Wybrane efekty rewitalizacji terenu popoligonowego w Nadleśnictwie Żołędowo

• Autorzy: Klimek A. , Rolbiecki S. , Dlugosz J.

Warianty tytułu

EN

Selected effects of revitalization of the reclaimed post-military area at forest District Zoledowo

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było porównanie wzrostu brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth) i sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) oraz stanu akarofauny (Acari) glebowej w 2-letnich uprawach na rekultywowanym terenie popoligonowym w Nadleśnictwie Żołędowo. Do zalesień wykorzystano 2-letnie sadzonki brzozy i sosny wyprodukowane w szkółkach polowych z zastosowaniem ściółkowania oraz metodą tradycyjną. Badania przeprowadzono w latach 2010-2011 na glebie rdzawej o uziarnieniu piasku słabogliniastego (texture loamy sand) w poziomie powierzchniowym i odczynie bardzo kwaśnym. Doświadczenie obejmowało następujące warianty: BrzC – uprawa brzozy zalesiona sadzonkami wyprodukowanymi tradycyjnie (bez ściółkowania), BrzS – uprawa brzozy zalesiona sadzonkami wyprodukowanymi z udziałem ściółkowania, SoC – uprawa sosny zalesiona sadzonkami wyprodukowanymi tradycyjnie (bez ściółkowania), SoS – uprawa sosny zalesiona sadzonkami wyprodukowanymi z udziałem ściółkowania. Znacznie lepszą udatność – przeprowadzonych z wykorzystaniem 2-letnich sadzonek – nasadzeń na terenie popoligonowym stwierdzono w uprawie sosny i wyniosła ona ponad 96%. Wystąpiło korzystne oddziaływanie przeprowadzonego w szkółce zabiegu ściółkowania na kształtowanie się wskaźników wzrostu brzozy i sosny w rocznej oraz dwuletniej uprawie leśnej. Na rewitalizowanym terenie popoligonowym stwierdzono niską liczebność i różnorodność gatunkową glebowych roztoczy, co świadczy o małej aktywności biologicznej badanych gleb. Stwierdzony – w dwuletnim okresie badań – wzrost liczebności i różnorodności gatunkowej mechowców (Oribatida) prognozuje zachodzące, aczkolwiek dość powolne, procesy rewitalizacji badanego terenu.

EN

The aim of the study was to compare the growth of silver birch (Betula pendula Roth) and Scots pine (Pinus sylvestris L.) as well as the state of soil mites (Acari) in two-year cultivations on the reclaimed post-military area at Forest District Żołędowo. Afforestation was carried out with the use of two-year old birch and pine seedlings obtained from bare root nurseries (production with mulching and without mulching – traditional method). The experiments were conducted in 2010-2011 on Brunic Arenosols characterized by texture of loamy sand in the surface layer as well as by the strongly acid reaction. The experiments included the following variants: BrzC – birch cultivation which was afforested by the use of traditional seedlings (production of seedlings without mulching), BrzS – birch cultivation which was afforested by the use of seedlings produced with mulching, SoC – pine cultivation which was afforested by the use of traditional seedlings (production of seedlings without mulching), SoS – pine cultivation which was afforested by the use of seedlings produced with mulching. The cultivation of Scots pine was characterized by the better efficiency of planting (over 96 %). The mulching treatment – conducted at the nursery – had the positive influence on the growth indices of the birch and the pine in the first and in the second year of cultivation. The reclaimed post-military area was characterized by low abundance of soil mites and their low species diversity which indicates the low biological activity of the studied soils. It was found that during the two years of the study the abundance of oribatid mites (Oribatida) and their species diversity increased. This trend indicates slow process of revitalization of the studied area.

Słowa kluczowe

PL

Nadlesnictwo Zoledowo; tereny popoligonowe; rewitalizacja; rekultywacja lesna; uprawy lesne; sosna zwyczajna; Pinus sylvestris; brzoza brodawkowata; Betula pendula; wzrost roslin; gleby; roztocze glebowe; Acari; mechowce; Oribatida

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Numer: 3/I
• Opis fizyczny: s.147-161,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Klimek A.

• Katedra Zoologii i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, ul.Ks.A.Kordeckiego 20, 85-225 Bydgoszcz

autor

Rolbiecki S.

• Katedra Melioracji i Agrometeorologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, ul.Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Dlugosz J.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, ul.Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

Bibliografia

• Aleksandrowicz-Trzcińska M. (2004). Kolonizacja mikoryzowa i wzrost sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w uprawie założonej z sadzonek w różnym stopniu zmikoryzowanych. Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 3, s. 5-15.
• Axelsson B., Lohm U., Lundkvist H., Persson T., Sköglund J., Wiren A. (1973). Effects of nitrogen fertilisation on the abundance of soil fauna populations in a Scots pine stand. ResearchNotes, Royal Coll. of Forestry 14, s. 5-10.
• Bac S., Ostrowski S. (1969). Podstawy leśnych melioracji wodnych. PWRiL, Warszawa, 436 ss.
• Behan-Pelletier V.M. 2003. Acari and Collembola biodiversity in Canadian agricultural soils. Can. J. Soil Sci. 83, s. 279-288.
• Berthet P., Gerard G. (1965). A statistical study of microdistribution of Oribatei (Acari) I. The distribution pattern. Oikos 16, s. 214-227.
• Brzezińska M. (2006). Aktywność biologiczna oraz procesy jej towarzyszące w glebach organicznych nawadnianych oczyszczonymi ściekami miejskimi (badania polowe i modelowe). ActaAgrophysica 131, PAN, Rozprawy i Monografie 2006 (2), Lublin, 164 ss.
• Grzywacz A. (2009). Nowe możliwości i potrzeby w zakresie kontrolowanej mikoryzacji drzew i krzewów. Sylwan 1, s. 8-15.
• Gulvik M.E. (2007). Mites (Acari) as indicators of soil biodiversity and land use monitoring: a review. Pol. J. Ecol. 55 (3), s. 415-440.
• Kaczorowska Z. (1962). Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Prace Geogr. IG PAN 33, 102 ss.
• Klimek A. (2000). Wpływ zanieczyszczeń emitowanych przez wybrane zakłady przemysłowe na roztocze (Acari) glebowe młodników sosnowych, ze szczególnym uwzględnieniem mechowców(Oribatida). Wyd. Uczln. ATR w Bydgoszczy, Rozprawy 99, 93 ss.
• Klimek A., Rolbiecki S. (2011). Wzrost sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i występowanie roztoczy (Acari) glebowych na rekultywowanym terenie popoligonowym w Nadleśnictwie Żołędowo. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 1, s. 249-262.
• Klimek A., Rolbiecki S., Rolbiecki R., Malczyk P. (2009). Impact of chosen bare root nursery practices on white birch seedling quality and soil mites (Acari). Polish J. of Environ. Stud. Vol. 18, No. 6, s. 1013-1020.
• Klimek A., Rolbiecki S., Długosz J., Stypczyńska Z. (2009). Roślinność, wybrane właściwości gleby i roztocze (Acari) we wstępnej fazie sukcesji leśnej na rekultywowanym terenie popoligonowymBydgoszcz-Jachcice. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 5, s. 167-181.
• Klimek A., Rolbiecki S., Rolbiecki R., Hilszczańska D. (2011). Wpływ nawożenia organicznego i ściółkowania na wzrost modrzewia europejskiego (Larix decidua L.) oraz aktywność biologicznągleb. Leśne Prace Badawcze 72(3), s. 233-239.
• Klimek A., Rolbiecki S., Rolbiecki R., Hilszczańska D., Malczyk P. (2012). The effect of nursery measures on mycorrhizal colonisation of Scots pine and occurrence of soil mites. ScientificResearch and Essays Vol. 7(27), s. 2380-2389.
• Klimek A., Seniczak S., Żelazna E., Dąbrowska B. (1991). Akarofauna (Acari) skarp osadników produktów odpadowych Janikowskich Zakładów Sodowych. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy,Zootechnika 22, Bydgoszcz, s. 151-165.
• Kocjan H. (1997). Możliwości wzbogacania najuboższych biocenoz leśnych na gruntach porolnych. Przegląd Przyrodniczy VIII, 1/2, s. 43-46.
• Luxton M. (1972). Studies on the oribatid mites of a Danish beech wood soil. I. Nutritional biology. Pedobiologia 12, s. 434-463.
• Olszanowski Z., Rajski A., Niedbała W. (1996). Roztocze – Acari. Mechowce – Oribatida. Wyd.Sorus, Katalog Fauny Polski Cz. XXXIV, tom 9, Poznań, 243 ss.
• Olszowska G., Zwoliński J., Matuszczyk I., Syrek D., Zwolińska B., Pawlak U., Kwapis Z., Dudzińska M. (2005). Wykorzystanie badań aktywności biologicznej do wyznaczenia wskaźnika żyzności gleb w drzewostanach sosnowych na siedliskach boru świeżego i boru mieszanegoświeżego. Leśne Prace Badawcze 3, s. 17-37.
• Organization for Economic Cooperation and Development [OECD] (2003). Consensus Document on the Biology of European White Birch (Betula pendula Roth). ENV/JM/ MONO 28,Paris, 48 ss.
• Orzeł S. (2007). Biomasa sadzonek sosny zwyczajnej w uprawie doświadczalnej na rekultywowanym wyrobisku piasku i w terenie silnie skażonym imisjami przemysłowymi. W: Ektomikoryzy.Nowe biotechnologie w polskim szkółkarstwie leśnym (red. S. Kowalski), CILP,Warszawa, s. 336-358.
• Oszako T., Rakowski K. (2000). Przygotowanie materiału sadzeniowego z przeznaczeniem do zalesiania gruntów porolnych. Sylwan 4, Warszawa, s. 147-150.
• Ponge I.F. (1991). Succession of fungi and fauna during decomposition of needles in a small area of Scots pine litter. Plant Soil 138, s. 99-113.
• Remén C., Fransson P., Persson T. (2010). Population responses of oribatids and enchytraeids to ectomycorrhizal and saprotrophic fungi in plantesoil microcosms. Soil Biol. Biochem. 42,s. 978-985.
• Renker C., Otto P., Schneider K., Zimdars B., Maraun M., Buscot F. (2005). Oribatid Mites as Potential Vectors for Soil Microfungi: Study of Mite-Associated Fungal Species. MicrobialEcology 50, s. 518-528.
• Rolbiecki S., Klimek A., Rolbiecki R., Kuss M., Fórmaniak A., Ryterska H. (2010). Wstępne badania nad oddziaływaniem wybranych zabiegów rewitalizacyjnych na wzrost dwuletnichsiewek sosny zwyczajnej oraz występowanie roztoczy (Acari) glebowych w szkółce leśnej Bielawy w Nadleśnictwie Dobrzejewice. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 13, s. 51-62.
• Rolbiecki S., Klimek A., Rolbiecki R., Kuss M., Fórmaniak A., Ryterska H. (2011). Wpływ ściółkowania ektopróchnicą na wzrost siewek brzozy brodawkowatej oraz występowanie roztoczyglebowych w warunkach nawodnień w szkółce leśnej Bielawy. Ekologia i Technika19(2), s. 73-80.
• Rolbiecki St., Stypczyńska Z., Klimek A., Długosz J., Rolbiecki R. (2006). Roślinność i niektóre właściwości odłogowanej gleby piaszczystej uprzednio użytkowanej rolniczo w warunkachdeszczowania. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 2/1, s. 183-194.
• Schneider K., Renker C., Maraun M. (2005). Oribatid mite (Acari, Oribatida) feeding on ectomycorrhizal fungi. Mycorrhiza 16, s. 67-72.
• Schneider K., Renker C., Scheu S., Maraun M. (2004). Feeding biology of oribatid mites: a minireview. Phytophaga XIV, s. 247-256.
• Seniczak S. (1979). Fauna mechowców (Acari, Oribatei) jako indykator biologicznych właściwości próchnic leśnych. Pr. Kom. Nauk. PTG V/37, s. 157-166.
• Siepel H. (1994). Life – history tactics of soil microarthropods. Biol. Fertil. Soils 18, s. 263-278.
• Skubała P. (1999). Colonization of a dolomitic dump by oribatid mites (Acari, Oribatida). Pedobiologia 43(2), s. 145-159.
• Skubała P. (2002). Rozwój fauny roztoczy na hałdach, czyli jak przyroda walczy z przemysłem. Kosmos – Problemy Nauk Biologicznych 51/2, s. 195-204.
• Skubała P., Gulvik M. (2005). Pioneer oribatid mite communities (Acari: Oribatida) in natural (glacier foreland) and anthropogenic (post-industrial dumps) habitats. Pol. J. Ecol. 53, s. 105-111.
• Szabla K. (2007). Cechy morfologiczno-rozwojowe oraz przeżywalność sadzonek różnych gatunków drzew leśnych w uprawach doświadczalnych na gruntach nieleśnych i leśnych o różnymstopniu degradacji. W: Ektomikoryzy. Nowe biotechnologie w polskim szkółkarstwieleśnym (red. S. Kowalski), CILP, Warszawa, s. 289-336.
• Szołtyk G., Hilszczańska D. (2003). Rewitalizacja gleb w szkółkach leśnych. CILP, Warszawa, 44 ss.
• Werner M.R., Dindal D.L. (1990). Effects of conversion to organic practices agricultural on soil biota. Am. J. Altern. Agric. 5, s. 24-32.