Klimatyczny bilans wodny na obszarze Parku Krajobrazowego Góry Opawskie

• Autorzy: Durlo G.B.

Warianty tytułu

EN

Climatic water balance in the Gory Opawskie Landscape Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

This paper presents the analysis of the climatic water balance (KBW) in Góry Opawskie Landscpe Park, situated in the southern part of Poland. The research concerned Norway spruce forest stability disturbances against the rainfall conditions in the lower montane zone of the Jesioniki Massif. The data comes from weather measurements in years 1981−2018, which were collected at the three IMGW−PIB and one ČHMÚ meteorological stations. Detailed analysis concerned vegetation season from April to October. Multiannual average value of KBW index in whole vegetation period totalled to +220.5 mm (±175 mm). The lowest values were recorded in April (+20.3 mm on average), while the highest ones in July (+41.0 mm). The average ratio of the number of months with a positive climatic water balance to months with a negative balance equaled to 3.7. The probability of a month with a negative value of the climatic water balance is 20%. In the investigated period, months with negative values of climatic water balances occurred in almost 21% of the cases. In the analysed vegetation period the climatic water balance reached values below zero in years 1992, 1993, 2003, 2004 and 2015, which turned to be the lowest result (–129.7 mm, i.e. 159% below the climatic norm). Due to the high variability (σ2=2794.7 mm) of the climatic water balance and long−term periods with precipitation deficits in recent years, the phytoclimatic conditions do not promote the development of spruce forest vegetation in this area.

Słowa kluczowe

PL

Sudety Wschodnie; parki krajobrazowe; Park Krajobrazowy Gory Opawskie; drzewostany swierkowe; klimatyczny bilans wodny; lata 1981-2018

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2019
• Tom: 163
• Numer: 10
• Opis fizyczny: s.802-810,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Durlo G.B.

• Zakład Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

Bibliografia

• Bryś K., Bryś T. 2005. Ekstremalne wartości klimatycznych bilansów wodnych we Wrocławiu-Swojcu. Wod. Środ. Obsz. Wiejsk. IMUZ 5: 11-29.
• Brzóska B., Jaczewski T. 2017. Przyszłe zmiany wybranych wskaźników klimatycznych dla Polski na podstawie wyników dynamicznego downscalingu. Prac. Geogr. 149: 7-14. DOI: https://doi.org/10.4467/20833113PG.17.007.6923.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2018. Dynamika rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim. Sylwan 162 (3): 189-199. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2017120.
• Doroszewski A., Marcinkowska I. 1995. Klimatyczny bilans wodny sezonów wegetacyjnych 1921-1993 w Puła-wach. W: Kołodziej J., Turski R. [red.]. Środowisko przyrodnicze Lubelszczyzny. Gleby i klimat Lubelszczyzny. Cz. II. Klimat. Materiały z Konferencji Naukowej. Lublin, 25 kwietnia 1994 r. 193-197.
• Durło G. 2007. Klimatyczny bilans wodny okresów wegetacyjnych na szkółce leśnej Wyrchczadeczka w Beskidzie Śląskim. Sylwan 151 (6): 53-61. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2006047.
• Durło G. 2011. Możliwości adaptacji drzewostanów świerkowych do zmieniających się warunków klimatycznych w Beskidzie Śląskim. Prac. Stud. Geogr. 47: 227-236.
• Durło G. 2013. Wpływ obserwowanych i prognozowanych warunków klimatycznych na stabilność drzewostanów górskich w Beskidzie Śląskim. Wyd. UR Kraków.
• Durło G. 2015. Aktualne i prognozowane warunki klimatyczne w Beskidzie Śląskim. W: Małek S. [red.]. Uwarunkowania ekologiczno-hodowlane przebudowy świerczyn w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Wyd. UR Kraków. 61-80.
• Durło G. 2016. Warunki opadowe w Nadleśnictwach Ustroń oraz Wisła w 2015 roku. Przyr. Ustr. 15: 23-29.
• Durło G. 2017. Niedobory opadów atmosferycznych w zachodniej części RDLP Katowice w okresie 2015-2016. Maszynopis. RDLP Katowice.
• Durło G., Jagiełło-Leńczuk K., Małek S., Banach J., Kormanek M. Dudek K. 2016. Hydrological response to forest cover change in mountain under projected climate conditions. Int. Journ. Envir. Agric. Res. 2 (10): 60-68.
• Feng X., Vico G., Porporato A. 2012. On the effects of seasonality on soil water balance and plant growth. Water Resour. Res. 48: 1-12. DOI: https://doi.org/10.1029/2011WR011263.
• Głowicki B. 2008. Ekstremalne zjawiska termiczne w Sudetach w okresie współczesnych zmian klimatu. Infr. Ekol. Teren. Wiejsk. 8: 29-40.
• Grajewski S., Krzysztofiak S., Miler A. T. 2009. Potencjalna zdolność retencyjna obszarów leśnych na przykładzie Leśnictwa Doświadczalnego Unieszów. Jour. Wat. Land Develop. 13 (A): 71-84.
• Guide to meteorological instruments and methods of observations. 2012. WMO Press, Geneva.
• Hember R. A., Kurz W. A. Coops N. C. 2016. Relationships between individual-tree mortality and water-balance variables indicate positive trends in water stress-induced tree mortality across North America. Glob. Chang. Biol. 23 (4): 1691-1710.
• Jadczyk P. 2008. Przyrodnicze skutki wielkoobszarowego zamierania lasu w Sudetach Zachodnich. Wyd. IIiOŚ PW. 139-146.
• Jaworski J. 1988. Charakterystyka obiegu wody w zlewni Regi. Wiad. IMGW 11 (1, 2).
• Jaworski J. 1989. Matematyczne modelowanie procesu ewapotranspiracji z wykorzystaniem standardowych danych meteorologicznych. Rocz. AR Poznań. Melior. Inż. Środ. 8: 13-24.
• Jaworski J. 2004. Parowanie w cyklu hydrologicznym zlewni rzecznych. Wyd. PTGeof.
• Korzybski D., Mionskowski M., Dmyterko E., Bruchwald A. 2013. Stopień uszkodzenia świerka, jodły i modrzewia w Sudetach Zachodnich. Sylwan 157 (2): 104-112. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2012035.
• Kowalczyk S., Odziemska T., Wolska A. 1978. Pomiary porównawcze opadów atmosferycznych. Maszynopis. IMGW, Warszawa.
• Kowalczyk S., Ujda K. 1987. Pomiary porównawcze opadów atmosferycznych. Mat. Bad. IMGW. Ser. Meteorol. 14.
• Leśny J., Juszczak R. 2005. Klimatyczny bilans wodny terenów rolniczych i leśnych. Wod. Środ. Obsz. Wiejsk. IMUZ 5: 53-66.
• Marsz A. A. 2013. Wpływ Oscylacji Północnoatlantyckiej (NAO) na wzrost temperatury powietrza nad Polską w wa-runkach zmiennych zasobów ciepła w Atlantyku Północnym. Prz. Geof. 58 (3-4): 3-19.
• Mezghani A., Haugen J., Dobler A., Benestad R., Parding K., Piniewski M., Kardel I., Kundzewicz Z. 2017. CHASE-PL Climate Projection dataset over Poland – bias adjustment of EURO-CORDEX simulations. Earth Syst. Sci., 9: 1-29. DOI: https://doi.org/10.5194/ essd-2017-5.
• Migała K. 2005. Piętra klimatyczne w górach Europy a problem zmian globalnych. Acta Univ. Wratisl.
• Migała K. 2008. Prognoza zmian pluwio-termicznych w piętrach roślinno-klimatycznych na obszarze średniogórza europejskiego. W: Monitoring ekosystemów leśnych w Karkonoskim Parku Narodowym. Wyd. ARGI, Wrocław, KPN, Jelenia Góra. 72-81.
• Modrzyński J. 2003. Defoliation of older Norway spruce (Picea abies L. [Karst.]) in the Polish Sudety and Carpathian Mountains. For. Ecol. Manag.181: 289-299.
• Przybyła C., Sojka M., Wróżyński R., Pyszny K. 2017. Planowanie małej retencji w lasach na przykładzie Puszczy Noteckiej. Wyd. Bogucki, Poznań.
• Rożdżyński K. [red.]. 2007. Metody kontroli jakości dla polskiej Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorolo-gicznej. T. 3. Wyd. IMGW, Warszawa.
• Sarnacka S. 1986. Ewapotranspiracja potencjalna jako podstawowy wskaźnik w wyznaczaniu potrzeb wodnych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 268: 371-378.
• Snyder R., Pruitt W. O. 1992. Evapotranspiration data management in California. Proc. Water Forum ’92. 2-6 August, Baltimore.
• Sobik M., Błaś M. 2008. Znaczenie klimatu dla funkcjonowania ekosystemów leśnych Karkonoszy. W: Mazur A., Raj A., Knapik R. [red.]. Monitoring ekosystemów leśnych w Karkonoskim Parku Narodowym. Wyd. KPN, Jelenia Góra. 17-28.
• Sobik M., Błaś M. 2010. Wyjątkowe zdarzenia meteorologiczne. W: Migoń P. [red.]. Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki. Roz. Nauk., Inst. Geogr. Roz. Reg. UW 14: 35-80.
• Thornthwaite C., Macher J. 1954. The water balance. Publ. Clim. Centerton N.J. 8: 1-104.
• Urban G. 2015. Zaleganie pokrywy śnieżnej i jego zmienność w polskiej części Sudetów i na ich przedpolu. Przegl. Geogr. 87 (3): 497-516.

Identyfikatory

DOI

10.26202/sylwan.2019050