Zdrowie oraz fizjologiczne podstawy starości i fizycznego treningu rekreacyjnego

• Autorzy: Mizera K. , Pilis W.

Warianty tytułu

EN

Health and physiological basis of aging and physical recreational training

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W prezentowanej pracy omówione zostały najważniejsze korzyści dla ludzi starszych, płynące z uprawiania aktywności fizycznej. Zdefiniowano określenie „zdrowie”, posługując się licznymi teoriami. Zaprezentowano również współzależność stosowanej diety i spożywanych odżywek ze stanem zdrowia i brakiem fizycznej aktywności. W dalszej części pracy scharakteryzowano różnice fizjologiczne między kobietami i mężczyznami w kontekście somatycznym i osiąganych wyników sportowych. Następnie opisano zmiany fizjologiczne pojawiające się w następstwie starzenia się człowieka, połączone z ograniczeniem aktywności fizycznej. Określono także istotę promocji zdrowia i znaczenie stylu życia. W ostatniej części pracy scharakteryzowano aktywność fizyczną jako styl życia i rekomendowany sposób spędzania czasu wolnego przez starszych ludzi.

EN

In this paper the influence of physical activity on the older people were described. Word “health” was defined according to numerous theories. The relationships between kind of applied diet as well as food supplements and state of health or physical inactivity were also presented. Further, sex difference in somatic and achieved sport results were characterized. Subsequently, physiological changes as a aging effect were correlated with physical inactivity. Essence of health promotion and life style were also presented. In the last part of the paper physical activity as a health protective factor and recommended kind of spending free time in a style of life, for older people was characterized.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
• Rocznik: 2010
• Tom: 09
• Opis fizyczny: s.183-203,bibliogr.

Twórcy

autor

Mizera K.

• Instytut Kultury Fizycznej, Akademia im.Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa

autor

Pilis W.

• Instytut Kultury Fizycznej, Akademia im.Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa

Bibliografia

• [1] Walsh K., Roberts J., Bennett G., Mobility in old age. Gerodontology. 1999, 16 (2): 69–74.
• [2] Drygas W., Trening zdrowotny: bilans pięćdziesięciu lat. Czy znamy odpowiedzi na najważniejsze pytania? Medicina Sportiva, 2003 nr 7, (suppl. 1) s. 9–14.
• [3] Bijlsma J.W., Knahr K., Strategies for the prevention and management of osteoarthritis of the hip and knee. Best Pract Res Clin Rheumatol. 2007, 21(1): 59–76.
• [4] Jackson A.S., Beard E.F., Wier L.T., Ross R.M., Stuteville J.E., Blair S.N., Changes in aerobic power of men, ages 25–70-yr. Med. Sci. Sports Exerc. 1995, 1: 113–120.
• [5] Kruger J., Carlson S.A., Buchner D., How active are older Americans? Prev Chronic Dis. 2007, 4 (3): A53.
• [6] Słońska Z., Misiuna M., Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów. Warszawa. Agencja Promo-Lider, 2000.
• [7] Woynarowska B., Zdrowie, edukacja do zdrowia, promocja zdrowia. [w:] Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania. Część II. (red.) Jaczewski A. WSiP, Warszawa 1998, s. 106–139.
• [8] Demel M., Pedagogika zdrowia. [w:] Pedagogika ogólna i subdyscypliny. (red.) Turos L. Warszawa 1999.
• [9] Karski J.B., Promocja zdrowia w perspektywie ostatniej dekady XX wieku. [w:] Antropologia a medycyna i promocja zdrowia. (red.) Malinowski A., Stolarczyk H., Lorkiewicz U. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź 2000, s. 301–319.
• [10] Sęk H., Zdrowie behawioralne. [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. Jednostka a społeczeństwo i elementy psychologii stosowanej (red.) J. Strelau. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2005, s. 533–553.
• [11] Cieśliński A., Badania populacyjne XXI wieku. Wykład na VIII Międzynarodowym Kongresie Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Warszawie, Warszawa 2004.
• [12] Rywik S., Epidemiologia otyłości na podstawie 17-letnich badań populacji Warszawa w średnim wieku – badanie Pol-Monica-Bis. Med. Metab., 2002, VI, 4, s. 16–17.
• [13] Salazar-Martinez E., Willett W.C., Ascherio A., Manson J.E. i wsp., Coffee consumption and risk for type 2 diabetes mellitus. Ann Intern Med. 2004, 140 (10): s.1–8.
• [14] Kosicka T., Kara-Perz H., Głuszek J., Kawa – zagrożenie czy ochrona. Przewodnik Lekarski, 2004, 9, s. 78–83.
• [15] Pupek-Musialik D., Otyłość jako problem medyczny i społeczny. Terapia. 2002, nr 1, z. 1: s. 115–121.
• [16] Rehm J., Gmel G., Sempos C.T., Hunt S.C., Alcohol-Related Morbility and Mortality. Epidemiology in Alcohol Research. 2003, Vol. 27. No. 1: s. 39–51.
• [17] Habrat B., Chmielewska K., Baran-Furga H., Stan zdrowia osób uzależnionych od opiatów przed i po roku leczenia w programie metadonowym. Przegląd Lekarski. 2001, 58, 4, s. 245–248.
• [18] Mosca L., Appel L.J., Benjamin E.J., Berra K., Chandra-Strobos N., Fabumni R.P. Grady D., Haan C.K., Hayes S.N., Judelson D.R., American Heart Association’s evidence-based guidelines for cardiovascular disease prevention in women. Circulation. 2004; 109; s. 672–693.
• [19] Greenleaf J.E., Fatalne skutki długotrwałego unieruchomienia w pozycji leżącej. Laboratory for Human Environmental Physiology, NASA, Ames Research Center, Moffett Fidel, California, USA, Medicina Sportiva, 2001, Vol. 5: 205–228.
• [20] Langfort J., Ploug T., Ihlemann J., Holm C., Galbo H., Stimulation of hormone-sensitive lipase activity by contractions in rat skeletal muscle. Biochem J. 2000, 1; 351 (Pt 1): 207–14.
• [21] Gamberala F. Strindberg L., Wahlberg I., Female work capacity during the monstrual cycle. Physiological and psychological reactions. Scand. J Work Environ. Health 1: 120–127, 1975.
• [22] Jaskólski A., Jaskólska A., Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, Warszawa 2006, s. 361–362.
• [23] Astrand P.O., Expreimental studies of physical working capacity in relation to sex abd age. E. Munksgaard. Copenhagen 1952, s. 118–121.
• [24] Worach-Kardas H., Fazy życia zawodowego i rodzinnego. IWZZ, Warszawa 1988.
• [25] Nowak M., Aktywność ruchowa kobiet a aktywność ruchowa ich dzieci. [w:] Kobieta kreatorką aktywności ruchowej w rodzinie. (red.) Żukowska Z., PSSK, Warszawa 1998, s. 81–91.
• [26] Nowak M., Przyczyny braku aktywności ruchowej kobiet. [w:] Sport w życiu kobiety. (red.) Żukowska Z. PSSK, Warszawa 1995, s. 56–63.
• [27] Riggs B.L., Wahner H.W., Dunn W.L., Mazess R.B., Offord K.P., Melton L.J., Differential changes in bone mineral density of the appeudicular and axial skeleton with aging. J Clin. Invest. 1981, 67: 328–335.
• [28] Wilmore J., Costill D.L., Physiology of Sport and Exercise. Human Kinetics, Champaign, 2004.
• [29] Plowman A.A., Smith D.L., Exercise Physiology of Health, Fitness and Performance. Cummings, San Francisco, 2003.
• [30] Rogers M.A., Evans W.J., Changes in skeletal muscle with aging: Effects of exercise training. Exerc. Sport Sci. Rev. 20: 64–102. Ed. J. Holloszy. Wiliams & Wilkins. Baltimore, 1993.
• [31] Fleg J.L., Lakata E.G., Role of muscle loss in the age-associated reduction in VO2max. J. Appl. Physiol. 1988, 65: 1147–1151.
• [32] Lawson T., Ansved T., Effects of aging on the motor unit. Prog. Neurobiol. 1995, 45: 397–458.
• [33] Meredith C.N., Zackin M.J., Frontera W.R., and Evans W.J., Peripheral effects of endurance training in young and old subjects. J of Appl. Physiology, 1989, 66: 2844–2849.
• [34] Weinert D., Waterhouse J., The circadian rhythm of core temperature: effects of physical activity and aging. Physiol Behav. 2007, 90 (2–3): 246–256.
• [35] Delagardelle C., Feiereisen P., Strength training for patients with chronic heart failure. Eura Medicophys. 2005, 41 (1): 57–65.
• [36] Angevaren M., Aufdemkampe G., Verhaar H., Aleman A., Vanhees L., Physical activity and enhanced fitness to improve cognitive function in older people without known cognitive impairment. Cochrane Database Syst Rev. 2008, (2): CD005381.
• [37] Grębowski R., Promocja zdrowia ludzi starych w środowisku naturalnym. Zdrowie Publiczne, 2002, 103: 335–40.
• [38] Damush T.M., Stump T.E., Saporito A., Clark D.O., Predictors of older primary care patients’ participation in a submaximal exercise test and a supervised, low-impact exercise class. Prev. Med. 2001, 33: 485–494.
• [39] Mynarski W., Wartości ciała jako motywy aktywności fizycznej człowieka. [w:] Badawcze podejście do sztuk i sportów walki. Wyd. Szkoły Policji, Katowice, 2004.
• [40] Vetter N. J., Ford D., Smoking prevention among people aged 60 and over: a randomized controlled trial. Age and Ageing, 1990, 19: 164–68.
• [41] Szczerbińska K., Problemy opieki zdrowotnej nad ludźmi w wieku podeszłym. [w:] Czupryna A. i wsp. (red.) Zdrowie Publiczne, wybrane zagadnienia, Tom II. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków, 2001, 415–46.
• [42] Kerse N.M. i wsp., Improving the health behaviours of elderly people: randomised controlled trial of a general practice education programme. British Medical Journal, 1999, 319: 683–87.
• [43] Jones D., Health maintenance for frail elderly people. [w:] Deteles R. i wsp. (red.) Oxford Textbook of Public Health, The Practice of Public Health, volume 3, third edition. Oxford University Press, Oxford, 1997, 1477–93.
• [44] Paterson D.H., Jones G.R., Rice C.L., Ageing and physical activity: evidence to develop exercise recommendations for older adults. Can J Public Health. 2007, 98 (Suppl 2): 69–108.
• [45] Ostrowska A., Prozdrowotne style życia. [w:] Domański H., Rychard A. (red.) Elementy nowego ładu, Warszawa, 1997.
• [46] Kozłowski S., Nazar K. (red.), Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, 1999.
• [47] Pate R.R., Pratt M., Blair S.N., Haskell W.L., Macera C.A., Bouchard C. i inni, Physical activity and public health. A recommendation from the Centers for Disease Control and Prevention and the American College of Sports Medicine. JAMA. 1995, 1; 273 (5): 402–7.
• [48] Heyward V.H., Advanced Fitness Assessment and Exercise Prestription. Hum. Kim Publ. Champaign. (wyd. 4). 2002.
• [49] U.S. Departament of Health and Human Services. Physical activiti and health: a report of the Surgeon General. Atlanta: U.S. Departament of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention National Center for Chronics Disease Prevention and Health Promotion, 1996.
• [50] Dietary Guidelines for Americans. Departament of Health and Human Services (HHS) and the Departament of Agriculture (USDA). Chapter 4 Physical Activity. 11 AM, January 12, 2005.
• [51] Telama R., Yang X., Viikari J., Valimaki I., Wanne O., Phisical activity from childhood to adulthood: a 21-year tracking study. Am J Prev Med. 2005, 28 (3), s. 267–73.
• [52] Łuszczyńska A., Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczają? Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk, 2004.
• [53] Ronikier A., Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji. COS, Warszawa 2008.
• [54] Patric K., Norman G.J., Calfas K.J., Sallis J.F., Zabinski M.F., Rupp J., Cella J., Activity, and Sedentary Behaviors as Risk Factors for Overweight in Adolescence. Arch Pediatr Adolesc Med. 2004; 158: 385–390.
• [55] Lowry R., Wechsler H., Galuska D.A., Fulton J.E., Kann L., Television viewing and its associations with overweight, sedentary lifestyle, and insufficient consumption of fruits and vegetables among US high school students: differences by race, ethnicity, and gender. J. Sch. Health. 2002, 72 (10): 413–21.
• [56] Akbartabartoori M., Lean M.E., Hankey C.R., Relationships between cigarette smoking, body size and body shape. Int. J. Obes. (Lond.). 2005, 29 (2): s. 236–43.
• [57] Westertarp K.R., Meijer E.P., Goris A.H., Kester A.D., Alkohol energy intake and habitual physical activity in older adults. Br. J. Nutr. 2004, 91 (1): s. 149–52.
• [58] Troisi R.J., Heinold J.W., Vokonas P.S., Weiss S.T., Cigarette smoking, dietary intake, and physical activity: effects on body fat distribution – the Normative Aging Study. Am. J. Clin. Nutr. 1991, 53(5): 1104–11.
• [59] Wu T., Willett W.C., Hankinson S.E., Giovannucci E., Caffeinated coffee, decaffeinated coffee, and caffeine in relation to plasma C-Peptide levels, a marker of insulin secretion, in U.S. Women. Diabetes Care. 2005; 28: 1390–1396.