Ekstremalne wartości temperatury powietrza w Polsce w świetle różnych klasyfikacji typów cyrkulacji

• Autorzy: Ustrnul Z. , Wypych A.

Warianty tytułu

EN

Extreme air temperature values in Poland according to different atmospheric circulation classifi cations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The principal goal of the study was to determine circulation types with respect to the occurrence of extreme values of air temperature in Poland. A comparison between different available classifications was also performed. Maximum and minimum daily temperatures for the 56-year study period (1951-2006) obtained from 54 weather stations were used. Detailed calculations were performed for the summer (June-August) and winter (December-February) seasons. Extreme values were selected with respect to probability distribution bases. The study showed that circulation types with an anticyclonic ridge were the most important for extremely hot days in the summer, while extremely low temperatures in the winter were usually associated with anticyclonic types with an easterly airflow. A special effort was made to identify the classification scheme yielding the best accuracy in evaluating extremes.

Słowa kluczowe

PL

temperatura powietrza; wartosci ekstremalne; Polska; cyrkulacja powietrza; klimat; powietrze atmosferyczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2011
• Tom: 47
• Opis fizyczny: s.87-95,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ustrnul Z.

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, ul.Piotra Borowego 14, 30–215 Kraków

autor

Wypych A.

• Zakład Klimatologii, Instytut Geografi i i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, ul.Gronostajowa 7, 30–387 Kraków

Bibliografia

• Gerstengarbe F-W., Werner P.C., Ruge U., 1999, Katalog der Grosswetterlagen Europas (1881-1998) nach Paul Hess und Helmuth Brezowsky. Potsdam, Offenbach.
• Huth R., Beck Ch., Philipp A., Demuzere M., Ustrnul Z., Cahynova M., Kysely J., Tveito O.E., 2008, Classifications of Atmospheric Circulation Patterns - Recent advances and applications. Ann. N.Y. Acad. Sci., 1146, 105-152.
• IPCC, 2001, Climate Change 2001. The Scientific Basis. Contribution of the Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA, ss. 881.
• James P.M., 2007, An objective classification method for Hess and Brezowsky Grosswetterlagen over Europe. Theor. Appl. Climatol., 88, 17-42.
• Kalkstein L. S., Tan G., Skindlov J.A., 1987, An evaluation of three clustering procedures for use in synoptic climatological classification. Jour. Appl. Meteor., 26, 17-730.
• Karl T.R., Easterling D.R., 1999, Climate extremes: Selected review and future research directions. Climatic Change, 42 (1), 309-325.
• Klein Tank A.M.G., Können G.P., 2003, Trends in indices of daily temperature and precipitation extremes in Europe, 1946-99. Jour. of Climate 16, 3665-3680.
• Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski. Prace PIHM, 97, 3-14.
• Niedźwiedź T., 1981, Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły. Uniwersytet Jagielloński, Rozprawy habilitacyjne, 58, Kraków.
• Niedźwiedź T., 2010, Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski Południowej - zbiór komputerowy, Uniwersytet Śląski, Katedra Klimatologii, Sosnowiec.
• Osuchowska-Klein B., 1978, Katalog typów cyrkulacji atmosferycznej. WKiŁ, Warszawa.
• Pianko-Kluczyńska K., 2007, Nowy kalendarz typów cyrkulacji atmosfery według J. Lityńskiego. Wiad. Met.-Hydr., Gosp. Wod., 1, 4, 65-85.
• Ustrnul Z., 1997, Zmienność cyrkulacji atmosfery na półkuli północnej w XX wieku. Mat. Bad. IMGW, 27, seria Meteorologia.
• Ustrnul Z., 2000, Synoptic-climatic structure of the extreme air thermal phenomena in Poland. Geographia Polonica, 73, 2, 99-109.
• Ustrnul Z., Czekierda, 2009, Atlas ekstremalnych zjawisk meteorologicznych oraz sytuacji synoptycznych w Polsce. IMGW, Warszawa.
• Ustrnul Z., Czekierda D., Wypych A., 2010, Extreme values of air temperature in Poland according to different atmospheric circulation classifications. Physics and Chemistry of the Earth, 35, 429-436.
• Wibig J, Głowicki B, 2002, Trends of minimum and maximum temperature in Poland. Climate Res., 20, 123-133.