Sposób żywienia dzieci przedszkolnych ze środowiska wielkomiejskiego

• Autorzy: Gacek M.

Warianty tytułu

EN

Dietary patterns in nursery school children from an urban environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wprowadzenie. Prawidłowy sposób żywienia optymalizuje procesy rozwojowe i stanowi czynnik prewencji chorób dietozależnych. Postawy i przyzwyczajenia żywieniowe dzieci kształtowane pod wpływem środowiska rodzinnego, przedszkolnego i szkolnego wpływają na sposób żywienia w dalszych latach życia. Cel pracy. Celem badań była ocena zachowań i upodobań żywieniowych grupy dzieci przedszkolnych na podstawie deklaracji rodziców. Materiał i metoda. Badania przeprowadzono w okresie wiosennym w grupie 126 rodziców dzieci (66 chłopców i 60 dziewczynek) w wieku 3-6 lat w Krakowie, w oparciu o autorski kwestionariusz ankiety. Rozkład danych przedstawiono dla próby ogółem, z uwagi na brak różnic statystycznie istotnych w tym zakresie w zależności od płci (P>0,05). Wyniki. Badania wykazały rozpowszechnienie 4-5 posiłkowego modelu żywienia (97,6%), o ograniczonej jednak regularności (52,4%) oraz dojadanie między głównymi posiłkami (86,5%), najczęściej słodyczy (63,5%), owoców (56,3%) i produktów mlecznych (42,9%). Codzienna konsumpcja pełnoziarnistych produktów zbożowych dotyczyła 38,1%, owoców 50,8%, warzyw 41,2%, a produktów mlecznych 82% dzieci. Ryby podawane były dzieciom zazwyczaj raz tygodniu (50%). Rodzice częściej podawali dzieciom produkty mleczne pełnotłuste niż o obniżonej zawartości tłuszczu (54,8% vs. 45,2%). Produkty typu fast food rzadziej niż raz w miesiącu spożywało 61,7% dzieci, w każdym miesiącu - 26,4% i w każdym tygodniu - 10,3% dzieci. Błędem było wysokie rozpowszechnienie słodyczy, codziennie spożywanych przez 57,9% grupy. Dzieci najchętniej piły soki owocowe (62,7%), herbatę (45,2%) i wodę mineralną (39,7%), a jadły potrawy mączne (84,1%), słodycze i wyroby cukiernicze (42,1%) oraz potrawy mięsne (30,2%). Wśród produktów, które dzieci niechętnie spożywały, rodzice najczęściej wymieniali: warzywa (63,5%), mleko (48,4%) i kasze (34,1%). Wnioski. Preferowanie spożycia słodyczy i wyrobów cukierniczych, owoców, soków owocowych i potraw mącznych potwierdziło upodobanie dzieci do smaku słodkiego.

EN

Background. A correct dietary pattern optimizes development processes and is a factor in the prevention of diet-related diseases. Attitudes and dietary habits of children, shaped by their family, nursery school and school environments, affect their dietary patterns later in their life. Objective. The aim of the study was to evaluate dietary behaviours and preferences of a group of nursery school children, based on their parents’ declarations. Material and method. The research was carried out in the spring on a group of 126 parents of children (66 boys and 60 girls) aged 3-6 in Krakow, based on a survey questionnaire constructed by the author. The distribution of the data was presented for the whole sample in general, due to a lack of statistically significant differences in this respect depending on the gender (P>0.05). Results. The study has demonstrated the prevalence of the 4-5 meal-a-day dietary pattern (97.6%), though with a limited regularity (52.4%), and snacking between main meals (86.5%), usually on sweets (63.5%), fruit (56.3%) and dairy products (42.9%). Daily consumption of wholegrain cereal products was the case in 38.1% of the children, of fruit in 50.8% of the children, vegetables in 41.2%, and dairy products in 82% of the children. Fish was served to the children usually once a week (50%). Parents gave their children whole fat products more frequently than reduced fat versions (54.8% vs 45.2%). The children consumed fast food products less frequently than once a month (61.7%), while 26.4% consumed them every month and 10.3 % every week. A common mistake involved a high prevalence of sweets, which were consumed daily by 57.9% of the group. Children preferably drank fruit juices (62.7%), tea (45.2%) and mineral water (39.7%), and consumed flour products (84.1%), sweets and confectionery products (42.1%) and meat products (30.2%). Products disliked by children, according to their parents’ reports, included vegetables (63.5%), milk (48.4%) and grits (34.1%). Conclusions. A preference for the consumption of sweets and confectionery, fruit, fruit juices and flour products demonstrated that the children had a liking for the sweet taste.

Słowa kluczowe

PL

zywienie czlowieka; dzieci przedszkolne; miasta duze; sposob zywienia; zachowania zywieniowe; nawyki zywieniowe; bledy zywieniowe; zalecenia zywieniowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2012
• Tom: 63
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.477-482,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gacek M.

• Zakład Żywienia Człowieka, Akademia Wychowania Fizycznego, Al.Jana Pawła II 78, 31-571 Kraków

Bibliografia

• 1. American Heart Association: Zasady żywienia dzieci i młodzieży - stanowisko poparte przez American Academy of Pediatrics 2005.
• 2. Bagińska J., Stokowska W.: Nawyki żywieniowe a intensywność próchnicy wczesnej u małych dzieci. Wiad. Lekarskie 2006, 59, 1-2.
• 3. Bawa S., Weker H., Vućkowić A.: Preferencje pokarmowe i nawyki żywieniowe dzieci z nadwagą i otyłością prostą w wieku 2 - 7 lat. Ann. UMCS 2003, Suppl. 13, 215, 69-73.
• 4. Bowman S., Gortmaker S., Ebbeling C., Pereira M., Ludwig D.: Effects of fast- food consumption on energy intake and diet quality among children in a National Household Survey. Pediatrics 2004, 1, 112-118.
• 5. Bruzda-Zwiech A., Szydłowska-Walendowska B., Wochna- Sobańska M., Daszkowska M., Filipińska-Skąpska R., Hilt A., Lubowiedzka-Gontarek B.: Wpływ nawyków higienicznych i żywieniowych na stan uzębienia dzieci w wieku przedszkolnym. Dent. Med. Probl. 2005, 2, 267–272.
• 6. Chalcarz W., Merkiel S., Hodyr Z.: Food behavior in preschool children from Pabianice. New Medicine 2009, 13, 1, 7-12.
• 7. Chalcarz W., Radzimirska-Graczyk M., Dulat M.: Sposób żywienia i aktywność ruchowa dzieci w wieku przedszkolnym z różnych regionów Polski. Materiały X Konferencji Naukowej pt.„Uwarunkowania środowiskowe zdrowia dzieci”. Wyd. Edytor, Legnica 2001, 55-58.
• 8. Charzewska J., Wajszczyk B., Chabrom E., Rogalska- -Niedźwiedź M., Chojnowska Z.: Aspekty zdrowotne częstości spożywania posiłków – nowe spojrzenie na tradycyjne zwyczaje. Żyw. Człow. Metab. 2003, 30, 68-75.
• 9. Charzewska J., Weker H.: Ogólnopolskie badania nad zawartością wapnia i witaminy D w dietach dzieci wieku 4 lat. Pediatr. Współcz. 2006, 8, 2, 107-109.
• 10. Chrzanowska M.: Ekspansja nadwagi w populacji dzieci i młodzieży Krakowa w okresie 1971-2000. Pediatr. Pol. 2010, 85, 5, 481-484.
• 11. Cooke J.L., Wardle J., Gibson E.L., Sapochnik M., Sheiham A., Lawson M.: Demographic, familial and trait predictors of fruit and vegetable consumption by pre-school children. Public Health Nutr. 2004, 7, 2, 295-302.
• 12. Guthrie J., Morton J.: Food sources of added sweeteners in the diets of Americans. J. Am. Diet. Assoc. 2000, 100, 43-51.
• 13. Hamułka J., Wawrzyniak A.: Ocena wartości odżywczej jadłospisów dekadowych dzieci w wieku 1 - 6 lat. Bromat. Chem. Toksykol. 2003, 1, 7-11.
• 14. Havermans R., Jansen A.: Increasing children’s liking of vegetables trough flavour - flavour learning. Apetite 2007, 48, 259-262.
• 15. Hettiarachchi M., Liyanage C.: Dietary macro- and micro-nutrient intake among a cohort of pre-school children from Sri Lanka. Ceylon Med. J. 2010, 55, 2, 47-52.
• 16. Kardasz M., Pawłowska D.: Wpływ otyłości w dzieciństwie na przyszłe życie człowieka dorosłego. Nowa Pediatria 2008, 2, 35-40.
• 17. Kiliańska A., Chlebna-Sokół D., Kulińska-Szukalska K.: Ocena wartości odżywczej całodziennych racji pokarmowych dzieci łódzkich w wieku szkolnym - składniki pokarmowe. Przegl. Pediatr. 2008, 38, 20-24.
• 18. Kłos A., Bertrandt J., Rozmysł E.: Wartość energetyczna i odżywcza posiłków planowanych do spożycia w wybranym przedszkolu warszawskim w 2000. Materiały Konferencji Naukowej nt. „Żywność w początkowym i zaawansowanym okresie życia człowieka”, Warszawa 2001, 87-88.
• 19. Kolarzyk E., Janik A., Kwiatkowski J.: Zwyczaje żywieniowe dzieci w wieku przedszkolnym. Probl. Hig. Epidemiol. 2008, 89, 4, 527-532.
• 20. Kosti R., Panagiotakos D.: The epidemic of obesity in children and adolescents in the world. Cent. Eur. J. Public Health 2006, 14, 151-159.
• 21. Kozioł-Kozakowska A., Piórecka B., Schlegel-Zawadzka M.: Program edukacji żywieniowej dla dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodziców realizowany w Krakowie. Studia Med. 2008, 11, 65–69.
• 22. Kozioł-Kozakowska A., Piórecka B., Żwirska J., Jagielski P., Schlegel-Zawadzka M.: Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym z regionu Krakowa z uwzględnieniem charakterystyki socjoekonomicznej. Probl. Hig. Epidemiol. 2007, 88, 422-427.
• 23. Kozłowska-Wojciechowska M., Makarewicz-Wujec M.: Badanie preferencji żywieniowych dzieci w wieku przedszkolnym. Rocz Panstw Zakl Hig 2005, 56, 2, 165-169.
• 24. Ludwig D., Peterson K., Gortmaker S.: Relacja pomiędzy spożyciem napojów słodzonych cukrem i otyłości u dzieci. Lancet 2001, 8, 457-505.
• 25. Łukasiewicz D., Bachanek T., Kozłowska A.: Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży na podstawie sprzedaży produktów żywnościowych w sklepikach szkolnych. Zdr. Publ. 2004, 114, 37-41.
• 26. Mrdjenovic G., Levitsky D.: Nutritional and energetic consequences of sweetended drink consumption in 6 to 13-year old children. J. Pediatr. 2003, 142, 604-610.
• 27. Nielsen S., Popkin B.: Changes in beverage intake between 1977 and 2001. Am. J. Prev. Med. 2004, 27, 205-210.
• 28. Onis M., Blossner M., Borghi E.: Global prevalence and trends of overweight and obesity among preschool children. Am. J. Clin. Nutr. 2010, 92, 5,1257-64.
• 29. Parsons T., Power C., Logan S., Summerbell C.: Childchood predictors of adult obesity: a systematic review. Int. J. Obes. 1999, 23, 100-108.
• 30. Piotrowska-Jastrzębska J., Socha J.: Zasady prawidłowego żywienia dzieci w okresie poniemowlęcym. Nowa Pediatria 2003, 2, 143-148.
• 31. Proc P., Filipińska-Skąpska R., Wochna-Sobańska M.: Próchnica uzębienia dzieci łódzkich do lat 5. Dent. Med. Probl. 2006, 43, 65-70.
• 32. Sadowska J., Krzymuska A.: Ocena uzupełniania przedszkolnej racji pokarmowej przez rodziców u dzieci w wieku przedszkolnym. Bromat. Chem. Toksykol. 2010, 43, 2, 203-211.
• 33. Sochacka-Tatara E., Jacek R., Sowa A., Musiał A.: Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym. Probl. Hig. Epidemiol. 2008, 89, 3, 389-394.
• 34. Stankiewicz M., Pegiel-Kamrat J., Zarzeczna-Baran M., Jankowski M., Pieszko-Klejnowska M., Łysiak-Szydłowska W.: Styl żywienia dzieci przedszkolnych w opinii ich rodziców. Probl. Hig. Epidemiol. 2006, 84, 273-277.
• 35. Starbała A., Bawa S., Wojciechowska M., Weker H.: Wartość energetyczna diety oraz spożycie makroskładników pokarmowych przez otyłe i normosteniczne dzieci uczęszczające do przedszkola. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 3, 747-753.
• 36. Stubbs J., Ferres S., Horgan G.: Energy density of foods: effects on energy intake. Crit. Rev. Food Sci. Nutr. 2000, 40, 481-515.
• 37. Sweitzer S.J., Briley M.E., Roberts-Gray C., Hoelscher D.M., Harrist R.B., Staskel D.M., Almansour F.D.: Lunch is in the bag: increasing fruits, vegetables, and whole grains in sack lunches of preschool-aged children. J. Am. Diet. Assoc. 2010, 110, 7, 1058-64.
• 38. Szczepaniak B., Górecka D., Jędrusek-Golińska A.: Nutrition preferences among children at preschool age. Acta Sci. Pol. Technol. Aliment. 2002, 1, 2, 101-107.
• 39. Tuszkiewicz-Misztal E., Opoka-Winiarska V., Postępski J.: Znaczenie antyutleniaczy zawartych w diecie dla prawidłowego rozwoju i zdrowia dziecka. Pediatr. Pol. 2000, 75, 359-366.