Occurrence of Arnoseris minima (L.) Schweigger et Koerte (Asteraceae) in Podlasie province (north-eastern Poland)

• Autorzy: Bomanowska A. , Adamowski W. , Wolkowycki D.

Warianty tytułu

PL

Występowanie Arnoseris minima (L.) Schweigger et Koerte (Asteraceae) w województwie podlaskim (północno-wschodnia Polska)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

New localities of Arnoseris minima (L.) Schweigger et Koerte (Asteraceae) in the Podlasie region (NE Poland) are presented. The current distribution of the species was established on the basis of the authors’ floristic field studies, revised herbarium materials, published data, and unpublished sources. The collected data enabled us to revise the map of the species’ distribution in the Podlasie region and supplement it with another new 17 localities. The previously established geographic range of species in Poland can now be moved by about 30 km eastwards and 50 km northwards. The identification of new locations of A. minima on the border of its continuous geographical range becomes important in the context of the declining number of localities of this species recently observed across almost the whole of Europe.

PL

Arnoseris minima – chłodek drobny (Asteraceae), to roślina roczna, związana z silnie zakwaszonymi i pozbawionymi węglanu wapnia siedliskami segetalnymi. Jest gatunkiem charakterystycznym subatlantyckiego zespołu Arnoserido-Scleranthetum (Edouard 1925) R. Tx. 1937 (Sclerantho-Arnoseridetum minimae R. Tx. 1937), występującego w zasiewach zbóż ozimych na lekkich glebach. Arnoseris minima osiąga w Polsce północno-wschodniej kres zasięgu i wg Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce (ATPOL) udokumentowano tylko dziewięć stanowisk tego gatunku w województwie podlaskim, skupionych w południowej i zachodniej części regionu. Brak było informacji o występowaniu A.minima w innych częściach Podlasia. Własne badania autorów oraz informacje uzyskane od osób zajmujących się zachwaszczeniem pól uprawnych, a także przegląd materiałów archiwalnych z zielnika Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Uniwersytetu Warszawskiego i literatury florystycznej z regionu, umożliwiły rewizję kartogramu rozmieszczenia gatunku na Podlasiu i uzupełnienie go o kolejne 17 stanowisk. Nowe stanowiska zlokalizowane są głównie w zasiewach zbóż, a co najmniej jedno z nich odznacza się dużą liczebnością populacji, sięgającą kilku tysięcy osobników. Zebrane dane przesuwają rozpoznany zasięg A. minima na badanym terenie o około 30 km w kierunku wschodnim i 50 km w kierunku północnym.

Słowa kluczowe

EN

Arnoseris minima; dwarf nipplewort; lamb-succory zob.dwarf nipplewort; Compositae; arable weed; occurrence; distribution; geographic range; Podlasie region; Poland

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2015
• Tom: 68
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.211-216,fig.,ref.

Twórcy

autor

Bomanowska A.

• Department of Geobotany and Plant Ecology, Faculty of Biology and Environmental Protection, University of Lodz, Banacha 12/16, 90-237 Lodz, Poland

autor

Adamowski W.

• Białowieza Geobotanical Station, Faculty of Biology, University of Warsaw, Sportowa 19, 17-230 Białowieza, Poland

autor

Wolkowycki D.

• Department of Environmental Protection and Management, Bialystok University of Technology, Wiejska 45a, 15-351 Białystok, Poland

Bibliografia

• Sell PD. 151. Arnoseris Gaertner. In: Tutin TG, Heywood VH, Burges NA, Moore DM, Valentine DH, Walters SM, et al., editors. Flora Euro-paea. 4. Plantaginaceae to Compositae (and Rubiaceae). Cambridge: Cambridge University Press; 1975. p. 306-307.
• Subal W, Zehm A. Bayerisches Landesamt für Umwelt [Internet].Lämmersalat Arnoseris minima (L.) Schweigg. & Körte. 2010 [cited 2013 Oct 24]; Available from: http://www.bayernflora.de
• Ellenberg H, Weber HE, Düll R, Wirth V, Werner W, Paulissen D. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Göttingen: Goltze; 1991. (Scripta Geobotanica; vol 18).
• Klotz S, Kühn I, Durka W, editors. BIOLFLOR - Eine Datenbank zu biologisch-ökologischen Merkmalen der Gefäßpflanzen in Deutschland. Bonn: Bundesamt für Naturschutz; 2002. (Schriftenreihe für Vegetationskunde; vol 38).
• Warcholińska AU. Arnoserido-Scleranthetum annui (Chouard 1925) R. Tx. 1937 corr. Matuszkiewicz 1981 em. Warcholińska 1990 in Poland. Thaiszia. 1995;5:81-96.
• Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2001.
• Bloch J, Cybulska A, Doborzyńska A, Jando K, Kowalewska A, Kukwa M. Materiały do flory Obszaru Chronionego Krajobrazu "Dolina rzeki Dobrzynki" na Pojezierzu Krajeńskim. Acta Bot Cassub. 2000;1:43-56.
• Gołdyn H, Kujawa A, Arczyńska-Chudy E, Jezierska-Madziar M, Sobczyk D. Materials on the flora of vascular plants of the General Dezydery Chłapowski Landscape Park. Rocz AR Pozn Bot Stec. 2005;8:55-71.
• Boublik K, Cerny T. Dry psammophytic non-forest vegetation of the Třeboňsko Biosphere Reserve (Czech Republic). Linzer Biol Beitr. 2006;38(2):1269-1287.
• Bzdon G. Floristic diversity of gravel-pits of the Siedlce Plateau - an analysis of the flora. Ann Univ Mariae Curie-Skłodowska E. 2010;27(3):34-43. http://dx.doi.org/10.2478/v10067-010-0004-y
• Sadowska A. Gatunki synantropijne we florze roślin naczyniowych torfowisk wysokich i przejściowych Pojezierza i Pobrzeża Kaszubskiego (Polska północna). Acta Bot Siles. 2011;7:79-95.
• Meusel H, Jäger E, Weinert E. Vergleichende Chorologie der Zentraleuropäischen Flora 1. Jena: Veb Gustav Fischer Verlag; 1965.
• Zając M, Zając A. The geographical elements of native flora of Poland. Kraków: Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University; 2009.
• Hultén E, Fries M. Atlas of north European vascular plants. North of the tropic of cancer. 2. Koenigstein: Koeltz Scientific Books; 1986.
• Parfenov VI, editor. Opredelitel' vysšich rastenij Belarusi. Minsk: Izdatel'stvo "Dizajn PRO"; 1999.
• Cibulka R. Arnoseris minima (L.) Schweigg. et Körte - písečnatka nejmenši / jahňačka najmenšia [Internet]. 2012 [cited 2013 Oct 09]; Available from: http://botany.cz/cs/arnoseris-minima/
• USDA, NRCS. The PLANTS Database [Internet]. Greensboro, NC: National Plant Data Team; 2014 [cited 2013 Oct 16]; Available from: http://plants.usda.gov
• Zając A, Zając M, editors. Distribution atlas of vascular plants in Poland. Kraków: Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University; 2011.
• Korniak T. Flora segetalna północno-wschodniej Polski, jej przestrzenne zróżnicowanie i współczesne przemiany. Acta Acad Agric Tech Olst Agric. 1992;53(A suppl):3-76.
• Korniak T. Ginące i zagrożone gatunki flory segetalnej w północno-wschodniej Polsce. Acta Univ Lodz Folia Bot. 1998;13:43-50.
• Ducka MA. Roślinność segetalna Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego [PhD thesis]. Siedlce: Siedlce University of Natural Sciences and Humanity; 2007.
• Storkey J, Meyer S, Still KS, Leuschner C. The impact of agricultural intensification and land-use change on the European arable flora. Proc R Soc B. 2011;279(1792):1-9. http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2011.1686
• Cheffings CM, Farrell L, editors. The vascular plant red data list for Great Britain. Species status 7. Peterborough: Joint Nature Conservation Committee; 2005.
• Pinke G, Pál R, Király G, Szendrödi V, Mesterházy A. The occurrence and habitat conditions of Anthoxanthumpuelii Lecoq & Lamotte and other Atlantic-Mediterranean weed species in Hungary. J Plant Dis Prot. 2006;20:587-596.
• Feráková V, Maglocký Š, Marhold K. Červený zoznam paprad'orastov a semenných rastlín Slovenska. Ochr Prír. 2001;20(suppl):44-77.
• Holub J, Procházka F. Red list of vascular plants of the Czech Republic. Preslia. 2000;72:87-230.
• Grulich V. Red list of vascular plants of the Czech Republic: 3rd edition. Preslia. 2012;84:631-645.
• Voigtländer U, Henker H. Rote Liste der Farn- und Blütenpflanzen Mecklenburg-Vorpommerns. 5. Fassung. Vorpommern, Schwerin: Umweltministerium Mecklenburg; 2005.
• Tela Botanica [Internet]. Arnoseris minima (L.) Schweigg. & Körte. 2013 [cited 2013 Oct 24]; Available from: http://www.tela-botanica. org/bdtfx-nn-6664-synthese
• Standing Committee. Recommendation No. 44 adopted on 24 March 1995 on the conservation of some threatened plants in Central Europe. In: Convention for the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats. Strasbourg: Council of Europe; 1995 [cited 2015 Oct 10]. p. 49-53. Available from: https://wcd.coe.int/com.instranet. InstraServlet?command=com.instranet.CmdBlobGet&InstranetIma ge=1325722&SecMode=1&DocId=1429396&Usage=2
• Zarzycki K, Szeląg Z. Red list of the vascular plants in Poland. In: Mirek Z, Zarzycki K, Wojewoda W, Szeląg Z, editors. Red list of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Insitute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2006. p. 9-20.
• Nowak S, Nowak A, Jermaczek A. Zagrożone chwasty polne Opolszczyzny i ich ochrona. Świebodzin: Wydawnictwo Klubu Przyrodników; 2013.
• Węgrzynek B, Nowak T. Rare and endangered segetal weed species in the Silesian Upland (S Poland) recorded in the last twenty years. Plant Breed Seed Sci. 2010;61:75-84. http://dx.doi.org/10.2478/ v10129-010-0014-6
• Faliński JB. Antropogeniczna roślinność Puszczy Białowieskiej jako wynik synantropizacji naturalnego kompleksu leśnego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 1966. (Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego; vol 13).
• Sokołowski AW. Flora roślin naczyniowych Wigierskiego Parku Narodowego. Parki Nar Rez Przyr. 1988(1990);9(4):5-84.
• Sokołowski AW. Flora roślin naczyniowych Puszczy Białowieskiej. Białowieża: Białowieski Park Narodowy; 1995.
• Sokołowski AW. Rośliny naczyniowe Puszczy Knyszyńskiej. Parki Nar Rez Przyr. 1995;14(1):3-84.
• Pabjanek P. Porównanie flory i roślinności segetalnej w okresie 1965-1995 na Polanie Białowieskiej. Phytocoenosis Seminarium Geobotanicum. 1996;4:83-96.
• Wołkowycki D. Różnicowanie się i ujednolicanie flor ruderalnych w warunkach izolacji środowiskowej. Łódź: Polskie Towarzystwo Botaniczne; 2000. (Monographiae Botanicae; vol 87).
• Wołkowycki D. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Bielsku Podlaskim (stan na lata 1996-1997). Phytocoenosis Supplementum Cartographiae Geobotanicae. 2003;17:1-128.
• Wołkowycki D. Materiały do flory Wzgórz Sokólskich. Fragm Flor Geobot Pol. 2012;19(2):379-388.
• Sokołowski AW, Wołkowycki M. Uzupełnienia do flory Puszczy Białowieskiej. Parki Nar Rez Przyr. 2000;19(4):71-75.
• Bober J. Materiały do flory naczyniowej zachodniego przedpola Puszczy Białowieskiej. Parki Nar Rez Przyr. 2003;22(1):35-55.
• Werpachowski C. Lista roślin naczyniowych Biebrzańskiego Parku Narodowego i Kotliny Biebrzańskiej. Osowiec-Twierdza: Biebrzański Park Narodowy; 2003.
• Wołkowycki D, Dziejma C, Szewczyk M. Rośliny naczyniowe Narwiańskiego Parku Narodowego. Parki Nar Rez Przyr. 2003;22(3):369-406.
• Jędruszczak M, Owczarczuk A. Flora chwastów w uprawach roślin okopowych w strefie ochronnej Narwiańskiego Parku Narodowego. Pamięt Puł. 2006;143:87-96.
• Pliszko A. Materiały do flory roślin naczyniowych Pojezierza Zachod-niosuwalskiego. Fragm Flor Geobot Pol. 2012;19(1):3-11.
• Dzwonko Z. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Poznań: Institute of Botany, Jagiellonian University; Wydawnictwo Sorus; 2007.
• Zając A. Atlas of distribution of vascular plants in Poland. Taxon. 1978;27(5-6):481-484. http://dx.doi.org/10.2307/1219899
• Mirek Z, Piękoś-Mirkowa H, Zając A, Zając M, editors. Flowering plants and pteridophytes of Poland - a checklist. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2002. (Biodiversity of Poland; vol 1).
• Schneider C, Sukopp U, Sukopp H. Biologisch-ökologische Grundlagen des Schutzes gefährdeter Segetalpflanzen. Schriftenr. f. Vegetationskunde 26. Bonn-Bad Godesberg: Bundesamt für Naturschutz; 1994.
• Wilson P, King M. Arable plants - a field guide. London: English Nature and Wild Guides; 2003.
• Faliński JB, Cieśliński S, Czyżewska K. Atlas dynamiczno-florystyczny rezerwatu Jelonka. Rozmieszczenie gatunków roślin naczyniowych, mszaków i porostów na nieużytkach porolnych podlegających sukcesji wtórnej. Phytocoenosis Supplementum Cartographiae Geobotanicae. 1993;3:1-139.
• Pabjanek P. Zmiany użytkowania ziemi na Polanie Białowieskiej (do 1989 roku). Fotointerpretacja w Geografii. 1999;30:3-28.
• Skrzyczyńska J, Rzymowska Z. Zbiorowiska roślinne pól uprawnych Podlaskiego Przełomu Bugu. Cz. I. Zespoły zbożowe. Acta Agrobot. 2005;58(1):255-290. http://dx.doi.org/10.5586/aa.2005.028
• Polakowski B, Korniak T, Hołdyński C. Zespół Arnoserido-Scleranthe-tum (Chouard 1925) Tx. 1937 w północno-wschodniej Polsce. Zesz Nauk WSRP Siedl Ser Rol. 1989;20:95-204.
• Sokołowski AW, Wołk K. Naturalne zbiorowiska turzycowe i ptaki koło Czeremchy w województwie białostockim. Parki Nar Rez Przyr. 1980;1:29-35.
• Sokołowski AW. Notatki florystyczne z południowej części Wysoczyzny Bielskiej. Fragm Flor Geobot. 1969;15(1):3-7.
• Marciniuk J, Marciniuk P, Falkowski M, Głowacki Z, Krechowski J,Nowicka-Falkowska K, et al. Zagrożone gatunki roślin naczyniowych na terenie Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu". Parki Nar Rez Przyr. 2003;22(1):57-69.
• Faliński JB, Ćwikliński E, Głowacki Z. Atlas geobotaniczny doliny Bugu. Część 1: od Niemirowa do ujścia. Phytocoenosis Supplementum Cartographiae Geobotanicae. 2000;12:1-320.
• Kalinowski P. Rzadkie rośliny naczyniowe Podlasia Nadbużańskiego - cz. 3. Gatunki siedlisk antropogenicznych. Fragm Flor Geobot Pol. 2014;21(2):253-273.
• Ciosek MT, Cibor-Stefańska A. Nigella arvensis L. w zbiorowiskach segetalnych okolic Mielnika (Wysoczyzna Drohicka). Fragm Agron. 2010;27(2):31-38.

Identyfikatory

DOI

10.5586/aa.2015.029