Colonial volvocales (Chlorophyta) from the Upper Devonian of Poland and their palaeoenvironmental significance

• Autorzy: Kazmierczak J.

Warianty tytułu

PL

Kolonijne volvocales (Chlorophyta) z dewonu górnego Polski i ich znaczenie paleoekologiczne

RU

Kolonial'nye volvocales (Chlorophyta) iz verkhnego devona Pol'shi i ikh paleoehkologicheskoe znachenie

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W bitumicznych wapieniach amfiporowo-kalcysferowych franu z wiercenia Sosonowiec IG-1 (Górny Śląsk) odkryto unikalnie zachowane pierwsze kopalne glony należące do dzisiejszych słodkowodnych zielenic wiciowych z rodziny Volvocaceae (rząd Volvocales). Analiza tafonomiczna wskazuje, że glony te zachowały się dzięki szybkiemu pośmiertnemu otuleniu kolonii w CaCO₃. Proces ten rozpoczął się przypuszczalnie już w trakcie ekspozycji gnijących kolonii na dnie zbiornika, a został zakończony we wczesnej fazie pogrzebania. Mineralizacja kolonii związana była z silnie podwyższonym pH strefy przydennej i nasyceniem jonami Ca+. Odkryte glony, oznaczone jako Eovolvox silesiensis gen. et sp. nov., dają się dobrze porównać pod względem morfologicznym z dzisiejszymi Volvocaceae, wykazując szereg cech przejściowych pomiędzy formami z rodzajów Eudorina, Volvulina i Pleodorina a grupą wysoko wyspecjalizowanych form włączanych do rodzaju Volvox. Masowe występowanie kolonijnych Volvocales w wapieniu amfiporowo-kalcysferowym uznawanym dotychczas za osad morski, wskazuje na bardzo niski stopień zasolenia środowiska sedymentacji, zbliżony do warunków chemicznych dzisiejszych słodkowodnych (oligohalinowych) jezior. Inne cechy wapienia z Volvocales, jak znaczna zawartość kerogenowych substancji organicznych i liczne synsedymentacyjne (framboidalne) ziarna pirytu świadczą, że podobnie jak w przypadku środowisk zasiedlanych masowo przez dzisiejsze Volvocaceae, jeziorny zbiornik frański miał silnie eutroficzny charakter.

EN

First fossil representatives of the modern fresh-water algae from the family Volvocaceae - Eovolvox silesiensis gen. et sp. nov. - have been discovered in the Frasnian Amphipora-calcisphaere limestone of Upper Silesia, Poland. The abundant appearance of these algae indicates a very low salinity gradient of the depositional environment, probably close to that of modern eutrophic lacustrine conditions. The algae have been preserved due to rapid carbonate permineralization during preburial and/or early burial stage.

RU

В битуминозных амфипоро-кальцисферовых известняках франского еоз-раста, вскрытых буровой скважиной Сосновец ИГ-1 (Верхняя Силезия), были найдены уникально сохраненные, первые ископаемые водоросли, принадлежащие к современным пресноводным жгутиковым водорослям семейства Volvocaceae (отряд Volvocales). Тафономический анализ показал, что эти водоросли сохранились балгодаря быстрому покрытию колонии карбонатом кальция после ее отмирания. Этот процесс начался, очевидно, уже во время экспозиции разлагавшейся колонии на дне водоема и был завершен во время ранней стадии захоронения. Минерализация колонии была обусловлена сильно повышенным pH и насыщением ионами Са+ придонной среды. В морфологическом отношении выявленные водоросли, которые былч отнесены к Eovolvox silesiensis gen. et sp. nov., во многом напоминают современные Volvocaceae и характеризуются рядом переходных признаков между формами родов Eudorina, Volvulina и Pleodorina и группой высоко специализированных форм, принадрежащих к роду Volvox. Массовое распространение колониальных Volvocales в амфипоро-калышсфе-ровом известняке, который до сих пор считался морским осадком, указывает на весьма слабую соленость среды осадконакопления, напоминающую химические условия современных пресноводных (олигогалинных) озер. Другие признаки известняка с Volvocales, как значительное содержание керогенного органического вещества и наличие синседиментационных зерен пирита, свидетельствуют о том, что франский водоем отличался сильно эвтрофным характером, свойственным современным водоемам с массовым распространением Volvocaceae.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1975
• Tom: 20
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.73-85,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kazmierczak J.

• Department of Paleozoology, Polish Academy of Sciences, AI.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

Bibliografia

• ВARGHOORN, Е. S. & TYLER, S. A. 1965. Microorganisms from the Gunflint Chert. - Science, 147, 563-577, Washington.
• BASCHNAGEL, R. A. 1924. Some microfossils from the Onondaga Chert of central New York. - Buffalo Soc. Nat. Sci, Bull., 17, 3, 1-8, Buffalo.
• BAXTER, J. W. 1960. Calcisphaera from the Salem (Mississippian) Limestone in southwestern Illinois. - J. Paleont., 34, 6, 1153-1157, Tulsa.
• BERNER, R. A. 1968. Calcium carbonate concretion formed by the decomposition of organic matter. - Science, 159, 195-197, Washington.
• - 1970. Sedimentary Pyrite Formation. - Amer. Jour. Sci., 268, 1, 1-23, New Haven.
• BRADLEY, W. H. & BEARD, M. E. 1969. Mud Lake Florida; its algae and alkaline brown water. - Limnol. Oceanogr., 14, 6, 889-897, Lawrence.
• CHAPMAN, V. J. 1964. The Algae. 1-472, New York.
• CLOUD, P. E., LICARI, G. R., WRIGHT, L. A. & TROXEL, B. W. 1969. Proterozoic eucaryotes from eastern California. - Proc. Nat. Acad. Sci, 62, 3, 623-630, Washington.
• CROFT, W. N. & GEORGE, E. A. 1959. Blue-green algae from the Middle Devonian of Rhynie, Aberdeenshire. - British Mus. (Nat. Hist.), Bull. Geol., 3, 339- 353, London.
• DERVILLÉ, H. 1950. Contribution a l’étude des calcisphères du calcaire de Bachant. - Soc. Géol. Nord. Ann., 70, 273-285, Lille.
• FAIRCHILD, T. R., SCHOPF, J. W. & FOLK, R. L. 1973. Filamentous algal microfossils from the Caballos Novaculite, Devonian of Texas. - J. Paleont., 47, 5, 946-952, Tulsa.
• FLÜGEL, E. & HÖTZL, H. 1971. Foraminiferen, Calcisphaeren und Kalkalgen aus dem Schwelmer Kalk (Givet) von Letmathe im Sauerland. - N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 137, 3, 358-395, Stuttgart.
• FOTT, B. 1959. Algenkunde. 1-482, Jena.
• FRITSCH, F. E. 1935. The structure and reproduction of the algae, 1, 1-791, Cambridge.
• GRÜSS, J. 1928. Zur Biologie devonischer Thallophyten. - Palaeobiologica, 1, 487- 518, Wien.
• KAŹMIERCZAK, J. 1971. Morphogenesis and Systematics of the Devonian Stromatoporoidea from the Holy Cross Mountains, Poland. - Palaeont. Pol., 26, 1- 150, Warszawa.
• - Devonian and modern relatives of the Precambrian Eosphaera: possible significance for the early eucaryotes. In press.
• KLOVAN, J. E. 1964. Facies analysis of the Redwater reef complex, Alberta, Canada. - Canadian Petrol. Geol., Bull. 12, 1, 1-100, Calgary.
• LECOMPTE, M. 1951-52. Les stromatoporoïdes du Dévonien moyen et supérieur du bassin de Dinant. - Inst. Roy. Sci. Nat. Belg., Mem., 116/117, 1-369, Bruxelles.
• McCUNN, H. J. 1972. Calcite and aragonite phenomena precipitated by organic decay in high lime concentrate brines. - J. Sed. Petrol., 42, 1, 150-154, Tulsa.
• MITTERER, R. M. 1971. Influence of natural organic matter on СаСО₃ precipitation. In: Bricker, О. P. (Ed.) Carbonate Cements. - The John Hopkins Stud. Geol., 19, 252-258, Baltimore.
• MOORMAN, M. 1974. Microbiota of the Late Proterozoic Hector Formation, Southwestern Alberta, Canada. - J. Paleont., 48, 3, 524-539, Tulsa.
• PASCHER, A. 1927. Volvocales - Phytomonadinae. In: Pascher, A. (Ed.) Die Süsswasserflora Deutschlands, Österreichs und der Schweitz, 1-498, Jena.
• POCOCK, M. A. 1933. Volvox and associated Algae from Kimberley. - Ann. S. Afr. Mus., 16, 473-646, Cape Town.
• READ, J. F. 1973. Carbonate cycles, Pillara Formation (Devonian), Canning Basin, Western Australia. - Canadian Petrol.-Geol., Bull., 21, 1, 38-51, Calgary.
• REITLINGER, E. A. 1957. Spheres in the Devonian deposits of the Russian Platform. - Akad. Nauk. SSSR, Doklady, 115, 4, 774-776, Moskva. [Russian]
• ROUND, F. E. 1965. The Biology of the Algae. 1-278, London.
• SCHOPF, J. W. 1968. Microflora of the Bitter Springs Formation, Late Precambrian, central Australia. - J. Palaeont., 42, 3, 651-688, Tulsa.
• - 1970. Precambrian micro-organisms and evolutionary events prior to the origin of vascular plants. - Biol. Rew., 45, 319-352, Cambridge.
• SHAW, A. B. 1964. Time in Stratigraphy. 1-365, New York.
• SIMPSON, G. G., ROE, A. & LEWONTIN, R. C. 1960. Quantitative Zoology. 1-140, New York.
• STANTON, R. J., Jr. 1967. Radiosphaerid calcispheres in North America and remarks on calcisphere classification. - Micropaleont., 13, 4, 465-472, New York.
• STEARN, C. W. 1966. Upper Devonian stromatoporoids from Southern Northwest Territories and Northern Alberta. - Geol. Surv. Canada, Bull., 133, 37-68, Ottawa.
• WICANDER, E. R. & SCHOPF, J. W. 1974. Microorganisms from the Kalkberg Limestone (Lower Devonian) of New York State. - J. Paleont., 48, 1, 74-77, Tulsa.
• WILSON, J.L. 1967. Carbonate-evaporite cycles in lower Duperow Formation of Williston Basin. - Canadian Petrol. Geol., Bull., 15, 2, 230-312, Calgary.
• WOOD, E.J.F. 1967. Microbiology of Oceans and Estuaries. - Elsevier Oceanography Series 3, 1-319, Amsterdam.
• ZUKALOVÁ, V. 1971. Stromatoporoidea from the Middle and Upper Devonian of the Moravian Karst. - Rozpr. ústréd. ust. geol., 37, 5-143, Praha