Ocena skutków ekonomicznych, społecznych i przyrodniczych likwidacji Zakładów Dolomitowych "Szczakowa"

• Autorzy: Gawronska G. , Gawronski K. , Krol K. , Kania E.

Warianty tytułu

EN

An assessment of economic, social and environmental consequences of the liquidation of the Szczakowa Dolomite Factory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dolomit jest minerałem, który znajduje dużo zastosowań. Najczęściej jednak stosowany jest w branży budowlanej jako surowiec do produkcji cementu lub materiał do budowy dróg. Dolomity wydobywa się w kopalniach odkrywkowych. Jedną z takich kopalń były Zakłady Dolomitowe „Szczakowa” (Jaworzno, woj. śląskie, Polska). Było to przedsiębiorstwo, które dawało wiele miejsc pracy, a także przyczyniło się do rozwoju infrastruktury lokalnej. Celem artykułu jest ocena skutków ekonomicznych, społecznych i przyrodniczych spowodowanych likwidacją zakładów. W pracy wykorzystano metodę opisowo-analityczną. Przeanalizowano dokumenty sporządzone dla badanego obszaru, w tym: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, programy rewitalizacji oraz programy ochrony środowiska. Analizowano ponadto zestawienia budżetowe, dokumenty historyczne, mapy oraz publikacje w prasie lokalnej. Przedstawiono działania podjęte przez władze lokalne po likwidacji zakładów. Wykazano, że zamknięcie Zakładów Dolomitowych „Szczakowa” wywołało negatywne skutki ekonomiczne i społeczne. Jednocześnie jednak ograniczyło presję na środowisko przyrodnicze.

EN

Dolomite is a mineral that has many uses. It is most commonly used in the construction industry, as a raw material for the production of cement and material for road construction. Dolomites are mined in open-cast mines. One of such mines was the Szczakowa Dolomite Factory (Jaworzno, Silesia Province, Poland). The company contributed to the development of local infrastructure and was a workplace for many people. The aim of the study is to assess the economic, social and environmental effects caused by the liquidation of the Szczakowa Dolomite Factory. The analysis was performed by means of descriptive and analytical method. The following documents prepared for the studied area were used: study of conditions and directions of spatial development, local spatial development plans, revitalization programs and environmental protection programs. In addition, the budget statements, historical documents, maps and publications in the local press were analyzed. The activities carried out after the liquidation of the company were presented. It has been shown that the closure of the Szczakowa Dolomite Factory caused negative economic and social effects. At the same time, however, the pressure on the natural environment was reduced.

Słowa kluczowe

PL

zaklady przemyslowe; Zaklady Dolomitowe Szczakowa; likwidacja zakladow przemyslowych; skutki ekonomiczne; skutki spoleczne; skutki srodowiskowe; rewitalizacja; zagospodarowanie przestrzenne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum
• Rocznik: 2019
• Tom: 18
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.251-263,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gawronska G.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Gawronski K.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, ul. Balicka 253c, 30-198 Kraków

autor

Krol K.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, ul. Balicka 253c, 30-198 Kraków

autor

Kania E.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Bieńkowska, E. (2013). Depopulacja jako wyzwanie dla polskiej polityki miejskiej, w: Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020) (Depopulation as a challenge for Polish urban Policy, in: Management of urban development with a decreasing number of inhabitants «in the context of the financial perspective 2014–2020»). Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej we współpracy z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego i Głównym Urzędem Statystycznym. Kancelaria Senatu. Warszawa, ss. 11–17.
• Boryczka, E. (2016). Rewitalizacja miast, w: EkoMiasto#Zarządzanie. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta (Urban revitalization, in: EkoMiasto#Zarządzanie. Balanced, intelligent and participative development of the city). Red. Z., Przygodzki. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, ss. 167–193, DOI: http://dx.doi.org/10.18778/7969-721–2.08.
• Burzliwe spotkanie (Stormy meeting). (1999). Co tydzień 25(11), 4 .
• Czas Dolomitów już się skończył (The time of the Dolomites is over). (1993). Co tydzień (1993). 29, 24.
• Czarnecka, A. (2016). Rewitalizacja jako narzędzie pobudzania rozwoju lokalnego na przykładzie rewitalizacji rynku w gminie wiejskiej Olsztyn (Revitalisation as a tool for stimulating the local development: example of revitalisation of the market square in the rural municipality Olsztyn). Handel Wewnętrzny 6(365), 345–359.
• Domański, B., Gwosdz, K. (2010). Spojrzenie na problemy rewitalizacji miast w Polsce, w: Rewitalizacja miast polskich – diagnoza (A look at the problems of urban revitalization in Poland, in: Regeneration of Polish cities – diagnosis). Red. Z., Ziobrowski, W., Jarczewski. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, ss. 45–55.
• Domińczak, M. (2006). Różne postrzeganie dziedzictwa poprzemysłowego w procesie rewitalizacji, w: Od terenów przemysłowych do... (Different perceptions of post-industrial heritage in the process of revitalization, in: From industrial areas to...), Czasopismo Techniczne, ser. A, 8-A(103), Wyd. PK, Kraków.
• Dudzik, P. (2012). Cementownia w Szczakowej (Cement Works Szczakowa). Zeszyty Historyczne Miasta Jaworzna 13. Wyd. Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno.
• Dudzińska-Jarmolińska, A. (2018). Rekultywacja i rewitalizacja jako sposoby przekształcenia terenów poprzemysłowych na tereny parkowo-rekreacyjne (Land reclamation and revitalisation as a way of transforming post-industrial areas into parks and recreational areas). Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 39(1), 117–132, DOI: http://dx.doi.org/10.30450/201807.
• Figlus, T. (2011). Lokalne programy rewitalizacji jako instrument odnowy małych miast na wybranych przykładach z obszaru województwa łódzkiego (Local revitalization programs as an instrument of urban reneval based on selected examples of small towns from Łódź voivodeship). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica 11, 145 –165.
• Godlewska-Majkowska, H. (2008). Proces rewitalizacji starych okręgów przemysłowych, w: Stare okręgi przemysłowe. Dylematy industrializacji i dezindustrializacji (The process of revitalization of old industrial districts, in: Old industrial districts. Dilemmas of industrialization and deindustrialisation). Red. W., Morawski, A., Zawistowski. SGH w Warszawie, Warszawa.
• Grzegorzek, P. (2007). Znikające Pieczyska (Pieczyska disappear). Co tydzień 33, 9.
• Kaczmarek, S. (2001). Rewitalizacja terenów poprzemysłowych: nowy wymiar w rozwoju miast (Revitalization of post-industrial areas: a new dimension in urban development). Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Karch, Z., Skalski, A. (1992). Zakłady Dolomitowe „Szczakowa” – zagrożenia i ochrona środowiska (Szczakowa Dolomite Factory – threats and protection of the environment), w: (in:) Jaworzno 2000 III (31)I X 19 9 2 .
• Karpowicz, T., Kaliński, G., Dziurzyński, K. (1996). Zdzisław Krudzielski. Wspomnienia (Zdzisław Krudzielski. Memories). Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Kondracki, J. (2011). Geografia regionalna Polski (Regional geography of Poland). Wyd. Naukowe PWN, Wa rsz awa .
• Kraska, P. (2005). Rewitalizacja Pieczysk (Revitalization of Pieczysk). Co tydzień 15, 3.
• Kurowska-Pysz, J. (2017). Lokalny program rewitalizacji jako strategiczny instrument ożywiania obszarów zdegradowanych w aspekcie wykorzystania środków unijnych (Local revitalization program as a strategic financing facility of changes in the degraded areas based on EU funds). Studia Ekonomiczne 327, 28–49.
• Kuźnik, F. (2014). Polityka miejska regionu poprzemysłowego (Urban policy in a post-industrial region). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 341, 120–135.
• Lipiec, S. (2013). Szczakowa. Studium demograficzno-gospodarcze (Szczakowa. Demographic and economic study). Fundacja POZNAJĘ, Wrocław.
• Lokalny program rewitalizacji miasta Jaworzna do 2023 r. Uchwała nr XXXIX/567/2018 Rady Miejskiej w Jaworznie z 27 marca 2018 r.
• Małuszyńska, I., Małuszyński, M.J., Ancuta, M. (2014). Rewitalizacja terenów poprzemysłowych m.st. Warszawy na przykładzie Powiśla (Brownfield revitalization on the example of Powisle – part of the capital city Warsaw). Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. 63, 99–109.
• Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Pieczyska – Cementowania” w Jaworznie (Local spatial development plan „Pieczyska – Cementowania”). Uchwała nr VII/88/2011 Rady Miejskiej w Jaworznie z 28 kwietnia 2011 r.
• Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Sodowa Góra” w Jaworznie (Local spatial development plan „Sodowa Góra”). Uchwała nr XXVI/378/2012 Rady Miejskiej w Jaworznie z 29 listopada 2012 r.
• Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu pod nazwą „Park Północny”, objętego programem rewitalizacji i rozwoju zdegradowanych obszarów poprzemysłowych miasta Jaworzna (Local spatial development plan „Park Północny”, covered by the revitalization and development program for degraded post-industrial areas of the city of Jaworzno). Uchwała nr XLVII/566/2005 Rady Miejskiej w Jaworznie z 27 października 2005 r.
• Nieroba, E. Czerny, A., Szczepański, M.S. (2009). Między nostalgią a nadzieją. Dziedzictwo kulturowe jako dyskursywny obszar rzeczywistości społecznej, w: Między nostalgią a nadzieją. Dziedzictwo kulturowe w ujęciu interdyscyplinarnym (Cultural heritage as a part of personality and its instrumentalisation in a socio-political life, in: Between nostalgia and hope. Cultural heritage in an interdisciplinary perspective). Red. E., Nieroba, A., Czerny, M.S., Szczepański. Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Parysek, J. (2015). Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro (Urban renewal in Poland: yesterday, today, and perhaps tomorrow). Studia Miejskie 17, 9–26.
• Parysek, J. (2016). O najbliższej przyszłości rewitalizacji w Polsce: pragmatycznie i prognostycznie (About the near future of revitalization in Poland: a pragmatic and forecasting view). Problemy Rozwoju Miast XIII(4), 5–17.
• Pęski, W. (1999). Zarządzanie zrównoważonym rozwojem miast (Management of sustainable urban development). Wyd. Arkady, Warszawa.
• Program ochrony środowiska dla Jaworzna – miasta na prawach powiatu na lata 2016–2019 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2020–2023. Uchwała nr XXII/324/2016 Rady Miejskiej w Jaworznie z 27 października 2016 r.
• Prokopska, A., Piotrowska, J. (2007). Wybrane problemy rewitalizacji fortów Twierdzy Przemyśl (Selected problems of regenerate fortifications of Town Przemyśl). Fizyka Budowli w Teorii i Praktyce 2, 235–238.
• Proksa, S. (2001). Jaworzno. Wydawnictwo z okazji stulecia nadania praw miejskich (Jaworzno. Publisher on the occasion of the centenary of granting city rights) 21 IX 1901 – 21 IX 2001. Dzieje przemysłu, Jaworzno.
• Przychodzeń, J. (2009). Prośrodowiskowa ewolucja polskiego przemysłu w procesie transformacji systemu politycznego i prawnego, w: 20 lat transformacji. Osiągnięcia. Problemy. Perspektywy (The environmental evolution of Polish industry in the process of transformation of the political and legal system, in: 20 years of transformation. Achievements. Problems. Perspectives. Red. G., Kołodko, J., Tomkiewicz. Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, ss. 325–338.
• Purchla, J. (2010). W stronę systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce (Building a cultural heritage preservation system in Poland). Zarządzanie Publiczne 2(12), 69–82.
• Strzelecka, E. (2011). Rewitalizacja miast w kontekście zrównoważonego rozwoju (Urban revitalization in the context of sustainable development). Budownictwo i Inżynieria Środowiska 2, 661–668.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jaworzna. Uchwała nr IV/17/2015 Rady Miejskiej w Jaworznie z 29 stycznia 2015 r.
• Suchoń, F. (2013). Rewitalizacja struktury poprzemysłowej w centrum miasta historycznego. Studium przypadku (The Revitalization of a postindustrial structure in the centre of a historical city. Case study). Środowisko Mieszkaniowe 12, 154–158.
• Ślusarczyk, M. (2015). Cementownia Szczakowa – historia i teraźniejszość (Cement Works Szczakowa – the history and the present). Wiadomości Konserwatorskie 43, 66–80, DOI: 10.17425/WK43SZCZAKOWA.
• Świerczewska-Pietras, K. (2009). Rewitalizacja zamknięta jako przykład zagospodarowania poprzemysłowego obszaru Łodzi (Closed revitalization as an example of post-industrial area management in Łódź). Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego 12, 173–182.
• Tokarska-Guzik, B., Rostański, A., Gorczyca, J., Herczek, A., Dulias, R. (2011). Przyroda miasta Jaworzna (Nature of the city of Jaworzna). Wyd. Urząd Miejski w Jaworznie.
• Zachuta, L. (2004). Historia przemysłu cementowego w Polsce 1857–2000 (History of the cement industry in Poland 1857–2000). Polski Cement, Kraków.

Identyfikatory

DOI

10.31648/aspal.3044