości są idealizacją procesów zachodzących w naturalnych środowiskach i znajdują one potwierdzenie tylko w obrębie małych, izolowanych ekosystemów (Odum 1971). Toteż koncepcja prezentowana przez Oduma była wielokrotnie rewidowana, głównie przez biologów. Obecnie, dość powszechnie, przyjęło się wyróżniać trzy modele sukcesji ekologicznej (Connell and Slatyer 1977), z których jeden jest równoważny z koncepcją Oduma. Próby zastosowania modeli sukcesji ekologicznej do kopalnych zespołów organicznych, głównie bentosowych, zwykle kończą się niepowodzeniem, szczególnie jeśli rozpatruje się następstwo zespołów na przestrzeni kilku czy kilkunastu milionów lat (Bretsky i Bretsky 1975, Walker i Alberstadt 1975). Po krótkich rozważaniach, można dojść do wniosku, że tylko model tzw. „ułatwiający” (Connell i Slatyer 1977) — odpowiednik koncepcji Oduma (1969) da się odnieść do kopalnych zespołów bentosowych. Zawężenie badań do horyzontów krótkoczasowych z dobrze zachowanymi pozostałościami po organizmach bentosowych pozwala, w pewnym stopniu, na stwierdzenie sukcesji ekologicznej w stanie kopalnym. Zaadaptowane, do wymogów stanu kopalnego, prawidłowości, czy parametry sukcesji ekologicznej wykorzystano do stwierdzenia istnienia zapisu sukcesji w strefach synsedymentacyjnie cementowanego osadu dennego, tj. twardych den. Korzystając z modelu sukcesji ekologicznej w twardych dnach, zaproponowanego przez Goldringa i Kaźmierczaka (1974), skonstruowano szeregi sukcesyjne dla każdego z 33 badanych, górnojurajskich twardych den. Był to test na zgodność zapisu następstwa kopalnych zespołów bentosowych z pierwszym kryterium sukcesji, czyli o uporządkowanym i kierunkowym rozwoju asocjacji organicznych. Okazało się, że w kilkunastu zrekonstruowanych szeregach brak jest kilku poszczególnych ogniw w szeregach sukcesyjnych. Przypadki te zostały tu zakwalifikowane jako przykłady kolonizacji dna i fałszywej sukcesji. Nie mają one nic wspólnego z sukcesją ekologiczną lecz są jedynie następstwem zespołów bentosowych. Przypadki spełniające pierwsze kryterium sukcesji poddano testowi na zgodność z drugim z kolei kryterium, rozumiejąc tu zmianę środowiska abiotycznego jako twardnienie osadu dennego. Poszukiwano syngenetycznych cementów węglanowych bezpośrednio związanych z aktywnością życiową asocjacji pionierskiej tzn. zespołu organizmów ryjących. Spośród kilkunastu typów wczesnodiagenetycznych cementów jedynie cztery były bezpośrednio związane z działalnością pierwszych kolonizatorów dna. Po wyróżnieniu tych typów cementów we wszystkich analizowanych przypadkach, okazało się, że jedynie siedem stref twardych den z zapisem następstwa zespołów bentosowych obfituje w wyróżnione cementy. Wobec tego, oprócz wcześniej wymienionych, istnieje również sukcesja pozorna reprezentująca następstwo asocjacji bentosowych, które spełnia pierwsze kryterium sukcesji ekologicznej. Powoduje to także ograniczenie stosowalności modelu Goldringa i Kaźmierczaka (1974), gdyż spełnia on tylko wymogi pierwszego kryterium sukcesji. Trzecie kryterium sukcesji, czyli maksymalny rozwój ostatnich, w szeregu sukcesyjnym, mieszkańców skamieniałego dna morskiego eliminuje trzy z siedmiu pozostałych stref twardego dna. Wynika z tego, że w czterech z wielu badanych stref twardego dna, zapis następstwa asocjacji bentosowych spełnia wymogi sukcesji ekologicznej. W poszukiwaniu czynników ograniczających czy uniemożliwiających istnienie sukcesji ekologicznej w tych strefach, dokonano rekonstrukcji środowiska twardych den. Stwierdzono, że wiele z nich wynurzało się, niekiedy wielokrotnie, w czasie swojego rozwoju, były poddawane działalności agresywnych wód słodkich, a wszystkie u schyłku swojego istnienia zmieniane były wskutek zakwaszenia wód. W szerszym kontekście paleogeograficznym twarde dna stanowiły elementy rozległej płycizny, o głębokościach do kilkunastu metrów, podzielonej na liczne akweny przez migrujące w czasie i przestrzeni wyspy i bariery. Było to środowisko niezbyt przychylne bujnemu rozkwitowi zespołów bentososowych, co odzwierciedla się w niezwykle małej różnorodności fauny stowarzyszonej z badanymi twardymi dnami w porównaniu z równowiekowymi odpowiednikami w innych częściach Europy. Praca została wykonana w ramach problemu MR II 6.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1986
• Tom: 31
• Numer: 3-4
• Opis fizyczny: p.163-212,fig.,ref.

Twórcy

autor

Gruszczynski M.

• Zaklad Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

Bibliografia

• ALEXANDERSSON, E. T. 1969. Recent littoral and sublittoral high-Mg calcite lithification in the Mediterranean. — Sedimentology, 12, 1/2, 47—61.
• ALEXANDERSSON, E. T. 1972. Intragranular growth of marine aragonite and Mg-calcite: evidence of precipitation from supersaturated seawater. — J. sedim. Petrol., 42, 2, 441—460.
• ALEXANDERSSON, E. T. 1973. Mediterranean beachrock cementation, marine precipitation of Mg calcite.— In: Mediterranean Sea: a Natural Sedimentation Laboratory, D. J. Stanley (ed.), 203—223. Dowden, Hutchinson and Ross. Stroudsburg, Pensylvania.
• ALEXANDERSSON, E. T. 1974. Carbonate cementation in coralline algal nodules in the Skagerrak, North Sea: biochemical precipitation in undersaturated waters. — J. sedim. Petrol., 44, 1, 7—26.
• ASSERETO, R. and KENDALL, C. G. ST. C. 1977. Nature, origin and classification of peritidal tepee structures and related breccias. — Sedimentology, 24, 1, 153—210.
• ASSERETO, R. and FOLK, R. L. 1980. Diagenetic fabric of aragonite, calcite and dolomite in an ancient peritidal-spelean environment: Triassic Calcare Rosso, Lombardia, Italy. — J. sedim. Petrol., 50, 2, 371—394.
• BAIRD, G. C. and FÜRSICH, F. T. 1975. Taphonomy and biologic progression associated with submarine erosion surfaces from the German Lias. — N. Jb. Geol. Paläont., Mh. 154, 2, 321—338.
• BALL, M. M. 1967. Carbonate sand bodies of Florida and the Bahamas. — J. sedim. Petrol., 37, 2, 556—591.
• BARRON, E. J., HARRISON, C. G. A., SLOAN, J. L. II and HAY, W. W. 1981. Paleogeography, 180 million years age to the present. — Ecologae Geologicae Helvetiae, 74, 2, 443—470.
• BASAN, P. B. and FREY, R. W. 1977. Actual-paleontology and neoichnology of salt marshes near Sapelo Island, Georgia. — In: T. P. Crimes and J. C. Harper (eds.). Trace Fossils, 2, 41—71. Geol. J: Spec. Issue 9.
• BATHURST, R. G. C. 1971. Carbonate sediments and their diagenesis. — In: Developments in Sedimentology, 12, 620 pp.
• BATHURST, R. G. C. 1974. Marine diagenesis of shallow water calcium carbonate sediments. — In: F. A. Denath, F. G. Stehli and G. Wetherill (eds.), Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 257—274. Palo Alto. California.
• BATHURST, R. G. C. 1980. Lithification of carbonate sediments. — Science Progress, 66, 451—471.
• BERNER, R. A. 1971a. Principles of Chemical Sedimentology. — 240, pp. McGraw-Hill
• BERNER, R. A. 1971b. Bacterial processes effecting the precipitation of calcium carbonate in sediments. — In: O. P. Bricker (ed.), Carbonate Cements. Johns Hopkins Univ. Studies Geology, 19, 247—251. The Johns Hopkins Press, Baltimore and London
• BERNER, R. A., WESTRICH, J. T., GRABER, R., SMITH, J. and MARTENS, CH. S. 1978. Inhibition of aragonite precipitation from supersaturated seawater: a laboratory and field study. — Amer. J. Sci., 278, 9, 816—837.
• BOUCOT, A. J. 1981. Principles of Benthic Marine Paleoecology. 463 pp. Academic Press. New York. London.
• BRETSKY, P. W. and BRETSKY, S. S. 1975. Succession and repetition of Late Ordovician fossil assemblages from the Nicolet River Valley, Quebec. — Paleobiology, 1, 3, 225—237.
• BRETT, C. E. and LIDDELL, W. D. 1978. Preservation and paleoecology of a Middle Ordovician hardground community. — Ibidem, 4, 3, 329—348.
• BRICKER, O. P. (ed.). 1971. Carbonate Cements, pp. 376. Johns Hopkins Univ. Studies Geology, 19. The Johns Hopkins Press, Baltimore and London.
• BROMLEY, R. G. 1972. On some ichnotaxa in hard substrates with a redefinition of “Trypanites” Magdefrau. — Paläont. Z., 2, 46, 1/2, 93—98.
• BROMLEY, R. G. 1975. Trace fossils at omission surfaces. — In: R. W. Frey (ed.), The Study of Trace Fossils, 393—428. Springer, Berlin-Heidelberg-New York.
• BROOKFIELD, M. E. 1974. Hardground in the Middle Ordovician of Central Ontario.— Am. Ass. Petrol. Geol. Abstr. Ann. Mtg., 1, 11—12.
• CARLSON, W. D. 1983. The polymorphs of СаСО₃ and the aragonite-calcite transformation. — In: Reviews in Mineralogy, vol. 11: Carbonates (ed. by R. J. Reeder), 191—225. Mineral. Soc. Amer.
• CLARKE, G. L. 1965. Elements of Ecology, pp. 560. Wiley and Sons, New York-London-Sidney.
• CLIFTON, H. E., HUNTER, R. E. and PHILLIPS, R. L. 1971. Depositional structures and processes in the non-barred high-energy nearshore. — J. sedim. Petrol., 41, 2, 651—670.
• CONNELL, J. H. and SLATYER, R. O. 1977. Mechanisms of succession in natural communities and their role in community stability and organization. — Amer. Nat. 111, 82, 1119—1144.
• DADLEZ, R., DAYCZAK-CALIKOWSKA, K. and DEMBOWSKA, J. 1964. Atlas Geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne, z. 9 Jura (Geological Atlas of Poland. Stratigraphical and facial problems, fasc. 9 — Jurassic). Inst. Geol. Warszawa.
• DAVIES, P. J. and TILL, R. 1968. Stained dry cellulose peels of ancient and recent impregnated sediments. — J. sedim. Petrol., 38, 1, 234—237.
• DICKSON, J. A. D. 1965. A modified staining technique for carbonates in thin section. — Nature, 205, 587.
• DRAVIES, J. 1979. Rapid and widespread generation of recent oolitic hardgrounds on a high energy Bahamian Platform, Eleuthera Bank, Bahamas. — J. sedim. Petrol., 49, 1, 195—209.
• DUNHAM, R. J. 1971. Meniscus cement. — In: О. P. Bricker (ed.), Carbonate Cements. 167—168. Johns Hopkins Univ. Studies Geology, 19. The Johns Hopkins Press, Baltimore and London.
• EKDALE, A. A. and BROMLEY, R. G. 1984. Comparative ichnology of shelf-sea and deep-sea Chalk. — J. Paleont., 58, 2, 322—332.
• EVAMY, B. D. 1973. The precipitation of aragonite and its alteration on the Trucial Coast of the Persian Gulf. —In: В. H. Purser (ed.), The Persian Gulf. 329—341. Springer, Berlin-Heidelberg-New York.
• FOLK, R. L. 1965. Some aspects of recrystallization in ancient limestones. — In L. C. Pray and R. C. Murray (eds.), Dolomitization and Limestone Diagenesis a Symposium. — Soc. Econom. Palaeont. Mineralog. Spec. Publ., 13, 14—48.
• FOLK, R. L. and ASSERETO, R. 1976. Comparative fabrics of length-fast calcitized aragonite in a Holocene speleothem, Carlsbad Caverns, New Mexico. — J. sedim. Petrol., 46, 2, 489—496.
• FOLK, R. L. and PITTMAN, J. S. 1971. Length-slow chalcedony: a new testament for vanished evaporites. — Ibidem, 41, 4, 1045—1058.
• FOLK, R. L. and SIEDLECKA, A. 1974. The “schizohaline” environment: its sedimentary and diagenetic fabrics as exemplified by late Paleozoic rocks of Bear Island, Svalbard. — Sedim. Geology, 11, 1, 1—15.
• FREY, R. W., CURRAN, H. A. and PEMBERTON, G. S. 1984. Tracemaking activities of crabs and their environmental significance: the ichnogenus Philonichnus.— J. Paleont., 58, 2, 333—350.
• FRIEDMAN, G. M. 1975. Address of the Retiring President, Society of Economic Paleontologists and Mineralogists. The making and unmaking of limestones or the downs and ups of porosity. — J. sedim. Petrol., 45, 2, 379—398.
• FRIEDMAN, G. M., AMIEL, A. J. and SCHNEIDERMANN, N. 1974. Submarine cementation in reefs: example of Red Sea. — Ibidem, 44, 3, 816—825.
• FÜCHTBAUER, H. (ed.). 1969. Lithification of carbonate sediments. — Sedimentology, 12, 7—322.
• FÜRSICH, F. T. 1971. Hardgründe und Kondensation in Dogger von Calvados.— N. Jb. Geol. Paläont. Abh. 138, 1, 313—347.
• FÜRSICH, F. T. 1973a. Thalassinoides and the origin of nodular limestone in the Corallian Beds (Upper Jurassic) of Southern England. — N. Jb. Geol. Paläont. Mh. (3), 136—156.
• FÜRSICH, F. T. 1973b. A revision of trace fossils Spongelimorpha, Opbimorpha, and Thalassinoides.— Ibidem, 12, 719—735.
• FÜRSICH, F. T. 1979. Genesis, environments, and ecology of Jurassic hardgrounds. — N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 158, 1, 1—63.
• FÜRSICH, F. T. and PALMER, T. J. 1975. Open burrows associated with hardgrounds in the Jurassic Costwolds, England. — Proc. Geol. Ass., 86, 2, 171—181.
• GINSBURG, R. N., MARSZALEK, D. S. and SCHNEIDERMANN, N. 1971. Ultrastructures of carbonate cements in a Holocene algal reef of Bermuda. — J. sedim. Petrol., 41, 2, 472—482.
• GOLDRING, R. and BRIDGES, P. 1973. Sublittoral sheet sandstones. — Ibidem, 43, 3, 736—747.
• GOLDRING, R. and KAŹMIERCZAK, J. 1974. Ecological succession in intraformational hardground formation. — Palaeontology, 17, 4, 949—962.
• GRUSZCZYŃSKI, M. 1979. Ecological succession in Upper Jurassic hardgrounds from Central Poland. — Acta Palaeont. Polonica, 24, 4, 429—450.
• HADGORN, H. 1978. Muschel/Krinoiden-Bioherme in Oberen Muschelkalk (mol, Anis) von Crailsheim und Schwäbisch Hall (Südwestdeutschland). — N. Jb. Geol. Paläont., Abh., 156, 1, 31—86.
• HALLAM. A. 1969. A pyritised limestone hardground in the Lower Jurassic of Dorset (England). — Sedimentology, 12, 3/4, 231—240.
• HALLAM. A. 1974. Preservation of trace fossils. — In: R. W. Frey (ed.), The Study of Trace Fossils, 55—63. Springer, Berlin-Heidelberg-New York.
• HALLAM. A. 1984. Continental humid and arid zones during the Jurassic and Cretaceous.— Palaeogeogr., Palaeoclimat., Palaeoecol., 47, 3/4, 195—223.
• HALLECK, M. S. 1973. Crinoids, hardgrounds, and community succession: the Silurian Laurel-Waldron contact in southern Indiana. — Lethaia, 6, 2, 239—252.
• HARRIS, F. W. and MARTIN, W. D. 1979. Benthic community development in limestone beds of the Waynesville (Upper Dillsboro) Formation (Cincination Series, Upper Ordovician) of Southern Indiana. — J. sedim. Petrol., 49, 4, 1295—1306.
• HÖLDER, H. and HOLLMAN, R. 1969. Bohrgänge mariner Organismen in jurassischen Hart und Felsboden. — N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 133, 1, 79—88.
• JAMES, N. P., GINSBURG, R. N., MARSZALEK, D. S. and CHOQUETTE, PH. W. 1976. Facies and fabric specifity of early subsea cements in shallow Belize (British Honduras) reefs. — J. sedim. Petrol., 46, 2, 523—544.
• JANNUSSON, V. 1961. Discontinuity surfaces in limestones. — Bull. Geol. Inst. Univ. Uppsala, 40, 221—241.
• JOHNSON, H. D. 1978. Shallow Siliciclastic Seas. — In: Sedimentary Environments and Facies (ed. by H. G. Reading), 207—258. Blackwell Scientific Publications. Oxford. London. Edinburgh. Melbourne.
• JOHNSON, M. E. 1977. Succession and replacement in the development of Silurian brachiopod populations. — Lethaia, 10, 2, 83—93.
• JOHNSON, R. G. 1972. Conceptual models of benthic marine communities. — In: Models in Paleobiology (ed. by Thomas J. Schopf); 148—159. Freeman, Cooper and Company. San Francisco, California.
• KAUFFMAN, E. G. 1974. Cretaceous assemblages, communities and associations: Western Interior United States and Caribbean Islands. — In: Principles of benthic community analysis (ed. by A. M. Ziegler, K. R. Walker, R. N. Ginsburg and N. P. James), pp. 12.1—12.27. Sedimenta IV. Univ. Miami. Miami.
• KAUFFMAN, E. G. and SCOTT, R. W. 1976. Basic concepts of community ecology and paleoecology. — In: Structure and Classification of Paleocommunities (ed. by R. W. Scott and R. R. West), pp. 1—28. Dowden, Hutchinson and Ross. Stroudsburg. Pensylvania.
• KAŹMIERCZAK, J. 1974. Crustacean associated hiatus concretions and eogenetic cementation in the Upper Jurassic of central Poland. — N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 147, 3, 329—342.
• KAŹMIERCZAK, J. and PSZCZÓŁKOWSKI, A. 1968. Synsedimentary discontinuites in the Lower Kimmeridgian of the Holy Cross Mts. (in Polish, English summary). — Acta Geol. Polonica, 18, 3, 587—612.
• KELLING, G. and MULLIN, P. R. 1975. Graded limestones and limestone-quartzite couplets: possible storm-deposits from the Moroccan Carboniferous. — Sedim. Geology, 13, 1, 161—190.
• KELLY, S. A. and BROMLEY, R. G. 1984. Ichnological nomenclature of clavate borings. — Palaeontology, 27, 4, 793—807.
• KENDALL, A. C. 1977. Fascicular-optic calcite: a replacement after bundled-acicular carbonate cement. — J. sedim. Petrol., 47, 4, 1056—1062.
• KENNEDY, W. J. 1967. Burrows and surfaces traces from the Lower Chalk of southern England. — Bull. Brit. Mus. Nat. Hist. Geol., 15, 3, 125—167.
• KOBLUK, D. R. 1977. Calcification of filaments of boring and cavity-dwelling algae, and the construction of micrite envelopes. — Geobotany, 195—207.
• KOBLUK, D. R. and RISK, M. J. 1977a. Micritization and carbonate-grain binding by endolithic algae. — Amer. Ass. Petrol., Geol. Bull., 61, 7, 1069—1082.
• KOBLUK, D. R. and RISK, M. J. 1977b. Calcification of exposed filaments of endolithic algae, micrite envelope formation and sediment production. — J. sedim. Petrol., 47, 2, 517—528.
• KOCH, D. C. and STRIMPLE, H. L. 1968. A new upper Devonian cystoid attached to a discontinuity surface. — Iova Geol. Surv. Rept. Invest., 5, 1, 1—49.
• KSIĄŻKIEWICZ, M., SAMSONOWICZ, J. and RÜHLE, E. 1965. Zarys Geologii Polski. pp 456. Wydawnictwa Geol. Warszawa.
• KUTEK, J. 1968. The Kimmeridgian and uppermost Oxfordian in the SW margins of the Holy Cross Mts., Central Poland. Part I — Stratigraphy (in Polish. English summary). — Acta Geol. Polonica, 18, 3, 493—586.
• KUTEK, J. 1969. The Kimmerdidgian and uppermost Oxfordian in the SW margins of the Holy Cross Mts. (central Poland). Part II — Palaeogeography (in Polish, English summary). — Acta Geol. Polonica, 19, 2, 223—322.
• KUTEK, J. and RADWAŃSKI, A. 1967. Sedimentological problems of Lower Kimmeridgian oncolitic horizon at Celiny in the Holy Cross Mts. (in Polish, English summary).— Ann. Soc. Geol. Polonica, 37, 267—274.
• LAWRANCE, D. R. 1968. Taphonomy and information losses in fossil communities. — Geol. Soc. Amer. Bull., 79, 1314—1330.
• LEVINTON, J. S. 1970. The paleoecological significance of opportunistic species.— Lethaia, 3, 1, 69—78.
• LINDSTRÖM, M. 1963. Sedimentary folds and the development of limestone in an Early Ordovician sea. — Sedimentology, 2, 2, 243—292.
• LINDSTRÖM, M. 1979. Diagenesis of Lower Ordovician hardground in Sweden. — Geol. Paleont., 13, 1, 9—30.
• LISZKOWSKI, J. 1972. First Upper Jurassic paleofloristic locality in Poland (in Polish, English summary). — Przegl. Geol., 8—9, 388—393.
• LONGMAN, M. W. 1980. Carbonate diagenetic textures from nearsurface diagenetic environments. — Amer. Ass. Petrol. Geol. Bull., 64, 4, 461—487.
• LOREAU, J-P. 1978. Initial calcitic mineralogy and diagenesis of marine Jurassic ooids and associated sediments. — Tenth International Congress on Sedimentology, Abstracts, 1, 394—395.
• LOREAU, J-P. 1979. Nature calcitique initiale et diagenése des oolithes jurassiques du Bassin de Paris. — “Symposium Sédimentation Jurassique W européen” A.S.F. Publication speciale, 1, 417—429. Paris.
• MacINTYRE, I. G. 1977. Distribution of submarine cements in a modern Carribean fringing reef, Galatea Point, Panama. — J. sedim. Petrol., 47, 2, 503—516.
• MacINTYRE, I. G., MOUNTJOY, E. W. and D’ANGLEJAN, B. P. 1971. Submarine cementation of carbonate sediments of the west coast of Barbados, West India. — In: O. P. Bricker (ed.), Carbonate cements, 91—94. Johns Hopkins Univ. Studies Geology, 19. The Johns Hopkins Press, Baltimore and London.
• McCALL, P. L. and TEVESZ, M. J. S. 1983. Soft-bottom succession and the fossil record. — In: Biotic Interactions in Recent and Fossil Benthic Communities (ed. by Michael J. S. Tevesz and Peter L. McCall), 157—194. Plenum Press. New York and London.
• MARGALEF, R. 1968. Perspectives in ecological theory, pp. 1—112. Univ. Chicago Press. Chicago.
• MARSHALL, J. D. and ASHTON, M. 1980. Isotopic and trace element evidence for submarine lithification of hardgrounds in the Jurassic of England. — Sedimentology, 27, 2, 271—289.
• MAZZULLO, S. J. 1980. Calcite pseudospar replacive of marine acicular aragonite and implications for aragonite cement diagenesis. — J. sedim. Petrol., 50, 2, 409—422.
• MILLIMAN, J. D. 1974. Marine Carbonates, pp. 1—375. Springer, Berlin-Heidelberg-New York.
• MILLIMAN, J. D. and MÜLLER, J. 1977. Characteristics and genesis of shallow-water and deepsea limestones. In: N. R. Andersen and A. Malahoff (eds.), The fate of fossil fuel CO₂ in the oceans, 665—672.
• MITTERER, R. M. 1971. Influence of natural organic matter on СаСО₃ precipitation.— In: О. P. Bricker (ed.), Carbonate Cements, 252—258. Johns Hopkins Univ. Studies Geology, 19. The Johns Hopkins Press, Baltimore and London.
• MÜLLER, G. 1971. “Gravitational” cement: an indicator for the vadose zone of the subaerial diagenetic environment. — In: Ibidem, 301—302. Johns Hopkins Univ. Studies Geology, 19. The Johns Hopkins Press, Baltimore and London.
• NIEMCZYCKA, T. 1976. Jura górna na obszarze Wschodniej Polski (między Wisłą a Bugiem).— Prace Inst. Geol., 77, 1—99.
• ODUM, E. P. 1962. Relationship between structure and function in ecosystem.— Japanese J. Ecol., 12, 108—118.
• ODUM, E. P. 1969. The strategy of ecosystem development. — Science, 164, 262—270.
• ODUM, E. P. 1971. Fundamentals of Ecology, pp. 621. W. B. Saunders Company, Philadelphia.
• PALMER, T. J. 1932. Cambrian to Cretaceous changes in hardground communities.— Lethaia, 15, 4, 309—323.
• PALMER, T. J. and FÜRSICH, F. T. 1974. The ecology of a Middle Jurassic hardground and crevice fauna. — Palaeontology, 17, 3, 507—524.
• PALMER, T. J. and PALMER, C. D. 1977. Faunal distribution and colonisation strategy in a Middle Ordovician hardground community. — Lethaia, 10, 3, 179—199.
• PREMIK, J. and ZABŁOCKI, J. 1926. Zamites gigas Lindley et Hutton var. Feneonis Brong. sp. z sekwanu górnego okolic Sulejowa nad Pilicą (Zamites gigas Lindley et Hutton var. Feneonis Brong. sp. de Sequanien supérieur des environs de Sulejów sur La Pilica). — Spraw. P.I.G. (Bull. Serv. Geol. Pol.), 3, 1/2.
• PETERSON, C. H. 1976. Relative abundances of living and dead molluscs in two California lagoons. — Lethaia, 9, 137—148.
• PINGITORE, N. E. 1976. Vadose and phreatic diagenesis: processes, products and their recognition in corals. — J. sedim. Petrol., 46, 4, 985—1006.
• PURSER, B. H. 1969. Syn-sedimentary marine lithification of Middle Jurassic limestones in the Paris Basin. — Sedimentology, 12, 3/4, 205—230.
• REINECK, H. E. and SINGH, I. B. 1973. Depositional Sedimentary Environments, pp. 1—439. Springer-Verlag. Berlin. Heidelberg. New York.
• ROLLINS, H. B., CAROTHERS, M. and DONAHUE, J. 1979. Transgression, regression and fossil community succession. — Lethaia, 12, 2, 89—104.
• RONIEWICZ, E. and RONIEWICZ, P. 1968. Hard ground in the coraliferous Kimmeridgian deposits of the Holy Cross Mts., Central Poland (in Polish, English summary). — Acta Geol. Polonica, 18, 2, 375—386.
• SANDBERG, P. A. 1975. New interpretation of Great Salt Lake ooids and of ancient non-skeletal carbonate mineralogy. — Sedimentology, 22, 4, 497—537.
• SANDBERG, P. A. 1983. An oscillating trend in Phanerozoic non-skeletal carbonate mineralogy. — Nature, 305, 19—22.
• SCHROEDER, J. H. 1972a. Calcified filaments of an endolithic algae in recent Bermuda reefs. — N. Jb. Geol. Paläont. Mh., 1, 16—33.
• SCHROEDER, J. H. 1972b. Fabrics and sequences of submarine cements in Holocene Bermuda cup reefs. — Geol. Rundschau, 66, 707—730.
• SCHROEDER, J. H. 1973. Submarine and vadose cements in Pleistocene Bermuda reef rock.— Sedim. Geology, 10, 2, 179—204.
• SCHWERDTFEGER, F. 1968. Ökologie der Tiere. Band 2 — Demökologie, pp. 448. Parey, Hamburg-Berlin.
• SCOTT, R. W. and WEST, R. R. (eds.). 1976. Structure and Classification of Paleocommunities. pp. 1—291. Dowden, Hutchinson and Ross, Stroudsburg. Pensylvania.
• SHINN, E. A. 1968. Burrowing in recent lime sediments of Florida and the Bahamas. — J. Paleont., 42, 4, 879—894.
• SHINN, E. A. 1969. Submarine lithification of Holocene carbonate in the Persian Gulf. — Sedimentology, 12, 1/2, 109—144.
• STEINEN, R. P. 1974. Phreatic and vadose diagenetic modification of Pleistocene limestone: Petrographic observations from subsurface of Barbados. West Indies. — Am. Assoc. Petrol. Geol. Bull., 58, 7, 1008—1024.
• STEINEN, R. P. and MATTHEWS, R. K. 1973. Phreatic vs. vadose diagenesis: Stratigraphy and mineralogy of a cored borehole of on Barbados, W. I. — J. sedim. Petrol., 43, 3, 1012—1023.
• STUGREN, B. 1975. Grundlagen der Allgemainen Ökologie, pp. 1—240. Gustav Fisher Verlag, Jena.
• TAYLOR, J. C. and ILLING, L. V. 1969. Holocene intertidal calcium carbonate cementation, Qatar, Persian Gulf.— Sedimentology, 12, 1/2, 69—107.
• WALKER, K. R. and ALBERSTADT, L. P. 1975. Ecological succession as an aspect of structure in fossil communities. — Paleobiology, 1, 3, 238—257.
• WALKER, K. R. and PARKER, W. C. 1976. Population structure of a pioneer and later stage species in an Ordovician ecological succession. — Ibidem, 2, 191—201.
• WARE, S. 1975. British Lower Greensand Serpulidae. — Palaeontology, 18, 1, 93—116.
• WILLIAMS, L. A. 1980. Community succession in a Devonian patch reef (Onondaga Formation, New York) — physical and biotic controls. — J. sedim. Petrol., 50, 4, 1169—1186.
• WILKINSON, B. H., JANECKE, S. U. and BRETT, C. E. 1982. Low-magnesian calcite marine cement in Middle Ordovician hardgrounds from Kierkfield, Ontario. — Ibidem, 52, 1, 47—57.
• WILSON, J. L. 1975. Carbonate Facies in Geologic History, pp. 1—471. Springer-Verlag. Berlin. Heidelberg. New York.
• WILSON, M. A. 1982. Origin of brachiopod-bryozoan assemblage in an Upper Carboniferous limestone: importance of physical and ecological controls. — Lethaia. 15, 3, 263—273.
• WILSON, M. A. 1985. Disturbance and ecologic succession in an Upper Ordovician cobbledwelling hardground fauna. — Science, 228, 575—577.
• YONGE, C. M. 1963. Rock-boring Organisms. — In: Mechanisms of Hard Tissue Destruction (ed. by R. F. Sognnaes), pp. 1—24. Amer. Assoc. Adv. Science Publ., no. 75.