Wpływ współczesnych procesów morfogenetycznych na rzeźbę północno-zachodniego Pamiru

• Autorzy: Rojan E.

Warianty tytułu

EN

Influence of contemporary morphogenetic processes on the relief of north-western Pamirs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper deals with one of more important elements of natural environment of high mountains - relief and its contemporary changes caused by morphogenetic processes. The area of research is situated in north-western part of the Pamirs. The background of the research is the description of selected elements of the natural environment which played an important role in its morphogenesis. Complex geology, high tectonic and seismic activity, numerous glaciers, extreme climatic conditions, scarce vegetation or lack of it - all these are selected features of natural environment influencing the character of the relief in the researched area. The contemporary shape of land surface of north-western Pamirs is the effect of the Pleistocene and Holocene transformation of Tertiary, or partially older, relief. Evolution of land surface in the mentioned periods took place as a result of numerous morphogenetic processes: gravitational, glacial, fluvial, aeolian, nival, cryogenic and pluvial. In the researched area, processes which lead to a "sharpening" of forms and an increase of relative height are stili taking place.

Słowa kluczowe

PL

Pamir Polnocno-Zachodni; procesy morfogenetyczne; rzezba terenu; gory; tereny wysokogorskie; historia; budowa geologiczna; srodowisko przyrodnicze; tektonika; neotektonika; warunki klimatyczne; klimat; lodowce

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2009
• Tom: 41
• Opis fizyczny: s.173-190,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rojan E.

• Zakład Geomorfologii, Instytut Geografii Fizycznej, Wydział Geografii Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Bondarev L.G., Gobedzhishvili R.G., Solomina O.N., 1997. Fluctuations of local glaciers in the southern ranges of the former USSR: 18000-8000 BP. Quaternary International, vol. 38/39.
• Czedija O.K., 1968. Neotektonika, [w:] Atłas Tadżikskoj SSR. Gławnoje Uprawlienie Gieodezii i Kartografii pri Sowietie Ministrow SSSR, Duszanbe-Moskwa.
• Dołguszin Ł.D., Osipowa G.B., 1989. Priroda mira. Ledniki. „Mysl”, Moskwa.
• Gerrard J., 1990. Mountain environments: An examination of the physical geography of mountains. Belhaven Press, London.
• Grąbczewski B., 1925. Podróże Gen. Br. Grąbczewskiego. t. II: Przez Pamiry i Hindukusz od źródeł rzeki Indus, Zakłady Drukarskie F. Wyszyńskiego i S-ki, Warszawa.
• Hess M., 1962. Wpływ pokrywy śnieżniej i lodowej na bilans promieniowania i mikroklimat gór. Prace Geogr., z.V, Zeszyty Naukowe UJ.
• Kaszowski L., 1985. Rzeźba i modelowanie gór wysokich strefy suchej na przykładzie Hindukuszu Munjan. Rozpr. hab. nr 94, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Kiełkowscy M. i J. (red.), 2005. Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu. Tom II. Góry Azji. Wydawnictwo SPAPIS, Katowice.
• Kondracki J., 1997. Regionalizacja fizycznogeograficzna, [w:] Europa Wschodnia, Azja Północna i Środkowa, Zakaukazie. Encyklopedia Geografii Świata, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Kukał Z., 1990. Crustal movements, [w:] The Rate of Geological Processes, Academia, Praha.
• Łoskutow W.W., 1968. Geomorfołogija, [w:] Atłas Tadżikskoj SSR. Gławnoje Uprawlienie Gieodezii i Kartografii pri Sowietie Ministrow SSSR, Duszanbe-Moskwa.
• Łoziew W.P., 1968a. Geołogiczeskoje strojenie, [w:] Atłas Tadżikskoj SSR. Gławnoje Uprawlienie Gieodezii i Kartografii pri Sowietie Ministrow SSSR, Duszanbe-Moskwa.
• Łoziew W.P., 1968b. Geołogiczeskoje strojenie, mapa [w:] Atłas Tadżikskoj SSR. Gławnoje Uprawlienie Gieodezii i Kartografii pri Sowietie Ministrow SSSR, Duszanbe-Moskwa.
• Martyn D., 1995. Klimaty kuli ziemskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mieszczeriakow J.A., 1981. Relief i sowremiennaja geodynamika. Izbrannyje trudy. Izdatielstwo „Nauka”, Moskwa.
• Okołowicz W., 1991. Strefy klimatyczne, mapa, [w:] Geograficzny Atlas Świata. PPWK, Warszawa-Wrocław.
• Rojan E., 2005. Systemy morfogenetyczne w Pamirze Zachodnim [w:] Materiały VII Zjazdu Geomorfologów Polskich. Kraków, 19-22.09.2005, IGiGP UJ, Kraków.
• Rojan E., 2007. Procesy i formy grawitacyjne w północno-zachodniej części Pamiru, [w:] Rekonstrukcja dynamiki procesów geomorfologicznych - formy rzeźby i osady. WGiSR UW.
• Rojan E., 2008. Współczesna morfogeneza północno-zachodniej części Pamiru – próba ujęcia bilansowego, [w:] Współczesne problemy geomorfologii. Landform Analysis, vol. 9.
• Saidmuradow X.M., 1982. Wwiedienie. Kratkaja istorja issliedowanij [w:] Tadżykistan (priroda i prirodnyje riesursy), Donisz, Duszanbe, s. 6-24.
• Senarclens de Grancy R., Kostka R. (red. nauk.), 1978. Grosser Pamir. Österreichisches Forschungsunternehmen 1975 in den Wakhan-Pamir/Afganistan, Akademische Druck-u. Verlagsanstalt, Graz, Austria.
• Susłow S.P, 1961. Obszary górskie radzieckiej Azji Środkowej, [w:] Geografia fizyczna azjatyckiej części ZSRR. PWN Warszawa.
• Trofimow A.K., 1968b. Sowriemiennoje oliedienienije, [w:] Atłas Tadżikskoj SSR. Gławnoje Uprawlienie Gieodezii i Kartografii pri Sowietie Ministrow SSSR, Duszanbe-Moskwa.