Breeding biology of the Great Grey Shrike Lanius excubitor in W Poland

• Autorzy: Antczak M. , Hromada M. , Grzybek J. , Tryjanowski P.

Warianty tytułu

PL

Biologia rozrodu srokosza w zachodniej Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A Great Grey Shrike population was studied in two large plots (220 km² and 176 km²) in western Poland in 1999-2003. During the study period densities varied from 11.4 to 14.1 breeding pairs/100 km² but numbers were stable. In all, 180 Great Grey Shrike nests were found — 114 (63.3%) in conifers, 66 (36.7%) in deciduous trees. This population's reproductive parameters were relatively high in comparison to those of other European populations: mean clutch size — 6.6, hatching success — 92.5%, mean brood size — 5.72, mean number of fledglings per pair — 4.1, mean number of fledged young per successful pair — 5.25. Eggs (mean 27.1 × 19.9 mm) were found to be larger than reported in the literature. Nesting success was similar in both study plots, but there was slight seasonal variability: 41.0%-52.6% from 99 nesting attempts in the first plot, 42.1%-43.7% from 37 nests in the second. Predation was the main cause of nest losses. Plastic string used as nesting material appeared to be the most important cause of partial failures: 13 (8.2%) of a total of 147 nestlings surviving to fledging perished as a result of becoming tangled up in it. Nestlings rarely starved. Nests in linear habitats suffered significantly higher breeding losses (78.6%) than those in non-linear habitats (50%). The high fitness values obtained from this population were probably due to traditional farming practices, the sparing use of pesticides and the good potential food source.

PL

Badania prowadzono w Wielkopolsce na dwóch powierzchniach próbnych Odolanów (220 km²) i Koło (176 km²) w latach 1999-2003. Dodatkowo, część materiału zebrano także w promieniu 50 km od Poznania. Powierzchnie badań zlokalizowane były w dolinach rzecznych o zróżnicowanym krajobrazie rolniczym z wysokim udziałem łąk i pastwisk. Zagęszczenie par lęgowych było podobne na obu powierzchniach badawczych i nieznacznie wahało się miedzy latami badań (11.4-14.1 par/100 km²). Stwierdzono wysoką (ponad 70%) między sezonową powtarzalność zajmowanych terytoriów. Ogółem zebrano dane o 180 gniazdach srokosza umieszczonych na 14 gatunkach drzew (Tab. 1). Na powierzchniach Odolanów i Koło większość gniazd umieszczona była na sosnach, natomiast w okolicach Poznania na topolach (Tab. 1). Mediana daty złożenia pierwszego jaja różniła się istotnie między latami badań (Fig. 1). Średnia wielkość zniesienia wynosiła 6.6 (zakres 4—8). Najczęściej notowano lęgi o 7 jajach (Fig. 2). Nie stwierdzono istotnych różnic w wielkości zniesienia miedzy latami badań. Średnia liczba podlotów wynosiła 4.1 w przeliczeniu na każde kontrolowane gniazdo, oraz 5.25 na gniazdo z sukcesem. W obu przypadkach stwierdzono istotne różnice między latami (Fig. 3). Sukces lęgowy był podobny na obu powierzchniach badań i nieznacznie wahał się miedzy latami (Odolanów 41.0—52.6%, Koło 42.1—43.7%). Główną przyczyną całkowitych strat gniazdowych było drapieżnictwo; innymi przyczynami strat były niesprzyjające warunki pogodowe oraz porzucanie lęgów spowodowane wiosennym pożarami. Najważniejszą przyczyną częściowych strat w lęgach było zaplątanie młodych w sznurki używane do budowy gniazd. Spośród 147 piskląt z gniazd, które dotrwały do końca okresu pisklęcego 13 (8.2%) zginęło właśnie w ten sposób. Zagłodzenie piskląt w badanej populacji występowało rzadko (2%). Nie stwierdzono istotnego wpływu wysokości gniazda, wysokości drzewa gniazdowego oraz jego odległości od skraju kępy gniazdowej na sukces lęgowy. Gniazda ulokowane w alejach śródpolnych, przydrożnych pasach drzew były istotnie częściej niszczone przez drapieżniki i osiągały niższy sukces lęgowy (21.4%) niż gniazda zbudowane w kępach i laskach śródpolnych o nieregularnym kształcie (50%). Stwierdzone zagęszczenia par lęgowych należą do najwyższych w Polsce i w Europie. Parametry reprodukcyjne takie jak wielkość zniesienia, wielkość jaj, wykluwalność, liczba podlotów na parę z sukcesem stwierdzone w badanej populacji są wyższe niż odnotowane w Europie zachodniej.

Słowa kluczowe

EN

breeding biology; Great Grey Shrike; Lanius excubitor; Poland; bird; farmland; nest location; predation; nest loss

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2004
• Tom: 39
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.9-14,fig.,ref.

Twórcy

autor

Antczak M.

• Department of Zoology, Faculty of Biological Sciences, University of South Bohemia, Branisovska 31, 370-05 Ceske Budejovice, Czech Republic

autor

Hromada M.

autor

Grzybek J.

autor

Tryjanowski P.

Bibliografia

• Bäsecke K. 1956. Unterschiede im Verhalten des Raubwürgers in zwei niedersächsischen Landschaftsformen. Vogelwelt 77: 50-54.
• Basore N. S., Best L. B., Wooley J. B. 1986. Bird nesting in Iowa no-tillage and tilled crop-land. J. Wildl. Manage. 50: 19-28.
• Bassin P. 1995. Status and trends of shrikes in Switzerland with special reference to the Great Grey Shrike. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 45-48.
• Bechet G. H. 1995. Status and habitat structure of the Great Grey Shrikes in Luxembourg. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 45-48.
• Crabtree R. L., Broome L. S., Wolfe M. L. 1989. Effects of habitat characteristics on Godwall nest predation and nest site selection. ). Wildl. Manage. 53:129-137.
• Cramp S., Perrins C. M. (eds). 1993. The birds of the Western Paleartic. Vol. VII, Oxford Univ. Press.
• Hagemeijer J. M., Blair M. J. (eds). 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds: their distribution and abundance. Poyser, London.
• Harris T., Franklin K. 2000. Shrikes and Bush-Shrikes. Christopher Helm. London.
• Hölker M. 1993. Breeding biology of the Great Grey Shrike Lanius excubitor in Southeast Westphalia. Vogelwelt 114: 86-98.
• Huhtala K., Itämies J., Mikkola H. 1977. Beitrag zur Brutbiologie und Ernährung des Raubwürgers (Lanius excubitor) in Österbotten, Finnland. Beitr. Vogelkde. 23: 129-146.
• Kuźniak S., Lorek G., Lorek J., Sibiński P., Stankowski A. 1995. [Density of breeding Great Grey Shrike in agriculture land in Southern Wielkopolska]. Przegl. przyr. 6: 61-70.
• Lefranc N. 1997. Shrikes and farmed landscape in France. In: Pain D. J., Pieńkowski M. W. (eds). Farming and birds in Europe. Academic Press, London.
• Lefranc N., Worfolk T. 1997. Shrikes. The guide to the Shrikes of the World. Pica Press, Sussex.
• Leugger-Eggimann U. 1997. Parental expenditure of Red-backed Shrikes Lanius collurio in habitats of varying farming intensity. Swiss Ornithological Institute, Allschwil.
• Lorek G. 1995a. Breeding status of the Great Grey Shrike (Lanius excubitor) in Poland. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 98-105.
• Lorek G. 1995b. Copulation behaviour, mixed reproductive strategy and mate guarding in the Great Grey Shrike. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 218-268.
• Ristow D., Braun M. 1977. Der Raubwürger (Lanius excubitor) in der Eifel. Charadrius 13: 33-59.
• Rothhaupt G. 1995. Current status and habitat of the Great Grey Shrike in Germany. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 122-127.
• Schön M. 1994. Breeding biology of the Great Grey Shrike Lanius e. excubitor: clutch size, brood size, and breeding success in the region of the southwestern Schwäbische Alb in comparison with other populations. Ecol. Birds 16: 173-217.
• Schön M. 1995a. Breeding behaviour of the Great Grey Shrike in Southwestern Germany. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 235-241.
• Schön M. 1995b. Habitat structure, habitat changes, and causes of decline in the Great Grey Shrike (L. excubitor) in southwestern Germany. Proc. West. Found. Vert. Zool. 6: 142-149.
• Tryjanowaki P., Hromada M., Antczak M. 1999. Breeding habitat slection in the Great Gray Shrike (Lanius excubitor — the importance of meadows and spring crops. Acta Ornithol. 34: 59-63.
• Tryjanowski P., Hromada M., Antczak M., Grzybek )., Kuźniak S., Lorek G. 2003. Which method is most suitable for census of breeding populations of shrikes, Lanius collurio and Lanius excubitor? Ornis Hung. 12-13: 11-16.
• Tucker G. M., Heath M. F., Tomiałojć L., Grimmet R. F. A. 1994. Birds in Europe. Their conservation status. Cambridge University Press, Cambridge.
• Ullrich B. 1971. Untersuchungen zur Ethologie und Ökologie des Rotkopfwürgers (Lanius senator) in Südwestdeutchland in Vergleich zu Raubwürger (L. excubitor), Schwarzstimwürger (L. minor) und Neunöter (L. collurio). Vogelwarte 26:1-77.
• Yosef R. 1993. The effect of fencelines on the reproductive success of the Loggerhead Shrikes. Conserv. Biol. 8: 281-285.
• Yosef R. 1994. Evaluation of the global decline in the True Shrike (Family Laniidae). Auk 111: 228-233.
• Yosef R. 2001. Nesting ecology of resident the Loggerhead Shrikes in south central Florida. Wilson Bull. 113: 279-284.