Zmiany stężeń fosforanów w wodach rolniczej zlewni rzeki Raszynki

• Autorzy: Burzynska I.

Warianty tytułu

EN

The dynamic of phosphate concentration in surface waters of agricultural catchment area Raszynka river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badania stężenia jonów fosforanowych (PO4-3) w wodach rzeki Raszynki, która przepływa przez teren gmin: Lesznowola, Raszyn i Michałowice, w woj. mazowieckim. Próbki wód z rzeki pobierano w okresie od marca do listopada, w latach 2014–2015. W wodach oznaczano zawartość fosforanów metodą spektrofotometryczną z molibdenianem amonu. Wykazano, że stężenia fosforanów w 87% próbek wód Raszynki przekraczały wartości dopuszczalne (≤ 0,30 PO4-3·dm-3) dla wód powierzchniowych, a największą ich liczbę zanotowano w zakresie: 0,51–1,00 PO4-3·dm-3. Duży udział gruntów ornych (84,7%) pod uprawą warzyw gruntowych (20%) i ziemniaków (27,5%) w górnej części zlewni sprzyjał nadmiernemu stężeniu fosforanów w wodach powierzchniowych. Ograniczenie intensywności rolniczego użytkowania gruntów w dolnej części zlewni na korzyść łąk ekstensywnych sprzyjało znacznemu zmniejszeniu stężenia fosforanów w wodach rzeki.

EN

The paper presents results of the phosphate concentration of waters in the catchment area of the river Raszynka located in the municipalities of Lesznowola, Raszyn and Michałowice in the province of Mazowieckie. Water samples from the river and from the mid-field drainage ditches were collected in the period from March to November 2014–2015. Phosphate concentration were determined by spectrophotometry with ammonium molybdate. It was shown that 87% of water samples from the Raszynka river exceeds the maximum range of phosphate concentration (≤ 0.30 PO4-3·dm-3) for surface water, and the highest number was recorded in the interval of 0.51–1.00 PO4 -3·dm-3. A large proportion of arable land (84.7%) under field vegetables (20%) and potatoes (27.5%) – in the upper part of the river, favoured an excessive concentration of phosphates in the surface waters. Reducing the intensity of agricultural land use in the lower section of the river to the extensive meadows favoured a decrease of phosphate concentration.

Słowa kluczowe

PL

rzeka Raszynka; zlewnie rolnicze; wody powierzchniowe; wody rzeczne; rowy melioracyjne; grunty rolne; gminy wiejskie; jakosc wody; wskazniki fizykochemiczne; fosforany; jony fosforanowe; zawartosc fosforanow; oznaczanie zawartosci; pobieranie probek; metody spektrofotometryczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2015
• Numer: 23
• Opis fizyczny: s.24-30,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Burzynska I.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Falenty, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn, Polska

Bibliografia

• Barszczewski J., 2008. Kształtowanie się obiegu składników nawozowych w produkcyjnym gospodarstwie mlecznym w warunkach dochodzenia do zrównoważonego systemu gospodarowania. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, 23: 1-122.
• Bogdał A., Ostrowski K., 2007. Wpływ rolniczego użytkowania zlewni podgórskiej i opadów atmosferycznych na jakość wód odpływających z jej obszaru. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 7, z 2a(20): 59-69.
• Burzyńska I., 2007. Ocena wpływu wybranych cech gleb łąkowych na przenikanie rozpuszczalnych form składników mineralnych do płytkich wód gruntowych. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 7, z. 2a(20): 95-106.
• Burzyńska I., 2013. Migracja składników mineralnych i węgla organicznego do wód gruntowych w warunkach zróżnicowanego użytkowania łąk na glebach mineralnych. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, 35: 1-92.
• Czarnecka H. (red.), 2003. Atlas podziału hydrologicznego Polski. Cz. 2. Zestawienia zlewni. Wyd. IMGW Warszawa, Ser. Atlasy, 562.
• Charakterystyka gospodarstw rolnych w województwie mazowieckim. Powszechny spis rolny 2010. Urząd Statystyczny w Warszawie, ss. 67-69. WWW. psr_2010_charakterystyka_gospodarstw_rolnych.pdf. (dostęp 10.07.2015)
• Cymes I., Szymczyk S., 2004. Wpływ użytkowania i typu gleby na skład chemiczny wód śródpolnych małych zbiorników. Nawozy i Nawożenie, 2(19): 86-96.
• Dąbrowski Sz.L., Pawłat-Zawrzykraj A., 2003. Jakość wód Raszynki i jej dopływów. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 3, z. spec. (6): 111-123.
• European Parliament, 2009. Directive 2000/60/EC of the European parliament and of the council of 3rd October 2000, establishing a framework for community action in the field of water policy. European Journal of Communication, 1327: 1-72.
• Fic M., Dziedziczak R., 2003. Zarys warunków hydrogeologicznych rejonu Falent. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 3, z. specj., (6): 9-17.
• Huflejt B., Wasilewski A, Łempicka A., Pawlik-Dobrowolski J., 2003. Ptaki wodno-błotne na terenie rezerwatu „Stawy Raszyńskie” w latach 1999–2000 – struktura i liczebność. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t.3, z. Specj., (6): 167-177.
• HELCOM, 2006. Eutrophication in the Balic Sea, Dryft HELCOM Thematic Assessment in 2006, Helsinki, Finland 7 March 2006: 29.
• Internetowy Atlas Polski. Maps.igipz.pan.pl/AIDS/home_pl.htm. (dostęp 18.07.2015)
• Igras J., Pastuszak M., 2009. Udział polskiego rolnictwa w emisji związków azotu i fosforu do Bałtyku. Wyd. IUNG-PIB, Puławy, ss. 309-390.
• Kiryluk A., Rauba M., 2011. Wpływ rolnictwa na stężenie fosforu ogólnego w wodach powierzchniowych zlewni rzeki Śliny. Inżynieria Ekologiczna, 26: 122-132.
• Koc J., Szymczyk S., Procyk Z., 1999. Czynniki kształtujące wymywanie azotu, fosforu i potasu z gleb uprawnych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 467: 119-125.
• Marcinek J., Komisarek J. (red.), 2011. Systematyka Gleb Polski. Roczniki Gleboznawcze, T. LXII. n 3: 193.
• Nash D. M., Watkins M., Heaven M.W., Hannah M., Robertson F., McDowell R., 2015. Effects of cultivation on soil and soil water different fertiliser reagimes. Soil&Tillage Research, 145: 37-46.
• Pietrzak S., 2002. Bilanse i emisje składników nawozowych w gospodarstwach demonstracyjnych. W: Cele i sposoby ograniczania rozproszenia składników nawozowych z gospodarstwa rolnego do środowiska. Zeszyty Edukacyjne, 7: 47-56.
• Pietrzak S., Sapek A., 1998. Monitoring jakości wody gruntowej w zagrodzie wiejskiej i jej otoczeniu. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 458: 495-504.
• Parry R., 1998. Agricultural phosphorus and water quality: a U.S. environmental protection agency perspective. Journal of Environmental Quality, 27: 258-261.
• PN-EN ISO 6878:2006. Jakość wody. Oznaczanie fosforu. Metoda spektrofotometryczna z molibdenianem amonu.
• Raporty o stanie środowiska województwa stołecznego warszawskiego, 1993–1998. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa WIOŚ.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jakości jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz.U. z 2014 r. poz. 1482.
• Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w województwie mazowieckim w latach 1999–2010. 2012. Warszawa Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego. pr.pl/user_uploads/image/PRAWE_MENU/WYDAWNICTWA/MAZOWSZE. Analizy i Studia/Zeszyt 3(34)2012/MAiS3(34)_2012.pdf. (dostęp 17.07.2015)
• Sapek A., 1998. Phosphorus in agriculture and water quality protection. A preface. Conference proceeding. Poznań, 2–3 grudnia 1997. Wyd. IMUZ Falenty: 5-18.
• Skwierawski A., 2004. Wpływ rolniczego użytkowania zlewni na akumulację składników biogennych (NPK) w śródpolnych oczkach wodnych. Nawozy i Nawożenie, 2(19): 118-129.
• Stan Środowiska w Polsce. Raport 2014. http://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/raporty/GIOS_raport_2014.pdf. (dostęp 15.07.2015)
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Lesznowola, 2011. Cz. 1– Uwarunkowania. Załącznik nr. 1 do Uchwały Rady Gminy Lesznowola nr. 30/IV?2011 z dn. 15 marca 2011 e. s, 11-24. http://www.lesznowola.pl/strona-glowna/urzad-gminy/referaty/urbanistyka-materialy/studium.pdf. (dostęp 10.02.2016)
• WIOŚ, 2014. Stan Środowiska w województwie mazowieckim w 2013 roku.: 49-58. www. Stan_srodowiska_mazowieckie_2013-2.pdf. (dostęp 25.07.2015)
• Skorbiłowicz M., 2004. Wpływ rodzaju zlewni na stężenie wybranych makroskładników w wodach Górnej Narwi. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 4, z. 1(10): 117-123.
• Stegn L. A., 1997. European fertilizer industry view on phosphorus retention and loss from agriculture. W: Phosphorus loss from soil to water. Pr. zbior. pod red. H. Tunneya, O.T. Cartona, P.C. Brookersa, A.E. Johnsona. Waltingford: CAB International : 311-328.