Warunki termiczno-opadowe w okresie wegetacyjnym (1951-2010) na obszarze województwa podkarpackiego w świetle globalnego ocieplenia

• Autorzy: Ziernicka-Wojtaszek A. , Zuska Z. , Kruzel J.

Warianty tytułu

EN

Pluvio-thermal conditions of the vegetation period (1951-2010) in the Subcarpathian voivodship in the light of global warming

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było porównanie ekologiczno-rolniczych skutków zmian klima-tu – meteorologicznych warunków wegetacji ważniejszych roślin uprawnych w warunkach produk-cyjnych na obszarze dzisiejszego województwa podkarpackiego. Okres badań obejmował dwa trzydziestolecia – 1951-1980 sprzed wyraźnego ocieplenia i 1981-2010 – wyraźnego ocieplenia klimatu. Ten ostatni okres stanowił jednocześnie aktualną normę klimatyczną. Materiałami wyko-rzystanymi w opracowaniu były relacje korespondentów rolnych o stanie upraw ważniejszych roślin uprawnych pod koniec każdego miesiąca od kwietnia do października. W porównywanych trzydzie-stoleciach stwierdzono istotne (α = 0,1%) różnice w częstości sprzyjających i z różnego względu niesprzyjających warunków pluwiotermicznych wegetacji. Liczebność miesięcy o korzystnych warunkach meteorologicznych wegetacji zwiększyła się z 49 do 57%, a chłodnych także w interak-cji z niedostatecznymi i nadmiernymi opadami zmniejszyła się z 17,6 do 7,6%. Wzrosła liczebność miesięcy suchych z ekstremalnie wysokimi wartościami temperatury powietrza z 1,4 do 5,2%.

EN

The aim of this article is the comparison of the ecological and agricultural causes of climate change. This pertains to the meteorological conditions of the vegetation of key crops in the Subcarpathian Voivodeship. Two different periods are analysed: 1951-1980 (before evidentglobal warming) and 1981-2010 (a period of rapid warming which constitutes a new climate nor-mal). The materials used in this study consisted of agricultural correspondent reports on the status of key crops at the end of each month (April through October). The comparison of both 30-year peri-ods indicates statistically significant differences in the frequency of both favourable and unfavoura-ble pluvio-thermal conditions (α = 0.1%). The number of months with favourable meteorological conditions increased from 49 to 57%, while the number of cool months (including excessive precipi-tation totals) decreased from 17.6 to 7.6%. In addition, an increase in dry months with extremely high temperature values was noted (from 1.4 to 5.2%).

Słowa kluczowe

PL

woj.podkarpackie; warunki termiczno-opadowe; ocieplenie globalne; zmiany klimatyczne; lata 1951-2010

EN

Podkarpacie voivodship; rainfall-thermal condition; global warming; climate change; 1951-2010 period

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2015
• Tom: 22
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.345-354,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ziernicka-Wojtaszek A.

• Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza, Uniwersytet Rolniczy, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Zuska Z.

• Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza, Uniwersytet Rolniczy, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Kruzel J.

• Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza, Uniwersytet Rolniczy, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Arguez A., Vose R.S., 2011. The Definition of the Standard WMO Climate Normal: The key to deriving alternative climate normals. Bull. Amer. Meteor. Soc., 92, 699-704.
• Biuletyn Agrometeorologiczny, R. 1967-1972, PIHM, Warszawa.
• Biuletyn Agrometeorologiczny, R. 1973-1999, IMGW, Warszawa.
• Biuletyn Doświadczalnictwa Terenowego IUNG w woj. rzeszowskim 1958-67, IUNG, Rzeszów.
• Biuletyn Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, R. 2003-2010, IMGW, Warszawa.
• Dekadowy Biuletyn Agrometeorologiczny, R. 2000-2002, IMGW, Warszawa.
• Koźmiński Cz., Michalska B., Górski T., 1987. Atlas klimatyczny elementów i zjawisk atmosfe-rycznych szkodliwych dla rolnictwa w Polsce. IUNG Puławy, AR Szczecin, 63.
• Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001. Ocieplenie w Polsce: Skala i rozkład sezonowy zmian tempe-ratury powietrza w drugiej połowie XX wieku. Prz. Geofiz., 46, 1-2, 81-90.
• Krużel J., 2014. Ekologiczne i gospodarcze skutki współczesnych zmian termicznych cech klimatu Polski (1971-2010). Praca magisterska wykonana w katedrze Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza. Promotor: A. Ziernicka-Wojtaszek.
• Kundzewicz Z.W., 2011. Zmiany klimatu, ich przyczyny i skutki – obserwacje i projekcje. Land-form Analysis, 15, 39-49.
• Lorenc H., 2014. Klasyfikacja termiczna miesięcy i roku. www.imgw.pl.
• Michalska B., 2011. Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Pr. i Studia Geogr., 47, 67-75.
• Miesięczny Przegląd Agrometeorologiczny PIHM, R. 1967-1999, Warszawa.
• Miesięczny Przegląd Agrometeorologiczny, R. 1973-1999, IMGW, Warszawa.
• Solomon S., Qin D., Manning M., Chen Z., Marquis M., Averyt K.B., Tignor M., Miller H.L. (eds.), 2007. Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, UK and NY, USA, 1-996.
• Statystyka regionalna, R. 1956-67, GUS, Warszawa.
• Wiadomości Korespondenta Rolnego GUS, R. 1951, Warszawa.
• WMO Report, 2013. The global climate 2001-2010: A decade of climate extremes, July 6.
• Wyniki doświadczeń terenowych w woj. rzeszowskim. R. 1951-1955, GUS, Warszawa.
• Zawora T., 1993. Calendar of meteorological conditions affecting vegetation of the cultivated plants in south-east Poland over 1901-1990. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr., 95, 223-227.
• Żmudzka E., 2004. Tło klimatyczne produkcji rolniczej w Polsce w drugiej połowie XX. Acta Agrophysica, 3(2), 399-408.
• Żmudzka E., 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 12, 2 (38), 377-389.