Pinocetus polonicus gen.n., sp.n. (Cetacea) from the Miocene Limestones of Pinczow, Poland

• Autorzy: Czyzewska T. , Ryziewicz Z.

Warianty tytułu

PL

Pinocetus polonicus gen.n., sp.n. (Cetacea) z wapieni mioceńskich Pińczowa (Polska)

RU

Pinocetus polonicus gen.n., sp.n. (Cetacea) iz miocenovykh izvestnjakov mestnosti Pin'chuv (Pol'sha)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

An incomplete skeleton with a damaged skull of a whale of the family Cetotheriidae, discovered near Pińczów, central Poland, is described and assigned to the new genus and species, Pinocetus polonicus. In the structure of the skull with its telescopic shape it is similar to Aulocetus sammarinensis Capellini, family Cetotheriidae. In the present writers' opinion, Pinocetus polonicus and Mixocetus elysius belong to the same evolutionary stock. It is suggested that Pinocetus was not yet an efficient swimmer and was incapable of rapid and deep diving. It lived in shallow Miocene seas, but could also reach distant off shore areas.

PL

W mioceńskich wapieniach wydobywanych w kamieniołomie w Nowej Wsi koło Pińczowa, obok szczątków ryb spotykane są także kości waleni. Między innymi znaleziono tam niekompletny szkielet walenia należący do rodziny Cetotheriidae Cabrera nazwanego Pinocetus polonicus gen.n., sp.n. Kości tego szkieletu były zachowane w naturalnym porządku, czaszka była prawie kompletna, ale uległa uszkodzeniu w czasie wydobywania okazu. Zwłoki tego osobnika musiały leżeć na boku, co wywołało odkształcenie wyrostków poprzecznych na kręgach lędźwiowych i zgniecenie żeber. Znalezisko to jest tym bardziej interesujące, że szkielety waleni, których kości są połączone znajduje się w stanie kopalnym stosunkowo rzadko. Z porównania Pinocetus polonicus z innymi Cetotheriidae miocenu wynika, że jest on pod względem budowy czaszki najbliższy gatunkowi równowiekowemu Aulocetus sammarinensis Capellini. Jednak czaszka Aulocetus jest bardzo szeroka a rostrum przesunięte trochę dalej ku tyłowi niż u Pinocetus, co świadczy o bardziej podkreślonej teleskopowości czaszki Aulocetus. Biorąc pod uwagę stopień wydłużenia lub spłaszczenia trzonów kręgów w okolicy szyjnej i odcinku piersiowym od kręgu I-X Pinocetus odznacza się: 1) wydłużeniem trzonu VII kręgu szyjnego; pozostałe kręgi szyjne wykazują średni stopień wydłużenia trzonów; 2) wydłużeniem trzonów przednich kręgów piersiowych; podobna tendencja występuje też u Pelocetus, Cophocetus, Mixocetus, Diorocetus i Balaenoptera acutorostrata Lacepède; 3) długością trzonu X kręgu piersiowego Pinocetus większą od szerokości; ta cecha występuje także u Mixocetus i Pariaetobalaena. Podobieństwo istniejące w teleskopowości czaszki i budowie kręgosłupa między Pinocetus polonicus i Mixocetus elysius Kellog pozwala przypuszczać, że oba te gatunki spotykane w różnych wiekowo poziomach miocenu należą do jednego szeregu rozwojowego, w którym rozwój prowadził do znacznego powiększenia rozmiarów, zwężenia czaszki, zmniejszenia odległości między szczytem łuski potylicznej a tylną krawędzią kości nosowej i do rozszerzenia łopatki. Czaszka Pinocetus była wyposażona w fiszbin. Otwory nosowe odsunięte od szczytu czaszki i przedniej ścianki mózgoczaszki, oraz wydłużone kości nosowe nadają temu waleniowi charakter pierwotny. Otwór nosowy znajdował się wyraźnie poniżej szczytu czaszki i z tego powodu Pinocetus dla zaczerpnięcia powietrza musiał wystawiać stosunkowo dużą część głowy nad powierzchnię wody. Kanał nosowy Pinocetus jest ustawiony ukośnie i jest stosunkowo długi. Klatka piersiowa Pinocetus w stosunku do innych Cetotheriidae była bardziej ruchliwa, ponieważ tylko cztery pary żeber łączą się z kręgami przy pomocy głowy i guzka. Była ona wydłużona ale w sposób pierwotny - przez wydłużenie trzonów poszczególnych kręgów a bez zwiększenia ilości samych kręgów; przednia część tułowia miała przekrój owalny. Przy takiej formie klatki piersiowej płuca mogły być tylko umieszczone nisko, co powodowało małą stabilność ciała przy pływaniu. Wydłużenie kręgów wskazuje na małą giętkość kręgosłupa ale powierzchnia przyczepów mięśni była duża, szczególnie silnie umięśniona była okolica lędźwiowa i nasada ogona, natomiast okolica karkowa, zespół musculus semispinalis, była znacznie słabiej umięśniona. Ze względu na taki rozwój mięśni wyginanie ciała u Pinocetus następowało głównie w tylnym centrum wyginania a nie w przednim znajdującym się między kłykciami potylicy a pierwszym kręgiem szyjnym. Płetwy Pinocetus charakteryzowała możliwość ruchów obrotowych (półkulista głowa kości ramiennej), ale ruchy te były niesprawne ze względu na słabe umięśnienie kończyny i wydłużenie kości ramiennej. Pinocetus przypuszczalnie nie był dobrym pływakiem, silne umięśnienie tylnej partii tułowia i ogona mogło być wykorzystywane nie tyle dla szybkiego pływania ale przy wyginaniu ciała w trakcie wynurzania się czy pogrążania w wodzie. Usztywnienie przedniej części klatki piersiowej nie pozwalało mu na szybkie i głębokie nurkowanie. Waleń ten był mieszkańcem przede wszystkim niegłębokich mioceńskich mórz ale był on już zdolny do wypływania na obszary wód bardziej odległe od brzegu na co wskazują wydłużone trzony kręgów.

RU

В миоценовых известняках, добываемых в карьере в с. Нова-Весь близ г. Пиньчув, вместе с остатками рыб встречаются кости китообразных. Среди них был найден неполный скелет представителя семейства Cetotheriidae Cabrera, названного Pinocetus polonicus gen. n., sp. n. Кости скелета находились в естественном положении, череп почти комплектный, однако был поврежден при извлечении экземпляра. Тело животного было захоронено на боку, что обусловило деформацию поперечных отростков на бедренных позвонках и сжатие ребер. Эта находка имеет важное значение, так как скелеты китообразных с соединенными костями встречаются в ископаемом состоянии сравнительно редко. Сравнение Pinocetus polonicus с другими миоценовыми Cetotheriidae доказывает, что по строению черепа он наиболее сходен с одновозрастным видом Aulocetus sammarinensis Capellini. Однако у Aulocetus череп более широк и ростр сдвинут назад, что является признаком более четко выраженной телескопичности черепа Aulocetus. Изучение формы шейных и грудных позвонков с I по X показывает, что Pinocetus обладает следующими признаками: 1) удлиненный шейных позвонок VII; остальные шейные позвонки характеризуются средней длиной; 2) удлиненные передние грудные позвонки; такого типа признак наблюдается и у Pelocetus, Cophocetus, Mixocetus, Diorocetus и Balaenoptera acutorostrata Lacépède; 3) длина X грудного позвонка Pinocetus превышает ширину; этот признак отмечается также у Mixocetus и Pariaetobalaena. Сходства в телескопичности черепа и строении позвоночника у Pinocetus и Mixocetus elysius Kellog позволяют предполагать, что оба вида, распространенные в разновозрастных горизонтах миоцена, принадлежат к одному эволюционному ряду, развитие которого происходило путем значительного увеличения размеров животного, сужения черепа, сокращения интервала между верхушкой затылочной мыщелки и задним краем ноздрей, расширения лопатки. Череп Pinocetus был снабжен китовым усом. Носовые отверстия отодвинуты от верхушки черепа и от передней стенки мозговой коробки, носовые кости вытянутые, что придает этому животному первичный характер. Носовое отверстие располагалось намного ниже макушки черепа и в связи с этим Pinocetus для зачерпывания воздуха был вынужден выставлять над поверхностью воды большую часть головы. Носовой канал Pinocetus сравнительно длинный, располагался косо, по сравнению с другими Cetotheriidae обладал более пожвижной грудной клеткой, так как лишь четыре пары ребер соединялись с позвонками посредством головки и бугорка. Она была удлинена, но примитивным образом - путем удлинения отдельных позвонков, без увеличения их количества. Передняя часть туловища имела овальное сечение. При такой форме грудной клетки легкие могли помещаться низко, что не давало большей стабильности при плавании. Удлиненные позвонки снижали гибкость позвоночника, однако поверхности прикрепления мускулов были большие. Особенно сильно мышцы были развиты в бедренной части и у основания хвоста, значительно слабее в шейной части и в системе musculus semispinalis. Вследствие такой мускульной системы изгибы тела Pinocetus происходили, главным образом, в заднем центре изгибания, а не в переднем, который располагался между затылочными выступами и первым шейным позвонком. Плавники Pinocetus обладали способностью вращательного движения (полушаровая форма головки плечевой кости), однако их подвижность была ограничена слабыми мышцами конечности и удлинением берцевой кости. Pinocetus очевидно не являлся быстро плавающим животным. Сильно развитые мышцы задней части туловища и хвоста предназначались в основном для изгибов тела при выплывании на поверхность и погружении в воду. Мало гибкая передняя част грудной клетки препятствовала быстрому и глубокому нырянию. Описанное животное обитало, главным образом, в неглубоком миоценовом море, однако обладало уже способностью заплыва на большие расстояния от берега, что доказывается удлиненными позвонками.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1976
• Tom: 21
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.259-291,fig.,ref.

Twórcy

autor

Czyzewska T.

• Department of Paleozoology, Wroclaw University, Sienkiewicza 21, 50-335 Wroclaw, Poland

autor

Ryziewicz Z.

• Department of Paleozoology, Wroclaw University, Sienkiewicza 21, 50-335 Wroclaw, Poland

Bibliografia

• BENEDEN VAN P. J. 1886. Description des ossements fossils des environs d’Anvers. - F. Hayez, 5, 1-200.
• BENHAM W. B. 1942. Fossil Cetacea of New Zealand. V. Mauicetus, a generic name substituted for Lophocephalus Benham. - Trans. Roy. Soc. N.Z., 71, 260.
• BRANDT J. F. 1842. Notiz über die fossilen Knochen des Cetotherium. - Bull. Acad. Imp. Sci. St. Petersbourg, Class, fiz.-mat., 1, 5-20.
• - 1871. Bericht über den Fortgang meiner Studien über die Cetaceen welche das grosse zur Tetriärzeit von Mitteleuropa bis Centralasien hinein ausgedehnte Meeresbecken bevölkerten. - Mélanges biologiques tirés du Bull. Acad. Imp. Sci. St. Petersbourg, 7, 193-197.
• - 1872. Bericht über den bereits vollendeten, druckfertigen Teil seiner Untersuchungen über die fossilen und subfossilen Cetacea Europa’s. - Bull. Acad. Imp. Sci. St. Petersbourg, 8, 496-498.
• - 1873. Untersuchungen über die fossilen und subfossilen Cetacea Europas. - Mém. Acad. Sci. St. Petersbourg, sér. 7, 20, 1, 12-19.
• - 1874. Ergänzungen zu den fossilen Cetaceen Europas. - Ibidem, sér. 7, 21, 6, 52-67.
• BRINK VAN DEN F. H. 1957. Die Säugetiere Europas.- 1-225, Hamburg-Berlin.
• CABRERA A. 1926. Cetaceos fossiles des Museo de la Plata. - Rev. Mus. la Plata, 29, 363-411.
• CAPELLINI G. 1899. Balenottere mioceniche di San Michele presso Cagliari. - Mem. Accad. Sci. Inst. Bologna, 5,7, 269-287.
• - 1901. Balenottera miocenica del Monte Titano, Republica di S. Marino. - Ibidem, 5, 9, 235-260.
• - 1904. Balenottera di Borbolya/Ungheria. - Reale Accad. Lincei, 13, 5*, 12, 667- 669.
• CARETTO P. G. 1970. La balenottera delle sabble plioceniche di Valmontasca (Vigliano d’Asti). - Boll. Soc. Paleont. Ital., 9, 1, 3-75.
• DECHASEAUX C. 1961. Cetacea. - Traité de Paléontologie, 6, 1, 831-886, Paris.
• EMLONG D. 1966. A new archaic Cetacean from the Oligocene of Northwest Oregon. - Bull. Mus. Nat. Hist. Oregon, 3, 1-51.
• HOWELL A. B. 1930. Aquatic Mammals. - Charles C. Thomas Publ., 1-337, Baltimore.
• JERZMAŃSKA A. 1958. Scorpaena ensiger (Jordan & Gilbert) z miocenu Pińczowa. - Acta Palaeont. Pol., 3, 2, 151-159.
• KADIČ О. 1907. Mesocetus hungaricus Kadič, eine neue Balaenopteridenart aus dem Miocen von Borbolya in Ungarn. - Mitt. Jb. Kgl. Ungar. Geol. Anst., 16, 2, 1-47.
• KELLOGG R. 1924. Description of the new genus and species of Whalebone Whale from the Calvert Cliffs, Maryland. - Proc. U. S. Nat. Mus. 2483, 63, 1-39.
• - 1925. Addition to the Tertiary History of the Pelagic Mammals of the Pacific Coast of North America. - Carnegie Inst. Washington, Publ. 348.
• - 1928. The history of Whales, their adaptation to life in the water. - Quart. Rev. Biol., 3, 29-76, 171-208.
• - 1931. Pelagic mammals from the Temblor Formation of the Kern River Region, California. - Acad. Sci. Proc., 4, 19, 12, 217-397.
• - 1934a. The Patagonian fossil Whalebone Whale Cetotherium moreni (Lyddeker). - Carnegie Inst. Washington, Publ. 447, 65-81.
• - 1934b. A new Cetothere from the Modelo Formation at Los Angeles, California. - Ibidem, Publ. 447, 83-104, 1-62.
• - 1965. A new Whalebone Whale from the Miocene Calvert Formation of Maryland and Virginia. - Bull. U. S. Nat. Mus. Washington, 247, 1-45.
• - 1968. Supplement to the description of Pariaetobalaena palmeri. - Ibidem, 247, 8, 175-197.
• - 1969. Cetothere skeletons from the Miocene Choptank Formation of Maryland and Virginia. - Ibidem, 294, 1-40.
• - & WHITMORE F. C. 1957. Marine mammals. - Mem. Geol. Soc. Amer., 67, 1021- 1024.
• KOWALEWSKI K. 1930. Stratygrafia miocenu okolic Korytnicy w porównaniu z trzeciorzędem pozostałych obszarów Gór Świętokrzyskich.- Spr. P. I. G., 6, 1, 52- 55; 165-166.
• KRACH W., KUCIŃSKI T. & ŁUCZKOWSKA E. 1970. Nowe podstawy do stratygrafii miocenu Polski południowej. - Przegl. Geol., 1, 6-9.
• KRAMBERGER D. 1884. Fossilni sisavi Hrvatske, Slavonije i Dalmacije. - Rada Jugosl. Akad. Znan. Umj., 49, 60-95.
• - 1892. О fossilnich Cetaceich Hrvatske i Kranjske. - Ibidem, 111, 1-21.
• LYDDEKER R. 1894. Contributions to a knowledge of the fossil Vertebrates of Argentina; II. Cetacean skulls from Patagonia. - Ann. Mus. la Plata, 2, 1-14.
• MARPLES B. J. 1956. Cetotheres (Cetacea) from the Oligocene of New Zealand. - Proc. Zool. Soc. London, 126, 565-580.
• MCHEDLIDZE, G. А. (МЧЕДЛИДЗЕ, Г. A.) 1964. Ископаемые Китообразные Кавказа. 1-114, „Мецниереба”, Тбилиси.
• - 1970. Некоторые общие черты истории китообразных. 5-111, „Мецниереба”, Тбилиси.
• MILLER G. S. 1923. The teleskoping of the Cetacean skull. - Smith. Misc. Coll., Publ. 2720, 76, 5 1-62.
• MORENO F. P. 1892. Lijeros apuntes sobre dos géneros de Cetáceos fóssiles de la Republica Argentina. - Rev. Mus. la Plata, 3, 393-400.
• PACKARD E. L. & KELLOG R. 1934. A new Cetothere from the Miocene Astoria Formation of Newport, Oregon. - Carnegie Inst. Washington, Publ. 447, 1-62.
• PARRY D. A. 1949. The anatomical basis of swimming in Whales. - Proc. Zool. Soc. London, 119, 49-60.
• PAWŁOWSKA K. 1960. Szczątki ryb z wapieni mioceńskich Pińczowa. - Acta Palaeont. Pol., 5, 4, 421-432.
• RADWAŃSKI A. 1965. A contribution to the knowledge of miocene Elasmobranchii from Pińczów (Poland). - Ibidem, 10, 2, 267-276.
• RJABININ, A. N. (РЯБИНИН, A. H.) 1934. Новые материалы по остеологии Cetotherium mayeri Brandt из верхнего сармата Сев. Кавказа. - Тр. Всес. геол.-разв. обед. Паркомтяжпрома СССР, 350.
• - 1937. Монтированный скелет Cetotherium mayeri Brandt juv. - Ежег. Все-росс. палеон. об. 11, 139-141.
• RYZIEWICZ Z. 1969. Szczątki waleni mioceńskich z Pińczowa. - Przegl. Zool., 13, 2, 224-225
• SLIJPER E. J. 1936. Die Cetaceen vergleichend anatomisch und systematisch. - Cap. Zool., 7, 1-590.
• - 1938. Die Sammlung recenter Cetacea des Musée Royal d’Histoire Naturel de Belgique. - Bull. Mus. R. Hist. Nat. Belg., 14, 10, 1-33.
• - 1958. Walvissen. - D. B. Center’s intaerersmastschappij, 1-524, Amsterdam.
• SPASSKIJ, P. I. (СПАССКИЙ, П. И.) 1933. Местонахождение ископаемых китов около г. Дербента. - Природа, 2.
• - 1939. Находки костей верхнетретичных млекопитающих в окрестностях Дербента. - Изд. Азерб. Фил. А. Н. СССР, 1-2.
• - 1943. Остатки китообразных из верхнего сармата окрестностей г. Дербента. - Изв. А. Н. СССР, 4.
• - 1951. Остатки цетатериев из Северного Кавказа (окр. г. Майкопа). Ibidem, 2.
• - 1954. Остатки китообразных из сарматских отложений окрестностей г. Дербента. - Тр. Ест. Истор. Муз. им. Зардаби, 8.
• TOMILIN, A. G. (ТОМИЛИН, А. Г.) 1962. Китообразные фауны морей СССР. - Изд. А. Н. СССР, 1-211, Москва.
• - 1957. Звери СССР и прилежащих стран. Китообразные. - Ibidem, 1-756.
• WINGE, Н. 1921. A review of the interrelationships of the Cetacea-Smiths. Misc. Coll., Publ. 2650, 72, 1-97.