Samooczyszczanie wody potoku Pychowickiego

• Autorzy: Kanownik W. , Rajda W.

Warianty tytułu

EN

Self-purification of the Pychowicki stream water

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 5 terminach, w okresie od lipca do listopada 2005 r. oznaczono, metodami standardowymi stężenia: substancji rozpuszczonych ogółem (SR), jonów - SO₄²⁻, Ca²⁺, Mg²⁺, Cl⁻, K⁺, Na⁺, Mn²⁺ oraz Feog, tlenu rozpuszczonego, a także wartość pH i przewodność elektrolityczną właściwą wody Potoku Pychowickiego, odwadniającego zlewnią o zróżnicowanym zagospodarowaniu. Dla wykazania procesu naturalnego oczyszczania wody oznaczenia prowadzono na odcinku 3,02 km w 5 punktach pomiarowo-kontrolnych. Na 1 - km odcinku cieku, pomiędzy punktami 1 i 2, zaobserwowano około 40% wzrost stężenia tlenu rozpuszczonego. Na kolejnym 2 - km odcinku stężenie O₂ wzrosło tylko o 5%. Stężenie składników mineralnych na ponad 2,2 - km, górnym odcinku do punktu 3 uległo redukcji o 7 - 45%. Na odcinku tym wzrosło tylko stężenie żelaza ogólnego. Na liczącym prawie 800 m, końcowym odcinku potoku redukcja zanieczyszczeń wynosiła tylko kilka do kilkunastu procent, a w przypadku siarczanów stwierdzono nawet wzrost stężenia. Ze względu na wysokie stężenie substancji rozpuszczonych i siarczanów, wodę potoku zaliczono do III klasy jakości i stanu ekologicznego umiarkowanego. Z biegiem potoku jakość wody uległa poprawie i kwalifikowała się do klasy II, a pod względem niektórych wskaźników nawet do klasy I. Obliczone związki regresyjne wykazały istotną, dodatnią zależność konduktywności od stężenia większości składników mineralnych, ujemną zaś od stężenia żelaza ogólnego, a jej brak od stężenia manganu.

EN

Concentrations of total dissolved solids, SO₄²⁻, Ca²⁺, Mg²⁺, Cl⁻, K⁺, Na⁺, Mn²⁺ and Feog ions, dissolved oxygen content, pH and electrolytic conductivity were determined using standard methods at five dates during the period from July to November 2005 in water of the Pychowicki stream, draining a catchment managed in a variety of ways. In order to demonstrate the process of natural self-purification of water, the assessments were conducted in 5 measurement and control points along the 3.02 km stretch. Along 1 km reach of the watercourse between points 1 and 2 about 40% increase in dissolved oxygen was observed. Along the next 2 km section 02 concentration increased by 5% only. Concentration of minerals was reduced by 7 to 45% along over 2.2 km of upper river to point 3. Along this reach of the stream only total iron concentration raised. Along almost 800 m final section of the stream pollutant reduction reached only from several to a dozen percent, whereas for sulphates even elevated concentrations were registered. Due to high concentrations of dissolved solids and sulphates, the stream water was classified as III purity class and moderate ecological state. Water quality was improving along stream course qualifying for II class and considering some indices even to I class. Computed regression relationships revealed a signi-ficant positive dependence of conductivity on concentrations of most minerals, but negative relationship to total iron and no dependence on manganese concentration.

Słowa kluczowe

PL

zlewnia potoku Pychowickiego; zagospodarowanie; uzytkowanie; jakosc wody; samooczyszczanie; skladniki mineralne; stezenie siarczanow; zawartosc substancji organicznej

EN

Pychowicki Stream catchment; stream; utilization; water quality; self-purification; mineral component; sulphate concentration; organic substance content

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2011
• Tom: 561
• Opis fizyczny: s.81-90,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kanownik W.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im.H.Kołłątaja w Krakowie, al.A.Mickiewicza 24-28, 30-059 Kraków

autor

Rajda W.

Bibliografia

• Chudyba H., Kalwasiński K. 1998. Samooczyszczanie wody. Nowoczesne Rolnictwo. 5(6): 48.
• Kanownik W., Rajda W. 2008. Źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych w zlewni potoku Sudół Dominikański. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 7(2): 3 - 14.
• Krzemińska A., Adynkiewicz-Piragas M., Kazimierska R. 2006. Ocena warunków terenowych dolnego odcinka rzeki Smortawy jako podstawa oceny samooczyszczania się wód w świetle wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 4(3): 67 - 76.
• Kwapuliński J., Wiechuła D., Loska K., Kmak-Kapusta D., Korczak K., Więckol-Ryk A. 2008. Samooczyszczanie się ekosystemu wodnego. Ekologia i Technika 16(2): 69 - 73.
• Ostrowski K., Policht A., Rajda W., Bogdał A. 2008. Zmiany przewodności elektrolitycznej i stężeń biogenów w wodzie z biegiem cieku odwadniającego małą zlewnię rolniczą. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 528: 123 - 131.
• Pijanowski Z., Kanownik W. 2002. Wpływ wiejskich obszarów zabudowanych na zawartość substancji chemicznych w wodach Trybskiej Rzeki (Spisz Polski). Zesz. Nauk. AR w Krakowie. 393, Inżynieria Środowiska 23: 43 - 51.
• Rajda W., Kanownik W. 2005. Wpływ czynników antropogenicznych na jakość wody potoku na terenie podmiejskim i zurbanizowanym. Wiad. Mel. i Łąk. 4(407): 176 - 180.
• Rajda W., Kanownik W. 2007. Some water quality indices in small watercourses in urbanized areas. Archives of Environmental Protection 33(4): 31 - 38.
• Rozporządzenie MS 2008. Z dnia 20 sierpnia 2008 roku, w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Dz. U. Nr 162, poz. 1008.
• Stanisz A. 2006. Przystępny kurs statystyki. StatSoft, tom 1: 532 ss.
• Uchwała 2003. Uchwała Nr XII/87/03 Rady Miasta Krakowa z dnia 16 kwietnia 2003 r. w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa.