Ocena wartości odżywczej całodziennych racji pokarmowych dzieci uczęszczających do warszawskich szkół podstawowych

• Autorzy: Wolnicka K. , Jarczewska-Schuetz J. , Taraszewska A.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of nutritive value of daily food rations consumed by children attending to primary schools in Warsaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wprowadzenie. Żywienie zbiorowe w szkołach stanowi ważny element prawidłowego sposobu żywienia dzieci i młodzieży. Cel. Celem badań była ocena wartości odżywczej całodziennych racji pokarmowych uczniów warszawskich szkół podstawowych spożywających obiady serwowane w szkole w porównaniu do uczniów nie spożywających takich obiadów w szkole. Materiał i metody. Badania przeprowadzono na przełomie 2009/2010 roku wśród 380 uczniów w wieku 11-13 lat z klas V i VI uczęszczających do pięciu, losowo wybranych warszawskich szkół podstawowych. W badaniach wykorzystano metodę wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godzin poprzedzających badanie. Wyniki. Regularne spożywanie obiadów w szkole deklarowało 45,5% uczniów. Nie zaobserwowano istotnych różnic w wartości energetycznej diety oraz w zawartości większości składników odżywczych pomiędzy uczniami korzystającymi z obiadów w szkole a nie korzystającymi z tych posiłków. Cechą różnicującą obie badane grupy była zawartość sodu i jodu w dietach. Zawartość sodu w diecie dzieci spożywających obiady w szkole wynosiła odpowiednio 3278±1251 mg, a w diecie dzieci nie spożywających obiadów w szkole - 2919±863 mg (p<0,001). Spożycie jodu w grupie dzieci spożywających obiady w szkole wynosiło 136±70,5 μg, a w grupie dzieci nie spożywających tych posiłków w szkole - 102±59 μg (p<0,0001). Wnioski. Regularne spożywanie obiadów w szkole nie wpływało na poprawę sposobu żywienia badanej grupy dzieci. W celu poprawy żywienia należałoby wprowadzić obligatoryjne standardy żywieniowe oparte na normach żywienia odnośnie wartości odżywczej szkolnych posiłków obiadowych.

EN

Background. Meals served in schools are significant part of proper nutrition of children and adolescents. Objective. The aim of the study was to compare nutritive value of daily food rations intake by children attending to primary schools in Warsaw who consumed school lunches regularly with those who don’t consume school lunches. Material and methods. From 2009 to 2010, 380 children in age 11-13 years attending to five randomly selected schools from Warsaw were enrolled. Dietary intake was assessed by using 24h dietary recall for 1 day before the egzamination. Results. 45,5% of examined children declared the consumption school lunches regularly. There was no significant differences in energy and most of the nutrient intake between children who consumed school lunches regularly and children, who didn’t eat lunches in school. The exception was sodium and iodine intake which was higher in children who regularly consumed school lunches. Sodium intake in children who consumed school lunches regularly was 3278±1251 mg and in the group of children who didn’t consume lunches in school - 2919±863 mg (p<0.001). The iodine intake in the group of children who consumed school lunches regularly was 136 ±70.5 μg and in the group of children who didn’t consume lunches in school - 102±59 μg (p<0.0001). Conclusions. Regular consumption of school lunches did not improve the nutritional habits of examined school-aged children from Warsaw. Obligatory standards based on nutritional recommendations relating to nutritional value of school lunches should help to improve the schoolchildren nutrition.

Słowa kluczowe

PL

zywienie czlowieka; szkoly podstawowe; dzieci; uczniowie; Warszawa; calodzienne racje pokarmowe; wartosc odzywcza; zwyczaje zywieniowe; zywienie zbiorowe; standardy; zdrowie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2012
• Tom: 63
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.447-453,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wolnicka K.

• Zakład Żywienia i Dietetyki z Kliniką Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia, ul.Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa

autor

Jarczewska-Schuetz J.

• Zakład Żywienia i Dietetyki z Kliniką Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia, ul.Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa

autor

Taraszewska A.

• Zakład Żywienia i Dietetyki z Kliniką Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia, ul.Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa

Bibliografia

• 1. Charzewska J., Chwojnowska Z., Wajszczyk B.,Chabros E.: Ryzyko występowania niedoborów wybranych składników mineralnych i witamin w dietach uczniów w wieku okołopokwitaniowym. W: Niedożywienie a zdrowie publiczne. Januszewicz P., Mazur A., Socha J. (red)., Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011, 36-46.
• 2. Charzewska J., Chabros E., Rogalska-Niedźwiedź M.: Trendy w żywieniu i stanie odżywienia młodzieży z Warszawy w ostatnich trzech dekadach. Żyw. Człow. Metab. 2004, supl. 31, 2, 124-135.
• 3. Charzewska J., Chabros E., Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Kraszewska E. : Underweight, overweight, and obesity trends in Warsaw adolescents during the 35 years period, 1971-2006. Europ. J. Epidem. 2009, 24, 1,279.
• 4. Chwojnowska Z., Charzewska J., Wajszczyk B., Chabros.: Trendy w zawartości sodu w dietach warszawskiej młodzieży szkolnej - solić czy nie solić. Żyw. Człow. Metab. 2011, 6, 414-428.
• 5. Czeczelewski J., Raczyńska.: Zawartość wapnia i fosforu w całodziennych racjach pokarmowych dzieci i młodzieży z powiatu bialskiego. Rocz Panstw Zakl Hig 2005, 56, 3, 237-243.
• 6. Dubuisson C., Lioret S., Dufour A., Volatier J., Turck D., Lafay L.: Association between school lunch attendance and food intakes of French children. Ann. Nutr. Metab. 2011, 58, suppl. 3, 1, 172.
• 7. Evans C.E., Cleghorn C.L., Greenwood D.C., Cade J.E.: A comparison of British school meals and packed lunches from 1990 to 2007: meta-analysis by lunch type. Br. J. Nutr. 2010, 104, 4, 474-87.
• 8. Gacek M.: Wybrane zachowania żywieniowe dzieci w wieku 10-13 lat ze środowiska małomiejskiego. Wychow. Fiz. Zdr. 2006, 6-7, 15-17.
• 9. Gajewska M.: Opinie uczniów szkół średnich z województwa mazowieckiego na temat organizacji prowadzonego w szkołach dożywiania. W: Uwarunkowania rozwoju dzieci i młodzieży wiejskiej. Wyd. Instytutu Medycyny Wsi, Lublin 2004, 531-37.
• 10. Główny Inspektorat Sanitarny. Formularz sprawozdawczy MZ – 48, 2010.
• 11. Główny Urząd Statystyczny. Oświata i Wychowanie w roku szkolnym 2009/2010. Warszawa, GUS, 2010.
• 12. Haroun D., Wood L., Harper C., Nelson M.: Nutrientbased standards for school lunches complement foodbased standards and improve pupils nutrient intake profile. Br. J. Nutr., 2011, 106, 4, 472-474.
• 13. Jarosz M, Bułhak-Jachymczyk B. (red.): Normy Żywienia Człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2008.
• 14. Jarosz M., Wolnicka K., Jaczewska-Schuetz J.: Analiza żywienia zbiorowego w Polsce w szkołach podstawowych i gimnazjach ze szczególnym uwzględnieniem ilości stołówek szkolnych, liczby uczniów korzystających z posiłków szkolnych oraz struktury finansowania tych posiłków. Żyw. Człow. Metab. 2009, 5-6, 723-35.
• 15. Korzycka-Stalmach M., Wojdan-Godek E.: Zachowania żywieniowe. W: Czynniki biologiczne, behawioralne i psychospołeczne kształtujące masę ciała (BMI) 13-latków. Mikiel-Kostyra K., Oblacińska A., IMiD, Warszawa 2010, 71-117.
• 16. Kułaga Z., Litwin M., Tkaczyk M., Różdżyńska A., Barwicka K., Grajda A., Świąder A., Gurzkowska B., Napieralska E.: The height-, weight-, and BMI-for-age of Polish school-aged children and adolescents relative to international and local growth references. BMC Public Health 2010, 10, 109.
• 17. Lairon D.: Eating frequency and lipid metabolism. About eating frequency. Expert Meeting Nice, France 2003.
• 18. Marcus C., Nyberg G., Nordenfelt A., Karpmyr M., Kowalski J., Ekelund U.: A 4-year, cluster-randomized, controlled childhood obesity prevention study: STOPP. Int. J. Obes. 2009, 33, 408-417.
• 19. Oblacińska A.: Zachowania żywieniowe. W: Otyłość u polskich nastolatków, epidemiologia, styl życia, samopoczucie. Oblacińska A., Jodkowska M., IMiD, Warszawa 2007, 54-68.
• 20. Organizacja żywienia w warszawskich szkołach podstawowych. Raport z badania. Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawa, sierpień 2009, www. um.warszawa.pl/wiemcojem/
• 21. Raport Głównego Inspektora Sanitarnego. Stan Sanitarny Kraju w roku 2010: http://www.pis.gov.pl/userfiles/file/ stan_sanitarnv
• 22. Rees P., Richards J., Gregory J.: Food and nutrient intakes of primary school children: a comparison of school meals and packed lunches. J. Hum. Nutr. Diet., 2008, 21, 420-427.
• 23. Report of the Joint WHO/FAO Expert Consultation, Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases, Geneva 2003.
• 24. Stoś K., Głowala A., Ołtarzewski M., Jarosz M.: Jodine intake in schoolchildren living in south of Poland. Ann. Nutr. Metab. 2011, 58, suppl. 3, 355.
• 25. Szponar L., Rychlik E.: Sposób żywienia uczniów korzystających z żywienia zbiorowego w szkołach. Pediatria Pol. 2002, 78, 8, 659-668.
• 26. Szymandera-Buszka K., Waszkowiak K., Woźniak P.: Szacunkowa charakterystyka spożycia produktów będących źródłem jodu wśród kobiet w województwie wielkopolskim. Probl. Hig. Epidemiol. 2011, 92, 1, 73-76.
• 27. Templeton S.B., Marlette M.A., Panemangalore M.: Competitive foods increase the intake of energy and decrease the intake of certain nutrients by adolescents consuming school lunch. J. Am. Diet. Assoc. 2005, 105, 215-220
• 28. Wajszczyk B., Charzewska J., Chabros E., Rogalska-Niedźwiedź M., Chwojnowska Z., Fabiszewska J.: Jakościowa ocena sposobu żywienia młodzieży w wieku pokwitania. Probl. Hig. Epidemiol. 2008, 89(1), 85-89.
• 29. Wajszczyk B., Charzewska J., Rogalska-Niedźwiedź M., Chabros E., Chwojnowska Z.: Zwyczaje żywieniowe młodzieży związane z częstotliwością spożywania posiłków a nadwaga i otyłość. Zdr. Publ. 2006,116(3), 491-493.
• 30. Wojtasik A., Kunachowicz H., Stoś K.: The sources of salt in Polish diet. Ann. Nutr. Metab. 2011, 58, suppl. 3, 298-99.
• 31. Wolnicka K., Jaczewska-Schuetz J.: Stan odżywienia a nawyki żywieniowe wśród dzieci w wieku szkolnym z Warszawy. Post. N. Med. 2011, 9, 724-31.
• 32. Woynarowska B., Mazur J., Kowalewska A.: Organizacja żywienia uczniów w szkole a profilaktyka nadwagi i otyłości. Zdr. Publ. 2008,118, 2, 132-137.