A reconstruction of three jurassic polychaete jaw apparatuses

• Autorzy: Szaniawski H. , Gazdzicki A.

Warianty tytułu

PL

Rekonstrukcja trzech jurajskich aparatów szczękowych wieloszczetów

RU

Rekonstrukcija trjokh jurskiikhchljustnykh apparatov mnogoshhetinkovykhchervej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

From isolated scolecodonts three new species of jaw apparatuses of Jurassic polychaetes are reconstructed and described: Schistomeringos expectatus sp.n., Arabella diversimaxillata sp.n. and Notocirrus compositus sp.n. The reconstruction criteria are briefly discussed. The ultrastructures preserved on attachment surfaces of soft tissues of scolecodonts are described and shown to be very useful for the reconstruction of jaw apparatuses. Micromorphological comparison showed a striking similarity in structure between Jurassic and Recent jaws of the Schistomeringos Jumars.

PL

W wapieniach górnego Oksfordu wiercenia Tłuszcz IG-1 (figs 1-2) znaleziono stosunkowo liczne i dobrze zachowane szczęki wieloszczetów (skolekodonty). Zebrana kolekcja, składająca się z 281 izolowanych skolekodontów, pozwoliła na dokonanie rekonstrukcji trzech aparatów szczękowych wieloszczetów z nadrodziny Eunicoidea. Dla aparatów tych ustanowiono nowe gatunki i zaliczono je do współczesnych rodzajów: Arabella diversimaxillata sp.n., Notocirrus compositus sp.n. i ? Schistomeringos expectatus sp.n. Rekonstrukcje przeprowadzono w oparciu o analogię do aparatów współczesnych (figs 3-9), szczegółową analizę morfologiczną, dane statystyczne oraz wykorzystane po raz pierwszy w praktyce systematycznej badania ultrastrukturalne. Wszystkie kryteria rekonstrukcji zostały w pracy przedyskutowane. Badania ultrastrukturalne ograniczono do obserwacji przy pomocy SEM powierzchni przyrostu tkanek miękkich (jamy miękiszowe szczęk, powierzchnie wentralne podpór) co nie wymaga skomplikowanego przygotowania materiału i niszczenia okazów. Stwierdzono, że na powierzchniach tych w różnych elementach jednego aparatu widoczne są podobne struktury. Są one wprawdzie różnie zachowane, lecz w większości okazów możne je rozpoznać. Pozwala to na odróżnienie elementów różnych aparatów. Wobec tego, że poprawna systematyka zoologiczna izolowanych skolekodontów jest niemożliwa bez znajomości aparatów szczękowych, do których skolekodonty te należały, możliwość dokonywania rekonstrukcji aparatów z izolowanych elementów ma duże znaczenie dla systematyki. Połączone aparaty szczękowe spotyka się w utworach mezozoiku niezwykle rzadko; z jury znany był dotychczas tylko jeden niekompletny aparat (Szaniawski 1974). Przeprowadzono szczegółowe porównanie morfologii współczesnych i kopalnych szczęk z rodzaju Schistomeringos Jumars (figs 8-9; pls 6-7), które wykazało ich daleko idące analogie dotyczące nawet szczegółów ząbkowania. Aparaty szczękowe o tym typie budowy uważane są za najprymitywniejsze wśród wieloszczetów współczesnych. Podobne im aparaty znane są z dolnego paleozoiku (Kielan-Jaworowska 1966), lecz nie były dotychczas znane z okresów późniejszych. Poza elementami zrekonstruowanych aparatów w kolekcji znajduje się tylko 28 innych skolekodontów. W większości są to szczęki wieloszczetów z współczesnych rodzajów Glycera i Goniada, które nie posiadają połączonych aparatów szczękowych. Ponadto w kolekcji znajdują się trzy elementy aparatu Delosites (Kozur) znanego dotychczas z triasu i z ?kredy.

RU

В известняках верхнего Оксфорда скважины Тлущ IG-1 (фиг. 1-2) обнаружены относительно многочисленные и хорошо сохранившиеся челюсти много-щетинковых червей (сколекодонты). Собранная коллекция, состоящая из 281 изолированных сколекодонтов, позволила провести реконструкцию трёх челюстных аппаратов многощетинковых червей из надсемейства Eunicoidea. Для этих аппаратов были установлены новые виды и причислены к современным родам: Arabella diversimaxillata sp. n., Notocirrus compositus sp. n. и ?Schistomeringos expectatus sp. n. Реконструкция была произведена на основе сходства их к современным аппаратам (фиг. 3-9), подробного морфологического анализа, статистических данных, а также, впервые в практике систематических исследований, ультраструктуры. В статье обсуждены все критерия реконструкции. Ультраструктурные исследования сводились к наблюдениям с помощью SEM поверхности прироста мягких тканий (мягкитной ямы челюстей, вентральной поверхности подпор), что не требовало сложных приготовлений материалов и разрушения образца. Обнаружено, что на поверхностях этих различных элементов одного аппарата наблюдаются подобные структуры. Хотя они не одинаково сохранились, однако для большинства образцов их можно определить. Это делает возможным выделять элементы различных аппаратов. Потому что правильная зоологическая систематика изолированных сколекодонтов невозможна без познания челюстных аппаратов, к которым эти сколекодонты принадлежали, то следовательно возможность проведения этой реконструкции аппаратов из изолированных элементов имеет для систематики большое значение. Целые челюстные аппараты встречаются в отложениях мезозоя черезвычайно редко; до сих пор был известен с юры только один неполный аппарат (Szaniawski 1974). Проведено детальное сравнение современных и ископаемых челюстей рода Schistomeringos Jumars (фиг. 8-9; пл. 6-7), которое показало далеко идущее сходство, касающееся даже деталей зазубренности челюстей. Челюстные аппараты такого ктеногнатического типа строения относят к наиболее примитивным среди современных многощетинковых червей. Подобные аппараты известны из нижнего палеозоя (Kielan-Jaworowska 1966), однако до сего времени они не были известны в более поздних периодах. Кроме элементов реконструированных аппаратов в коллекции надохятся также только 28 прочих сколекодонтов. В большинстве это челюсти многощетинковых червей родов Glycera и Goniada, которые не имеют соединённых челюстных аппаратов. В коллекции также находятся 3 элемента аппарата Delosites (Kozur), известного до настоящего времени из отложений триаса и мела.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1978
• Tom: 23
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.3-29,fig.,ref.

Twórcy

autor

Szaniawski H.

• Polish Academy of Science, Al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

autor

Gazdzicki A.

• Polish Academy of Science, Al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

Bibliografia

• BANSE, K. and HOBSON, K. D. 1974. Bentic errantiate polychaetes of British Columbia and Washington. - Bull. Fish. Res. Bd. Can., 185, 1-111.
• CHARLETTA, A. C. and BOYER, P. S. 1974. Scolecodonts from Cretaceous greensand of the New Jersey coastal plain. - Micropaleontology, 20, 3, 354-366.
• CORRADINI, D. and OLIVIERI, R. 1974. Langeites siclliensis n.sp., a polychaete jaw apparatus from the Permo-Carboniferous of Northwestern Sicily. - Boll. Soc. Paleont. Italiana, 13, 1-2, 156-163.
• -, RUSSO, F. and SERPAGLI, E. 1974. Ultrastructure of some fossil and recent polychaete jaws (scolecodonts). - Ibidem, 13, 1-2, 122-134.
• -, -, -, and SZANIAWSKI, H. Some new observations on the ultrastructure of fossil and recent polychaete jaws. - Ibidem (in preparation).
• -, SERPAGLI, E. 1968. Preliminary report on the discovery and initial study of large amount of "scolecodonts" and polychaete jaw apparatuses from Mesozoic formations. -Ibidem, 7, 1, 3-5.
• DEFLANDRE, G. and TAUGOURDEAU, P. 1969. Diopatraites cretaceous nov. spec. Refléctions sur la distribution stratigraphique des vestiges d'annélides et leur systématique. - Cahiers Pal., 1, 12, 1-6.
• EHLERS, E. 1868. Über eine fossile Eunice aus Solnhofen (Eunicites avitus) nebst Bemerkungen über fossile Würmer überhaupt. - Ztschr. wiss. Zool., 18, 3, 421-443.
• - 1869. Über fossile Würmer aus dem litographischen Schiefer in Bayern. - Palaeontogr., 17, 145-175.
• EISENACK, A. 1939. Einige neue Annelidenreste aus dem Silur und dem Jura des Balticums. - Ztschr. Geschiebeforsch. Flachlandgeol., 15, 153-176.
• FAUCHALD, K. 1970. Polychaetous annelids of the families Eunicidae, Lubrineridae, Iphitimidae, Arabellidae, Lysaretidae and Dorvilleidae from western Mexico. - Allan Hancock Monogr. Mar. Biol., 5, 1-335.
• GALL, J. C. and GRAUVOGEL, L. 1967. Faune du Buntsandstein. III. Quelques Annélides du Grès à Voltzia des Vosges. - Ann. Paléont., 53, 2, 105-110.
• GAŹDZICKI, A. Organic internal linings of foraminifers from the Upper Jurassic of Poland. - Acta Palaeont. Pol., (in preparation).
• JAN DU CHÉNE, R. and GORIN, G. 1974. Decouverte de scolécodontes dans l'Éocène des Voirons (Haute Savoie, France). - Arch. Sciences Geneve, 27, 1, 99-110.
• JUMARS, P. A. 1974. A generic revision of the Dorvilleidae (Polychaeta), with six new species from the deep North Pacific. - Zool. J. Linn. Soc. Lond., 54, 2, 101-135.
• KIELAN-JAWOROWSKA, Z. 1966. Polychaete jaw apparatuses from the Ordovician and Silurian of Poland and a comparison with modern forms. - Palaeont. Pol., 16, 1-152.
• KOZUR, H. 1967. Scolecodonten aus dem Muschelkalk des germanischen Binnenbeckens. - Monatsber. Deutsch. Akad. Wiss., 9 11, 842-865.
• - 1970. Zur Klassifikation und phylogenetischen Entwicklung der fossilen Phyllodocida und Eunicida (Polychaeta). - Freib. Forschungsh., C 260, 35-75.
• - 1971. Die Eunicida und Phyllodocida des Mesosoikums. - Ibidem, C 267, 73-111.
• - 1972. Die Bedeutung der triassischen Scolecodonten insbesondere für die Taxonomie und Phylogenie der fossilen Eunicida. - Mitt. Ges. Geol. Bergbaustud., 21, 745-776.
• MIERZEJEWSKA, G. and MIERZEJEWSKI, P. J.975. Breakdown of collagen during phylogenetic development of Polychaeta. - Ann. Med. Sect. Pol. Acad. Sci., 20, 2, 99-100.
• - and -, 1977. Electron microscope investigations of the fossil and recent polychaete jaws from the genus Glycera Savigny, 1818. - Prace Muz. Ziemi, 26, 127-130.
• ROGER, J. 1946. Les Invertèbres des couches à Poissons du Crétacé supérieur du Liban. - Mém. Soc. Géol. France, N. S., 51, 68-70.
• STRAUCH, F. 1973. Die Feinstruktur einiger Scolecodonten. - Senckenberg. Lethaea, 54, 1, 1-19.
• SZANIAWSKI, H. 1968. Three new polychaete jaw apparatuses from the Upper Permian of Poland. - Acta Palaeont. Pol., 13, 2, 255-281.
• - 1974. Some Mesozoic scolecodonts congeneric with Recent forms. - Ibidem, 19, 2, 179-199.
• WETZEL, O. 1948. Mikropaläontologische Funde in Gestein Proben einer holsteinischen Bohrung, besonders in Kreide und Keuperschichten. - N. Jb. Mineral. Geol. Paläontol. Abh., 89, 3, 315-348.
• WILCZEWSKI, N. 1967. Mikropaläontologische Untersuchungen im Muschelkalk Unterfrankes. Inaug. Diss., Würzburg, 1-111.
• WOLF, G. 1976. Bau und Funktion der Kieferorgane von Polychaeten (On the morphology and function of polychaete jaws). Diss., Hamburg, 1-70.
• ZAWIDZKA, K. 1971. A polychaete jaw apparatus and some scolecodonts from the Polish Middle Triassic. - Acta Geol. Pol., 21, 3, 361-377.
• - 1975. Polychaete remains and their stratigraphic distribution in the Muschelkalk of southern Poland. - Ibidem, 25, 2, 257-274.