Rezerwat przyrody „Oszast” jako ostoja lasów jaworowych w polskich Karpatach

• Autorzy: Wilczek Z. , Zarzycki W. , Wieczorek R.

Warianty tytułu

EN

The “Oszast” Nature Reserve as an important Sycamore maple forest site in the Polish Carpathians

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Lasy jaworowe, reprezentujące związek Tilio platyphyllis-Acerion pseudoplatani, należą do najrzadszych zbiorowisk leśnych w Polsce (Bodziarczyk 2002, 2004; Bodziarczyk, Świerkosz 2004; Matuszkiewicz i in. 2012). Są chronione dzięki programowi Natura 2000 jako dwa typy siedliska przyrodniczego: 9140 – górskie jaworzyny ziołoroślowe oraz 9180* – jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (o znaczeniu priorytetowym). Najczęściej są one związane ze stromymi stokami oraz inicjalnym podłożem skalnym, występują głównie na obszarach górskich i wyżynnych. Jednym ze stanowisk, gdzie stwierdzono występowanie lasów jaworowych jest, położony w Grupie Wielkiej Raczy (Beskid Żywiecki), rezerwat przyrody „Oszast”, o powierzchni 46,27 ha. W jego obrębie wykazano występowanie dwóch zespołów lasów jaworowych: jaworzyny ziołoroślowej Aceri-Fagetum oraz jaworzyny karpackiej Sorbo aucupariae-Aceretum, których fi tocenozy należą do najlepiej zachowanych w polskich Karpatach

EN

Sycamore maple forests are among the rarest plant communities in Poland. Th ey are protected as two European Union Habitats: “9140 – Medio-European subalpine beech woods with Acer and Rumex arifolius” and “9180* – Tilio-Acerion forests of slopes, screes and ravines”. Well-preserved patches of plant communities representing these habitats are protected in the “Oszast” Nature Reserve covering 46.27 hectares in the Żywiec Beskids (Western Carpathians). Aceri-Fagetum is the main plant community in the reserve, while patches of Sorbo aucupariae-Aceretum are located on most steep slopes (Fig. 2). Sycamore maple forests in the “Oszast” reserve are among the best preserved in the Polish Carpathians

Słowa kluczowe

PL

rezerwaty przyrody; rezerwat Oszast; ostoje przyrody; lasy jaworowe; jaworzyna zioloroslowa; jaworzyna karpacka; Beskid Zywiecki; Karpaty Polskie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2014
• Tom: 70
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.291-300,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wilczek Z.

• Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul.Jagiellońska 28, 40–032 Katowice

autor

Zarzycki W.

• Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul.Jagiellońska 28, 40–032 Katowice

autor

Wieczorek R.

• Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul.Jagiellońska 28, 40–032 Katowice

Bibliografia

• Bodziarczyk J. 2002. Zróżnicowanie zespołu jaworzyny górskiej z języcznikiem Phyllitido-Acere- tum w Polsce. Fragmenta Floristica et Geobotánica Polonica 9: 187-218.
• Bodziarczyk J. 2004. Jaworzyny Pienińskiego Parku Narodowego. Studia Naturae 49: 61-86.
• Bodziarczyk J., Świerkosz K. 2004. Jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stromych stokach i zboczach ('Tilio platyphyllis-Acerion pseudoplatani). W: Herbich J. (red.). Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Tom 5. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: 138-163.
• Braun-Blanquet J. 1964. Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. Springer Verlag, Wien, New Jork.
• Denisiuk Z. (red.). 1993. Program rezerwatowej ochrony przyrody i krajobrazu polskich Karpat na tle aktualnej sieci obszarów chronionych. Studia Naturae 39: 1-101.
• Faliński J.B. 1990. Kartografia geobotaniczna. Tom 3. PPWK, Warszawa.
• GIOŚ 2012.9140 Środkowoeuropejskie, subalpejskie i górskie lasy bukowe z jaworem oraz szczawiem górskim (w tym m.in. górskie jaworzyny zioło- roślowe - Aceri-Fagetum). Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. Wyniki monitoringu. GIOŚ [http://www.gios.gov.pl/siedliska/default. asp?nazwa=wyniki_szczegolowe_2009_2011_ siedliska&je=pl] ; dostęp: 28.01.2014.
• Holeksa J., Wilczek Z., Gajczak J. 1994. Waloryzacja przyrodnicza rezerwatu „Oszast” w Beskidzie Żywieckim pod kątem wskazań do planu ochrony. Katedra Geobot. i Ochrony Przyrody, Katowice (mscr.).
• Matuszkiewicz W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
• Matuszkiewicz W, Sikorski R, Szwed W., Wierzba M. (red.). 2012. Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i Zarośla. PWN, Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków.
• Mróz W, Perzanowska J., Bodziarczyk J. 2004. Środkowoeuropejskie, subalpejskie i górskie lasy bukowe z jaworem oraz szczawiem górskim (Górskie jaworzyny ziołoroślowe). W: Herbich J. (red.). Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Tom 5. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: 71-81.
• Ochyra R., Żarnowiec J., Bednarek-Ochyra H. 2003. Census catalogue of Polish mosses. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Kraków.
• Rozporządzenie 2005. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 roku w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000. Dz.U. Nr 95 (2005), poz. 795.
• Rozporządzenie 2007. Rozporządzenie nr 42/07 Wojewody Śląskiego z dnia 31 lipca 2007 roku w sprawie rezerwatu przyrody „Oszast”. Dz.Urz. Woj. Śląskiego nr 128 (2007), poz. 2507.
• Szweykowski J. 2006. An annotated checklist of Polish liverworts. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków.
• Wieczorek R. 2011. Szata roślinna rezerwatu „Oszast” w Beskidzie Żywieckim. Praca magisterska. Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Katowice (mscr.).
• Wilczek Z. 1995. Zespoły leśne Beskidu Śląskiego i zachodniej części Beskidu Żywieckiego na tle zbiorowisk leśnych Karpat Zachodnich. Prace Naukowe UŚ 1490: 1-130.
• Wilczek Z., Kubicki G., Wytyczak K. 2013. Możliwość wykorzystania rezerwatu Muńcoł w edukacji ekologicznej. Projekt ścieżki dydaktycznej „Muńcolskie Knieje”. Inżynieria Ekologiczna 33: 183-190.
• Zając A., Zając M. (red.). 2001. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki UJ, Kraków.
• Zarządzenie 1971. Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 13 października 1971 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody. MP nr 53 (1971), poz. 346.