Socio-functional transformation in the suburban zone of Gdansk agglomeration on the example of Kosakowo municipality

• Autorzy: Rydz E. , Jazewicz I.

Warianty tytułu

PL

Przekształcenia społeczno-funkcjonalne w strefie podmiejskiej aaglomeracji gdańskiej na przykładzie gmuny Kosakowo

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article refers to some phenomena and processes taking place within the area affected by Gdynia. Change in political conditions in 1989 created a new favorable conditions for the management of land traditionally belonging to the suburban area. Traditional ties between the suburban villagers and their employment markets in the cities became looser. Contemporary transformations of rural areas within the zones affected by cities, including Gdynia, take place within many spheres of life and human activity. They affect the multifunctionality of rural areas. In the villages treated with these processes intensity of building, location of economic enterprises, contacts with urban forms of production and service activities increase. These phenomena contribute to blurring the differences in conditions and lifestyles of urban and suburban areas.

PL

Wraz z rozwojem miasta zmieniają się jego związki z obszarem je otaczającym, a tym samym i funkcje strefy podmiejskiej. Zaznaczyć przy tym należy, że indywidualne cechy każdej strefy i związanych z nią układów osadniczych tkwią głównie w ich treści funkcjonalnej. Dynamika zmian w strefie podmiejskiej zależy głównie od położenia konkretnej jednostki w stosunku do granic miasta, środowiska geograficznego, od przebiegu ważniejszych dróg i od rangi danej wsi w lokalnej sieci osadniczej. Należy podkreślić, że stopień zmian w funkcjonowaniu osiedli wiejskich narasta w miarę postępu urbanizacji. Klasycznym tego przykładem jest prezentowana gmina Kosakowo, która znajduje się w strefie wpływu aglomeracji gdańskiej, w sposób szczególny miasta Gdyni. W procesie zmian, jakie dokonują się na terenie gminy Kosakowo, obserwuje się wyraźny wzrost liczby mieszkańców w latach 1988- -2007. W liczbach bezwzględnych wynosił on ponad 4,5 tys. osób, tj. 203%. Gmina Kosakowo niegdyś podobna do rybacko-turystycznych miejscowości powiatu puckiego, obecnie stała się zapleczem mieszkalnym Gdyni. W ostatnich dziewiętnastu latach należy również do najprężniej rozwijających się jednostek powiatu puckiego. Najintensywniej na terenie gminy Kosakowo rozwijają się miejscowości wzdłuż głównych dróg komunikacyjnych, np. Mosty położone przy drodze w kierunku Rewy, a także te, które sąsiadują bezpośrednio z Gdynią, np. Podgórze, Dębogórze i Suchy Dwór. W analizowanym okresie nastąpiły również zmiany wieku ludności gminy Kosakowo. Dotyczą one wyraźnego wzrostu liczby mieszkańców w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym, co wskazuje na osiedlanie się na omawianym terenie osób młodszych, stosunkowo dobrze sytuowanych materialnie i kreatywnych. Przeobrażenia funkcjonalne, jakie dokonują się na terenie gminy Kosakowo wiążą się z wyraźnym rozwojem przedsiębiorczości – wzrostem tzw. nowych podmiotów gospodarczych. Zaznaczyć przy tym należy, że w okresie urynkowienia gospodarki poddane zostały pełnej restrukturyzacji na obowiązujących wówczas zasadach Państwowe Gospodarstwa Rolne, co stworzyło możliwość przeznaczenia użytków rolnych na cele nierolnicze. Znaczna część powierzchni użytkowych, uprzednio rolniczych, jest wykorzystywana m.in. pod budownictwo mieszkaniowe czy lokalizację różnych firm usługowych i produkcyjnych. Potwierdza to wzrost ogólnej liczby mieszkań w latach 1988-2007 na terenie prezentowanej gminy o 283,7% i zwiększenie się powierzchni mieszkaniowej aż o 389,4%. Wskazuje to nie tylko na znaczny przyrost zabudowy mieszkalnej, ale także świadczy o wzrastającym przeciętnym metrażu mieszkań przypadającym na jedną osobę, gdyż powstające domy jednorodzinne to często także okazałe wille i rezydencje. Szczegółowe badania pozwoleń na budowę dały możliwość ustalenia miejsca pochodzenia inwestora. Z badań tych wynika, że na ogólną liczbę wydanych pozwoleń na budowę domu mieszkalnego 67,1% inwestorów pochodziło z Gdyni, 19,8% z gminy Kosakowo, zaś około 13,0% ogólnej liczby zezwoleń wykazały osoby wywodzące się z innych miast aglomeracji gdańskiej oraz innych miejscowości z terenu całego kraju.

Słowa kluczowe

EN

socio-functional transformation; suburban zone; Gdansk agglomeration; Kosakowo commune; agglomeration; suburbanization

• Wydawca: -
• Czasopismo: Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline
• Rocznik: 2011
• Tom: 15
• Opis fizyczny: p.49-67,fig.,ref.

Twórcy

autor

Rydz E.

• Department of Socio-Economic Geography and Touristics, Institute of Geography and Regional Studies, Pomeranian University in Slupsk, Partyzantow 27, 76-200 Slupsk, Poland

autor

Jazewicz I.

Bibliografia

• Bank Danych Regionalnych. (Regional Bank Data). www.stat.gov.pl
• Dobrowolska M., 1964. Strefa podmiejska. Procesy demograficzno-osadnicze. (Suburban zone. Demographic and settlement processes). Roczn. Nauk.-Dydakt. WSP w Krakowie, Pr. Geogr., 3, 101-163, (in Polish).
• Dobrowolska M., Rajman J., 1965. Socio-economic structure and dynamics of suburban zone. Geogr. Polon., 7, 115-132.
• Dombrowicz K., 2008. Suburbanizacja strefy podmiejskiej Bydgoszczy. W: Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce. (Suburbanisation of the suburban zone of Bydgoszcz. In: Land management in the area of rural-urban continuum in Poland). (Eds) A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski, UMK Toruń, 81-92, (in Polish).
• Dutkowski M., 1998. Przestrzenne uwarunkowania rozwoju gospodarczego województwa gdańskiego. W: Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. (Spatial conditions of economic development of Gdańsk Voivodeship. In: Transformation of regional functional and spatial structures). (Eds) E. Jakubowicz, J. Łoboda, Stud. Geogr., Wyd. UWr, Wrocław, LXV, 171-193, (in Polish).
• Dziewoński K., 1987. Strefa podmiejska – próba ujęcia teoretycznego. (The suburban zone – attempt of the theoretical approach). Przegl. Geogr., 59, 1-2, 55-63, (in Polish).
• Falkowski J., 1985. Funkcja rolnicza strefy podmiejskiej. (Agricultural function of suburban zone). Acta Univ. Lodz., Folia Geogr., 5, (in Polish).
• Jażewicz I., 2006. Przemiany demograficzne na obszarach wiejskich na przykładzie woj. zachodniopomorskiego. W: Urbanizacja i społeczeństwo. (Demographic changes in rural areas on the example of Western Pomeranian Voivodeship. In: Urbanisation and society). (Ed.) B. Górz, Kraków, 252-264, (in Polish).
• Kondracki J., 1988. Geografia fizyczna Polski. (Physical geography of Poland), PWN, Warszawa, (in Polish).
• Lisowski A., 2005. Procesy centralizacji i decentralizacji w aglomeracji warszawskiej w latach 1950-2002. (Centralisation and decentralisation processes in the agglomeration of Warsaw in 1950-2002). Pr. Geogr., UW, Warszawa, 35, 13-44, (in Polish).
• Liszewski S., 1987. Strefa podmiejska jako przedmiot badań geograficznych. Próba syntezy. (Suburban zone as a subject of geographical research. An attempt of synthesis). Przegl. Geogr., 57, 1-2, 65-79, (in Polish).
• Liszewski S., 1991. Przemiany przestrzeni wiejskiej w Polsce w ostatnim czterdziestoleciu. Przyczyny – skutki – formy. (Transformation of rural areas in Poland in the last forty years. Causes – effects – forms). Acta Univ. Lodz., Fol. Geogr., 14, 7-17, (in Polish).
• Łoboda J., 1996. Niektóre problemy dotyczące przekształceń regionalnych struktur funkcjonalno- przestrzennych. W: Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. (Some problems concerning the transformation of regional functional and spatial structures. In: Transformations of regional functional and spatial structures). (Eds) E. Jakubowicz, J. Łoboda, Stud. Geogr., Wrocław, LXV, 52-69, (in Polish).
• Maik W., 1985. Charakterystyka strefy podmiejskiej w kategoriach funkcjonalnych. Próba rekonstrukcji modelu pojęciowego i metody badawczej. W: Pojęcia i metody badań strefy podmiejskiej. (Characteristics of the suburban zone in terms of functionality. Attempt to reconstruct the conceptual model and research method. In: Concepts and research methods of suburban area). Acta Univ. Lodz., Fol. Geogr., 5, 41-60, (in Polish).
• Maik W., 1991. Infrastruktura osadnicza jako czynnik poziomu życia ludności strefy podmiejskiej. (Settlement infrastructure as a factor in the level of living for the suburban area). Biuletyn KPZK PAN, 153, 97-116, (in Polish).
• Matczak A., 1987. Próba określenia funkcji wypoczynkowej osiedli na przykładzie Kolumny. (Attempt to determine the recreational function of the settlements on the example of Kolumna). Acta Univ. Lodz., Turyzm, 3, 55-82, (in Polish).
• Narodowy Spis Powszechny. Ludność i warunki mieszkaniowe 1988. (National Census. Population and housing 1988). 1990. WUS, Gdańsk.
• Rajman J., 1997. Strefa podmiejska – mechanizm powstawania i przekształceń. Nowe problemy badawcze. W: Geografia, człowiek, gospodarka. Profesorowi B. Kortusowi w 70. rocznicę urodzin. (The suburban zone – the mechanism of formation and transformation. New research problems. In: Geography, man, economy. To Professor B. Kortus on the 70th birthday anniversary). UJ, Kraków, 67-74, (in Polish).
• Rajman J., 2000. Miejska sieć osadnicza województwa małopolskiego. (Urban settlement network of Lesser Poland Voivodeship). Pr. Geogr., AP, Kraków, 7-14, (in Polish).
• Rejestr wniosków i wydawanych decyzji na budowę. (Register of applications and decisions issued for construction). 2008. Wydział Architektury i Budownictwa, Starostwo Powiatowe, Puck, (in Polish).
• Rocznik statystyczny województwa gdańskiego. (Statistical Yearbook of Gdańsk). 1989. WUS, Gdańsk, (in Polish).
• Rydz E., 1994. Przeobrażenia demograficzno-osadnicze struktur wewnętrznych aglomeracji nadmorskich. (Demographic transformation of the internal structures of urban settlements of coastal agglomerations). WSP, Słupsk, (in Polish).
• Rydz E., 2006. Przemiany struktur społeczno-gospodarczych w okresie transformacji systemowej na Pomorzu Środkowym. (Changes of socio-economic structures during system transition in Central Pomerania). PAP, Słupsk, (in Polish).
• Rydz E., 2008a. Przekształcenia osadnictwa wiejskiego na Pomorzu Środkowym, ze szczególnym uwzględnieniem stref podmiejskich. W: Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce. (Transformation of rural settlement in the Central Pomerania, with particular emphasis on suburban areas. In: Land management in the area of rural-urban continuum in Poland). (Eds) A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski, UMK, Toruń, 157-175, (in Polish).
• Rydz E., 2008b. Social, demographic and settlement transformations in the coastal agglomerations. Balt. Coast. Zone, 12, 125-142.
• Webb J.W., 1963. The natural and migratory components of population changes in England and Wales 1921-1931. Econ. Geogr., 39, 130-148.
• www.kosakowo.pl, access on 02/01/2009