Zonitidae (sensu lato) des Ostpontischen Gebirges in der Turkei (Gastropoda)

• Autorzy: Riedel A.

Warianty tytułu

PL

Zonitidae (sensu lato) Gór Wschodniopontyjskich w Turcji (Gastropoda)

RU

Zonitidae (sensu lato) Vostochno-Ponticheskikh gor v Turcii (Gastropoda)

• Języki publikacji: DE

Abstrakty

EN

In the East Pontine Mts (NE. Turkey) the occurrence of 27 species of Zonitidae sensu lato (incl. Gastrodontidae and Daudebardiidae) is confirmed. Four new species: Nastia viridula, Oxycbilus (Longiphallus) costatus, O. (Foreartiella) euxinus and O. (Betowskiella) sumelensis are described. For the monotypie genus Nastia gen. n. a new subfamily Nastiinae (in the Gastrodontidae) is established. The subgeneric name Pontoxychilus Riedel, 1970 is synonymized with Betowskiella Riedel, 1966. A zoogeographic analysis of the zonitid fauna of East Pontine Mts is given.

PL

W pracy omówiono 27 gatunków stwierdzonych w Górach Wschodniopontyjskich, z których 22 zebrał autor w 1985 r. podczas badań terenowych w wilajetach Samsun i Trabzon. Dla 15 gatunków podano opisy i rysunki ich narządów płciowych. Cztery gatunki opisano jako nowe dla nauki, w tym Nastia viridnla sp.n., dla którogo wyróżniono nowy rodzaj Nastia i nową podrodzinę Nastiinae (w obrębie Oastrodontidae). Podrodzina Nastiinae łączy w sobie cechy Oastrodontidae (obecność worka „strzałki miłosnej" związanego z prąciem) i progresywnej grupy Zonitidae — Oscychilinae (plan budowy raduli, płat karkowy płaszcza bez płatka dodatkowego, trójdzielna podeszwa nogi, muszla). Fauna Zonitidae (sensu lato) Gór Wschodniopontyjskich okazała się silnie zróżnicowana geograficznie, bogata jakościowo (zwłaszcza w ich wschodniej części), a także ilościowo, stanowi ona istotny składnik malakofauny lądowej tego obszaru. Odznacza się dużą liczbą gatunków endemicznych (około 40%) i elementów kaukaskich (około 30%). Nawiązuje wyraźnie do fauny Adżarii, jednak wpływy kaukaskie gwałtownie maleją na zachodnim krańcu gór (wila- jet Samsun), gdzie stwierdzono natomiast obecność gatunków uważanych za krymskie (Oxychilus Tcobelti, Carpathica boettgeri). Znaczną część obszaru Gór Wschodniopontyjskich, mniej więcej do niziny Çarşamba i doliny rzeki Yeşilirmak na zachodzie, wypada zaliczyć do Podokręgu Adżarsko-Wschodniopontyjskiego Okręgu Zachodniokaukaskiego (Biedel 1966). Z endemitów Gór Wschodniopontyjskich 8-10 gatunków (łącznie z dwoma znanymi dotąd tylko z Adżarii), a także podrodzaj Retowskiella i rodzaj Nastia, są ograniczone do wschodniej części tego Podokręgu, zaledwie dwa gatunki — do zachodniego krańca gór, a tylko jeden (Oxychilus secemendus) jest wspólny dla obu wyróżnionych części.

RU

В работе обсуждено 27 видов, констатированных в Восточно-Понтических горах; 22 из них собрал автор в 1985 году во время полевых исследований, проведенных в вилайетах Самсун и Трабзон. Для 15 видов приведены описания и рисунки полового аппарата. Четыре вида описаны как новые для науки, в том числе Nastia viridula sp. п., для которого был выделен также новый род Nastia и новое подсемейство Nastiinae (в пределах Gastrodontidae). Подсемейство Nastiinae объединяет в себе признаки Gastrodontidae (наличие сумки „любовной стрелы", связанной с пенисом) и прогрессивной группы Zonitidae — Oxychilinae (план строения радулы; затылочная лопасть мантии лишена добавочной доли; подошва ноги разделена на три части; строение раковины). Фауна Zonitidae (sensu lato) Восточно-Понтических гор оказалась значительно диференцированной географически, богатой качественно (особенно в восточной части гор) и количественно, составляя существенную часть сухопутной малакофауны этого района. Она отличается значительным количеством эндемических видов (около 40%) и кавказских элементов (около 30%). Наблюдается четкое ее сходство с фауной Аджарии, которое, однако, резко падает в западной оконечности гор (вилайет Самсун), где констатировано присутствие видов, считающихся крымскими (Oxychilus kobelti, Carpathica boettgeri). Значительную часть территории Восточно- Понтических гор, примерно до Чаршамбской низменности и долины реки Ешилирмак на западе, следовало бы причислить к Аджарско-Восточнопонтическому подокругу Западнокавказского округа (Riedel 1966). Среди эндемиков Восточно-Понтических гор распространение 8-10 видов (в том числе двух видов известных до настоящего времени только из Аджарии), а также подрода Retowskiella и рода Nastia ограничено только до восточной части Аджарско-Восточнопонтического подокруга, двух видов — до западной оконечности гор и только един вид (Oxychilus secernendus) является общим для обеих выделенных частей.

Słowa kluczowe

EN

Zonitidae; occurrence; new species; true glass snail; snail; Gastropoda; morphology; zoogeography; Turkey [geogr.]; East Pontine Mountains

• Wydawca: -
• Czasopismo: Annales Zoologici
• Rocznik: 1988-1989
• Tom: 42
• Numer: 18
• Opis fizyczny: p.363-423,fig.,ref.

Twórcy

autor

Riedel A.

• Polish Academy of Sciences, Wilcza 64, 00-679 Warsaw, Poland

Bibliografia

• Akramovskij N. N. 1976. Fauna Armjanskoj SSR — Molljuski (Mollusca). Erevan, 268 pp 121 ff., 16 tt.
• Baker H. B. 1928. Minute American Zonitidae. Proc. Acad. nat. Sci. Philadelphia, 80: 1-44, tt. 1-8.
• Boettger O. 1879. Kaukasische Mollusken, gesammclt von Herrn Hans Leder in Paskau. Jahrb. dtsch. malak. Ges., Frankfurt a.M., 6: 1—42, t. 1.
• Boettger O. 1880. Diagnoses molluscorum novorum ah ill. Hans Leder in regione caspia Talysch dicte lectorum. Jahrh. dtsch. malak. Ges., Frankfurt a.M., 7: 379 — 383.
• Boettger O. 1881a. Sechstes Verzeichniss transkaukasischer, armenischer und nordpersischer Mollusken. Jahrb. dtsch. malak. Ges., Frankfurt a.M., 8: 167—261, tt. 7 — 9.
• Boettger O. 1881b. Neues über die Gattimg Dawdebardia. Jahrb. dtsch. malak. Ges., Frankfurt a.M., 8: 276-277.
• Clessin S. 1883. Anhang zur Molluskenfauna der Krim. Malak. BI., Kassel, N. F., 6: 37—52, tt. 2-3.
• Forcart L. 1950. Systématiąue des Mollusques en forme de Baudebardia et révision dee espoces d'Anatolie et de l'ile de Créte. J. Conch., Paris, 90: 107 — 117, 1 t.
• Forcart L. 1957a. Verzeichnis der von Prof. M. Pfannenstiel in Kalktuffen in Bursa und dessen Umgebung 1955 gesammelten Mollusken. Abh. math.-nat. KI. Akad. Wise. Lit. Mainz, 1957: 90-95.
• Forcart L. 1957b. Taxionomische Eevision palaarktischer Zonitinae, I. Arch. Moll., Frankfurt A. M., 86: 101-136, 19 ff.
• Forcart L. 1971. Eevision der Daudebardiinae von Yorderasien (excl. Kaukasusgebiet). Arch. Moll., Frankfurt a. M., 101: 21-38, 8 ff.
• Giusti F., Holtoak D. Т., Manganelli G. 1985. Oxychilus (Ortizius) clarus (Held) on Corsica and new data on the systematic position of Helix hydatina RossmIssler (Pul- monata: Zonitidae). J. Conch., Leeds, 32: 17—24, 3 ff., 3 tt.
• Grossu A. V., Riedel A. 1958. Oxychilus deilus malinowskii (L. Pfeiffer, 1865) und die vcrwandten Formen. Arch. Moll., Frankfurt a.M., 87: 141 — 148, t. 10.
• Hudec V. 1972. Poznámky k anatomii některých druhů plžů z Krymu. Bemerkungen zur Anatomie einiger Schneckenarten aus der Krim. Čas. nar. Muz., Odd. přirod., Praha, 141: 73-91, 22 ff., 6 tt. (ff. 23-38).
• Hudec V., Lezhawa G-. I. 1969. Bemerkungen zur Erforschung der Landmollusken der Grusinischen Sozialistischen Sowjetrepublik (II). Sbor. nár. Muz. v Praze, Praha, 25 B: 93-155, 37 ff., 15 tt.
• Iconographie der Land- & Süsswasser-Mollusken mit vorzüglicher Berücksichtigung der europäischen noch nicht ahgehildeten Arten. Hrsg. W. Kobelt. N. F. 5. Wiesbaden, 1891-1892, 118 pp., tt. 121-150.
• Kobelt W. — siehe Iconographie.
• Lindholm W. A. 1910. Beschreibung einer neuen Betinella-Art aus der Krim. Abh. sen- ckenb. naturf. Ges., Frankfurt a.M., 32: 223-224.
• Lindholm W. A. 1914. Beschreibung vier neuer Landschnecken und einer neuen Untergattung aus dem siidwestlichen Transkaukasien. Nachrbl. dtsch. malak. Ges., Frank- furt a.M., 46: 33-38.
• Lindholm W. A. 1922. Beschreibung einiger kaukasischcr Landschnecken (Gastropoda Pulmonata). Annu. Mus. zool. Acad. Sci. Russie, Petrograd, 23: 355 — 361.
• Mortillet G. 1854. Descriptions de quelques coquilles nouvelles d'Armenie, efc considerations malacostatiques. Mém. Inst. nat. genev., Genfève, 22: 5 — 15, t. 1.
• Mousson A. 1863. Coquilles terrestres et fluviatiles, recueillies dans l'Orient par M. le Dr. Alex. Schläfli. Vjschr. naturf. Ges. Zürich, 8: 275-320, 368-426.
• Pintér L. 1972. Die Gattung Vitrea Fitzinger, 1833 in den Balkanlandern (Gastropoda: Zonitidae). Ann. zool., Warszawa, 29: 209-315, 174 ff., 10 tt., 5 Karten.
• Retowski O. 1883. Die Molluskenfauna der Krim. Malak. BI., Kassel, N.F., 6: 1-34.
• Retowski O. 1889a. Eine Sammelexcursion nach der Nordküste von Kleinasien. Ber. senckenb. naturf. Ges., Frankfurt a.M., 1888/1889: 165-202.
• Retowski O. 1889b. Listę der von mir auf meiner Reise von Konstantinopel nach Batum gesammelten Binnenmollusken. Ber. senckenb. naturf. Ges., Frankfurt a.M., 1888/1889: 225-265.
• Riedel A. 1958. Materialien zur Kenntnis der Zonitiden (Gastropoda) des Kaukasus und der Krim. Ann. zool., Warszawa, 17: 383-428, 14 ff., 1 Karte, tt. 29-30.
• Riedel A. 1959. Über drei Zonitiden-Arten (Gastropoda) aus den Höhlen der Türkei. Ann. zool., Warszawa, 18: 141-160, 12 ff.
• Riedel A. 1966. Zonitidae (excl. Daudebardiinae) der Kaukasusländer (Gastropoda). Ann. zool., Warszawa, 24: 1-303, 254 ff., 6 tt., 18 Karten.
• Riedel A. 1970. Zonitidae (Gastropoda, Pulmonata) gesammelt von der Niederländischen Biologischen Expedition in die Türkei in 1959. Zool. Meded., Leiden, 45: 25—42, 14 ff., 2 tt.
• Riedel A. 1972. Die Untergattung Sehistophallus A. J. Wagner in Europa und Kleinasien (Gastropoda, Zonitidae). Ann. zool., Warszawa, 29: 181—207, 9 ff., 2 tt., 2 Karten.
• Riedel A. 1978. Kritische Bemerkungen und Ergänzungen zur Kenntnis der Subfamilie Daudebardiinae (Gastropoda, Zonitidae) mit Verzeichnis aller akzeptierten Arten. Ann. zool., Warszawa, 34: 139-206, 81 ff., 3 Karten.
• Riedel A. 1980. Genera Zonitidarum. Diagnosen supraspezifischer Taxa der Familie Zonitidae (Gastropoda, Stylommatophora). Rotterdam, 197 pp., 294 ff., 2 tt.
• Riedel A. 1984. Kritisches Verzeichnis der Zonitiden (Gastropoda: Pulmonata) der Türkei. Türk. Bitki Koruma Derg., Bornova/Izmir, 8: 67—86.
• Riedel A. 1988. Eine neue Vitrea-Art aus Transkaukasien (Gastropoda, Zonitidae). Folia malac., Kraków, 2: 73-76, 7 ff.
• Rosen O. 1911. Die Mollusken Ciskaukasiens und speziell des Kuban-Gebietes. Annu. Mus. zool. Acad. imp. Sci., St.-Petersbourg, 16: 86-142, tt. 1-2.
• Schileyko A. A. 1986. Materiały po anatomii i taksonomii Daudebardiidae (Gastropoda Pulmonata). Trudy zool. Inst. AN SSSR, Leningrad, 148: 97-123, 11 ff.
• Stojaspal F. 1986. Ein Beitrag zur Molluskenfauna der Türkei. Mitt. dtsch. Malakozool. Ges., Frankfurt a.M., 38: 11-20, 1 Karte.
• Wagner A. J. 1895. Die Arten des Genus Daudebardia Hartmann in Europa und Westasien. Denkschr. math.-naturw. Cl. kais. Akad. Wiss., Wien, 62: 609-626, tt. 1-5.
• Wagner A. J. 1915. Beiträge zur Anatomie und Systematik der Stylommatophoren aus dem Gebiete der Monarchie und der angrenzendcn Balkänlander. Denkschr. math.-nat. Kl. kais. Akad. Wiss., Wien, 91: 429-498, 24 tt.
• Wagner H. 1952. Die Raublungonschnecken-Gattungen Daudebardia, Testacella und Poiretia. Budapest, 259 pp.