Czynniki biotyczne kształtujące plon i jakość bulw ziemniaka

• Autorzy: Bienia B. , Sawicka B. , Krochmal-Marczak B.

Warianty tytułu

EN

Biotic components influencing the yield and quality of potato tubers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wpływ wybranych czynników biotycznych na plonowanie i jakość bulw ziemniaka. Przeciwdziałanie negatywnym oddziaływaniom czynników środowiska na wielkość i jakość plonu bulw ziemniaka jest możliwe poprzez wykorzystywanie odmian o zwiększonej odporności genetycznej, stosowanie zdrowego materiału rozmnożeniowego, zapewnienie właściwej agrotechniki, w tym nawożenia, ochrony roślin i nawadniania. W przyszłości istotna będzie hodowla odmian przystosowanych do szybkiego regenerowania się po wystąpieniu silnych stresów (susza, niskie temperatury, desykacja itp.), zapewniających wysokie i stabilne plonowanie oraz dobrą jakość bulw ziemniaka w warunkach ograniczonej dostępności zasobów naturalnych i syntetycznych środków produkcji.

EN

The paper presents the influence of selected biotic components on the yield and quality of potato tubers. Counteracting the negative effects of environmental factors on the quantity and quality of potato yield can be achieved by using cultivars with a higher genetic resistance, healthy propagating material, the right agricultural technology, including fertilisation, crop protection and irrigation. In the future, it will be important to grow varieties with a high regeneration capability after intense stress (drought, low temperatures, dessication, etc.) in order to provide high and stable crop and good quality of potato tubers with limited availability of natural resources and synthetic means of production.

Słowa kluczowe

PL

ziemniak; uprawa roslin; zywienie czlowieka; czynniki biotyczne; bulwy; plonowanie; jakosc; odmiany roslin; odpornosc genetyczna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Herbalism
• Rocznik: 2017
• Numer: 1[3]
• Opis fizyczny: s.125-136,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bienia B.

• Zakład Produkcji i Bezpieczeństwa Żywności, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.Stanisława Pigonia w Krośnie, ul.Dmochowskiego 12, 38-400 Krosno

autor

Sawicka B.

• Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 15, 20-950 Lublin

autor

Krochmal-Marczak B.

• Zakład Produkcji i Bezpieczeństwa Żywności, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.Stanisława Pigonia w Krośnie, ul.Dmochowskiego 12, 38-400 Krosno

Bibliografia

• (1) Birch P.R.J., Bryan G., Fenton B., Gilroy E., Hein I., Jones J.T., Prashar A., Taylor M.A., Torrance L., Toth I.K., Crops that feed the world, Potato: are the trends of increased global production sustainable?, Food Security, 2012, 4, s. 477-508.
• (2) Zarzecka K., Technologia uprawy ziemniaka w zrównoważonym systemie gospodarowania (praca przeglądowa), Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2014, 272, s. 113-127.
• (3) Niekerk C. van, Schönfeldt H., Hall N., Pretorius B., The Role of Biodiversity in Food Security and Nutrition: A Potato Cultivar Case Study, Food and Nutrition Sciences, 2016, 7, s. 371-382, [dostęp: http://dx.doi.org/10.4236/fns.2016.75039 [Akces: 16.04.2015 r.]
• (4) Wroniak J., Jakość ziemniaków na stole konsumenta, Ziemniak Polski, 2007,1, s. 8-12.
• (5) Nowacki W., Stan aktualny i perspektywy produkcji ziemniaka w Polsce do roku 2020, Studia i Raporty IUNG-PIB Puławy, 2009, 14, s.71-94.
• (6) Leszczyński W., Żywieniowa wartość ziemniaka i przetworów ziemniaczanych (Przegląd literatury), Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2012,266, s. 5-20.
• (7) Umadevi M., Sampath Kumar P.K., Bhowmik D., Duraivel S., Health Benefits and Cons of Solanum tuberosum, Journal of Medicinal Plants Studies, 2013,1(1), s. 16-25.
• (8) Spooner D.M., Hijmans R.J., Potato systematics and Germplans Collecting. 1989- 2000, American Journal of Potato Research, 2001, 78, s. 237-268.
• (9) FAOSTAT, Production, 2014, http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx [Akces: 15.06.2015 r.].
• (10) Pszczółkowski P., Sawicka B., Wartość odżywcza białka wybranych odmian ziemniaka [w:] Bioprodukty - pozyskiwanie, właściwości i zastosowanie w produkcji żywności, (red.) G. Lewandowicz, J. Le Than-Blicharz, Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań 2016.
• (11) Rocznik Statystyczny Rolnictwa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015, s. 456.
• (12) Sawicka B., Próba ustalenia wpływu niektórych czynników środowiska i zabiegów agrotechnicznych na ciemnienie miąższu bulw ziemniaka, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 1991, 179, s. 67-74.
• (13) Sawicka B., Studia nad zmiennością wybranych cech oraz degeneracją różnych odmian ziemniaka w rejonie bialskopodlaskim, Rozprawy Naukowe 141, Akademia Rolnicza, Lublin, 1991.
• (14) Jura C., Krzanowska H., Encyklopedia biologiczna, (red.) Z. Otałęga, Agencja Publ. Wyd. Opres Kraków, T. 4, 1998, s. 82.
• (15) Cwalina-Ambroziak B., Struktura zbiorowiska grzybów spod uprawy ziemniaka, ukształtowana pod wpływem niektórych czynników agrotechnicznych, Annales UMCS. E-59, 2004, 3, s. 1213-1221.
• (16) Gugała M., Zarzecka K., Baranowska A., Wpływ sposobów uprawy roli i odchwaszczania na występowanie wad w plonie ziemniaka, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2008, 530, s. 161-168.
• (17) Anonimus. Zagrożenia okresowe występujące w Polsce. Wydział Analiz i Prognoz Biura Monitorowania i Analizy Zagrożeń PCB, Warszawa 2010, s. 39.
• (18) Kelm M., Fostiak I., Kadłubiec W., Czynniki warunkujące zagrożenie upraw ziemniaka przez stonkę ziemniaczaną (Leptinotarsa decemlineata) say., Fragmenta Agronomica, 2010, 27(1), s. 62-72.
• (19) Trawczyński C., Wierzbicka A., Reakcja nowych odmian ziemniaka na nawożenie azotem, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2011, 259, s. 193-201.
• (20) Borówczak F., Nawadnianie ziemniaków, [w:] Produkcja i rynek ziemniaków (red.) J. Chotkowski, Wieś Jutra, Warszawa 2012, s. 205-214.
• (21) Hara-Skrzypiec A., Wady i uszkodzenia bulw ziemniaka wywołane różnymi czynnikami, Ziemniak Polski, 2013, 4, s. 30-35.
• (22) Erlichowski T., Uszkodzenia miąszu bulw powodowane przez szkodniki glebowe a wartość technologiczna ziemniaków jadalnych i dla przetwórstwa, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roœlin, 2014, 273, s. 161-170.
• (23) Czerko Z., Goliszewski W., Jankowska J., Lutomirska B., Nowacki W., Trawczyński C., Zarzyńska K., Metodyka integrowanej produkcji ziemniaka, Praca zbiorowa, (red.) W. Nowacki, PIORIN, Warszawa, 2014, s. 85.
• (24) Gacek S., Rola postępu odmianowego i zarządzania odpornością odmian na choroby w integrowanej ochronie roślin, COBORU, Słupia Wielka 2016, s. 31.
• (25) Gawińska-Urbanowicz H., Ocena występowania chorób grzybowych i bakteryjnych ziemniaka w warunkach polowych, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2007, 243, s. 191-197.
• (26) Erlichowski T., Ochrona ziemniaka przed szkodnikami glebowymi [w:] Produkcja i rynek ziemniaków, (red.) J. Chotkowski, Wieś Jutra, Warszawa 2012, s. 163-173.
• (27) Nowacki W., Straty plonu handlowego ziemniaków powodowane przez choroby i szkodniki w 2005 roku, Progress in Plant Protection, 2006,46(1), s. 193-201.
• (28) Górecki R., Grzesiuk S. (red.), Fizjologia plonowania roślin, UWM, Olsztyn 2002.
• (29) Wróbel S., Porażenie bulw ziemniaka parchem zwykłym i ryzoktoniozą w zależności od zabiegów stosowanych w nasiennictwie, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2003, 228, s. 283-289.
• (30) Kurzawińska H., Gajda I., Ocena przydatności niektórych fungicydów w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaczaną Phytophtora infestans (Mont.) de Bary, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2004, 233, s. 333-338.
• (31) Bernat E., Problem ospowatości na wybranych odmianach ziemniaka, Konferencja Naukowa: Nasiennictwo i ochrona ziemniaka, Kołobrzeg-Bonin 10-11.03.2005, s. 32-35.
• (32) Lipa J.J., Zych A., Kwarantannowe agrofagi Europy, Inspektorat Kwarantanny Roślin, Warszawa 1994.
• (33) Piekarczyk K., Pruszyński S., Matysiak M., Masowy pojaw stonki ziemniaczanej (Leptinotarsa decemlineata Say) w 1983 roku, jej zwalczanie i prognoza pojawu w 1984, Materiały 24 Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin, 1984, s. 229-242.
• (34) Kapsa J., Mrówczyński M., Erlichowski T., Gawińska-Urbanowicz H., Matysek K., Osowski J., Pawińska M., Urbanowicz J., Wróbel S., Ochrona ziemniaka zgodna z zasadami integrowanej ochrony roślin, Część II, Metoda zrównoważonej chemicznej ochrony ziemniaka, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2014, 273, s. 145-159.
• (35) Pawińska M., System ochrony ziemniaków przed agrofagami, Fragmenta Agronomica, 2007, 4(96), s. 82-91.
• (36) Pawińska M., Stonka ziemniaczana (Laptonotarsa Decemlineata Say), [w:] Produkcja i rynek ziemniaków, (red.) J. Chotkowski, Wieś Jutra, Warszawa 2012, s. 156- 162.
• (37) Kowalska J., Ochrona upraw ziemniaków w systemie rolnictwa ekologicznego, IOR-PIB, Poznań 2010.
• (38) Zarzyńska K, Goliszewski W., Możliwość poprawy jakości ziemniaków uprawianych w systemie ekologicznym poprzez zabiegi agrotechniczne, Ziemniak Polski, 2013, 1, s. 18-23.
• (39) Jankowska J., Lutomirska B., Czynniki środowiska determinujące występowanie spękań i deformacji bulw ziemniaka, Ziemniak Polski, 2014,4, s. 18-24.
• (40) Kamiński P., Ocena stabilności plonu i właściwości kulinarnych bulw ziemniaka odpornego na Phytophthora infestans, Rozprawa doktorska, IHAR-PIB, Radzików 2015, s. 194.
• (41) Pietraszko M., Jankowska J., Lutomirska B., Gentotypowa i środowiskowa zmienność występowania wad miąższu bulw w plonie rodów hodowlanych ziemniaka, Fragmenta Agronomica, 2015, 32(3), s. 73-87.
• (42) Korbas M., Jajor E., Horoszkiewicz-Janka J., Danielewicz J., Atlas chorób roślin rolniczych, Hortpress, Warszawa 2016, s. 212.
• (43) Wale S., Platt H.W., Cattlin N., Diseases, pests and disorders of potatoes, A colour handbook, Manson Publishing Ltd., 2008.
• (44) Anonimus. CIP in 1996. The International Potato Center Annual Report, International Potato Center, Lima, Peru 1997.
• (45) Kapsa J., Ochrona ziemniaka przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi, [w:] Produkcja i rynek ziemniaków, (red.) J. Chotkowski, Wieś Jutra, Warszawa 2012.
• (46) Häni F., Popow G., Reinhard A., Ochrona roślin rolniczych w uprawie integrowanej, PWRiL, Warszawa 1998, s. 130-131.
• (47) Gruczek T., Kierunki zmian w technologii produkcji ziemniaka, Mat. Forum Producentów, Dystrybutorów i Przetwórców Ziemniaka, Jadwisin-Brwinów 7-8 marca 2001, s. 56-64.
• (48) Gruczek T., Skuteczność zabiegów mechanicznych w systemach pielęgnowania ziemniaka, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2002, 489, s. 123-135.
• (49) Prośba-Białczyk U., Spyrka B., Wpływ niektórych czynników na powstawanie uszkodzeń mechanicznych bulw ziemniaka, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2010, 557, s. 173-182.
• (50) Zimnoch-Guzowska E., Flis B., Genetyczne podstawy cech jakościowych ziemniaka, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2006, 511, s. 23-36.
• (51) Levy D., Veilleux R.E., Adaptation of potato to high temperature on plant growth and carbohydrate metabolizm in potato, Plant Physiology, 2007,109, s. 637-643.
• (52) Lutomirska B., Jankowska J., Występowanie deformacji i spękań bulw ziemniaka w zależności od warunków meteorologicznych i odmiany, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2012, 266, s. 131-142.
• (53) Lutomirska B., Szutkowska M., Nowacki W., Pietraszko M., Jankowska J., Występowanie wad kształtu bulw w plonie odmian i zaawansowanych materiałów hodowlanych ziemniaka, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2013, 267, s. 121-130.
• (54) Trawczyński C., Plon i jakość bulw nowych odmian ziemniaka w warunkach zróżnicowanego nawożenia mineralnego azotem, Acta Agrophysica, 2016,23(2), s. 261-273.
• (55) Rębarz K, Borówczak F., Porażenie patogenami bulw ziemniaków odmiany Satina w zależności od deszczowania, technologii uprawy i nawożenia azotowego, Progress in Plant Protection, 2009,49 (4), s. 1762-1766.
• (56) Rębarz K., Borówczak F., Wpływ deszczowania, technologii uprawy i nawożenia azotowego na jakość ziemniaków odmiany Bila, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2006, 511, Cz. 2, s. 287-301.
• (57) Hiller L.K., Thornton R.E., Managing physiological disorders, [w:] Johnson D.A. (ed.) Potato health management, American Phytopatological Society Press, St. Paul. MN, 2008, s. 235-245.
• (58) Zarzyńska K., Goliszewski W., Zróżnicowanie jakości plonu ziemniaków uprawianych w systemie ekologicznym i integrowanym w zależności od warunków glebowo-klimatycznych, Część I, Udział wad zewnętrznych i wewnętrznych bulw, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2012, 266, s. 73-79.
• (59) Zarzecka K., Gugała M., Dołęga H., Występowanie wad bulw ziemniaka w warunkach pielęgnacji mechaniczno-chemicznej, Nauka Przyroda Technologie, 2013, 7(1), s. 1-8.
• (60) Zarzecka K., Gugała M., Dołęga H., Sikorska A., Występowanie wad bulw w plonie ziemniaka po zastosowaniu użyźniacza glebowego UG max, Annales UMCS, 2014, E-69 (2), s. 70-79.
• (61) Gugała M., Zarzecka K., Mystkowska I., Występowanie wad bulw ziemniaka w warunkach stosowania insektycydów nowej generacji, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2010, 257/258, s. 103-109.
• (62) Lutomirska B., Wpływ opadów na odporność bulw na uszkodzenia mechaniczne w czasie zbioru, Ziemniak Polski, 2008, 3, s. 40-43.
• (63) Spyrka B., Wpływ warunków siedliskowych na powstawanie i wielkość uszkodzeń mechanicznych bulw ziemniaka dla przetwórstwa spożywczego, Rozprawa doktorska, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław 2013, s. 166.