PL
Autyzm to zaburzenie rozwojowe, zaliczane do Zaburzeń ze Spektrum Autyzmu (ZSA). W ostatnich dwóch dekadach jest obserwowany wzrost występowania autyzmu, co spowodowane jest lepszą diagnostyką ZSA, jak również rozpowszechnieniem czynników środowiskowych odgrywających rolę w patogenezie. Obecnie uważa się, że jest ona złożona i obejmuje zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Z czynników innych niż genetyczne należy wymienić: zespół jelita przesiąkliwego (charakteryzujący się zwiększeniem przepuszczalności jelit dla toksyn, bakterii oraz innych makromolekuł), zakażenia bakteryjne, nasilony stres oksydacyjny oraz nieprawidłowy metabolizm siarki. Niesatysfakcjonujące efekty dotychczasowych sposobów leczenia zwiększyły zainteresowanie innymi metodami, w tym dietoterapią. Wymienia się tu: dietę bezmleczną i bezglutenową, dietę specyficznych węglowodanów, dietę niskofenolową, niskoszczawianową oraz dietę ketogenną. Decyzja o wdrożeniu diety jest podejmowana często przez rodziców dziecka z ZSA bez wiedzy lekarza i właściwej diagnostyki. Celem pracy był przegląd aktualnych badań dotyczących skuteczności obecnie proponowanych diet w leczeniu ZSA oraz zagrożeń związanych z ich stosowaniem. Ponadto w pracy poruszono również znaczenie prawidłowego zbilansowania diety dziecka z ZSA, które według Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej powinno stanowić element leczenia autyzmu.
EN
Autism is a developmental disorder, classified as Autism Spectrum Disorder (ASD). During last two decades, epidemiology of ASD increased significantly, what was connected with improved diagnostics of ASD but also with environmental factors involved in pathogenesis of ASD. It is said that the pathogenesis of ASD is complex, includes both genes and environmental factors. Besides genes, environmental factors such as: leaky gut syndrome, bacterial infections, increased oxidative stress or abnormal metabolism of sulfur play significant role in pathogenesis of ASD. Conventional methods of ASD treatment show unsatisfying effects. That causes increased interest in unconventional methods of ASD treatment, also in regards to nutritional therapies, which include: Gluten free/ Casein free diet, Specific Carbohydrate Diet, low oxalate diet, ketogenic diet and low phenol diet, called Feingold’s program. Decision about implementation of nutritional therapy based on one of listed diets often is made by parents of autistic child without doctor’s knowledge and without proper diagnostic. The aim of this thesis was to evaluate dates’ from studies regarding to opportunities and threats of using those diets in the treatment of autism. Moreover, the paper raises the importance of correct balancing of autistic child’s diet, which according to the statement of American Academy of Pediatrics, should be necessarily a part of the treatment of autism.