Środowisko szkolne jako jeden z czynników determinujących zachowania żywieniowe dzieci

• Autorzy: Barbarska O. , Zegan M. , Michota-Katulska E.

Warianty tytułu

EN

The school environment as one of the determinants of children's eating habits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wstęp. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak: opuszczanie pierwszego śniadania, zbyt częsta konsumpcja słodyczy, słodzonych napojów gazowanych i chipsów mają niekorzystny wpływ na rozwój dziecka, prowadząc m.in. do wystąpienia nadwagi i otyłości. Jednym z zadań szkoły jest przeciwdziałanie tym nawykom, kształtowanie zdrowego stylu życia i propagowanie zasad racjonalnego żywienia. Cel pracy. Celem pracy była ocena wpływu środowiska szkolnego na zachowania żywieniowe dzieci. Materiał i metody. Analizowano wyniki uzyskane na podstawie trzech autorskich kwestionariuszy: ankiety dotyczącej organizacji żywienia w szkole, oceny asortymentu sklepiku szkolnego oraz ankiety skierowanej do uczniów, która zawierała pytania dotyczące produktów spożywanych w trakcie pobytu w szkole. W badaniu uczestniczyły cztery szkoły podstawowe. Ankietę skierowaną do dzieci przeprowadzono w klasach I i VI. Wyniki. Wśród uczniów klas szóstych, w porównaniu do młodszych dzieci, większy odsetek uczniów spożywał produkty typu fast food (25% vs 7%; p < 0,001), słone przekąski (16% vs 6%; p = 0,004), napoje gazowane (26% vs 7%; p < 0,001) i energetyczne (10% vs 2%; p = 0,007). Odwrotną zależność zaobserwowano w przypadku produktów mlecznych i warzyw. Wnioski. Wśród uczniów klas szóstych częściej, niż wśród młodszych dzieci, pojawiały się niepożądane zachowania żywieniowe, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłową organizację żywienia w szkole oraz edukację żywieniową dzieci.

EN

Introduction. Improper eating habits, such as missing breakfast, excessive consumption of sweets, carbonated sweetened beverages and crisps adversely affect child development, and, inter alia, result in overweight and obesity. One of school's responsibilities is to counteract these habits by developing healthy lifestyle and by promoting the principles of prudent nutrition. Aim. The aim of this study was to assess the impact of school environment on children's eating behavior. Materials and methods. The study analyses results of three original questionnaires: a survey on nutrition at school, an evaluation of school shop products and a questionnaire addressed to students, which included questions on products consumed during their stay at school. The study was conducted in four primary schools. The survey addressed to students was carried out in grades I and VI. Results. Among sixth graders, compared to younger children, a higher proportion of students consumed products such as: fast food (25% vs 7%; p < 0.001), salty snacks (16% vs 6%; p = 0.004), carbonated beverages (26% vs 7%; p < 0.001) and energy drinks (10% vs 2%; p = 0.007). The opposite was observed for the intake of dairy products and vegetables. Conclusion. Improper eating habits are more frequent among sixth grade students than among younger children. Therefore, special attention should be paid to proper organization of nutrition at school, as well as to nutrition education of children.

Słowa kluczowe

PL

zywienie czlowieka; dzieci szkolne; zachowania zywieniowe; szkoly podstawowe; napoje gazowane; zywnosc fast food; nadwaga; nawyki zywieniowe; bledy zywieniowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2014
• Tom: 41
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.83-98,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Barbarska O.

• Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Ciolka 27,01-445 Warszawa

autor

Zegan M.

• Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Ciolka 27,01-445 Warszawa

autor

Michota-Katulska E.

• Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Ciolka 27,01-445 Warszawa

Bibliografia

• 1. Jopkiewicz A., Suliga E.: Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania. Instytut
• Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu. Radom-Kielce
• 2005
• 2. Woynarowska-Sołdan M.: Biomedyczne podstawy kształcenia i wychowania. PWN, Warszawa 2010
• 3. Waśkiewicz A., Słońska Z., Drygas W.: Czy zachowania zdrowotne polskich nastolatków mogą sprzyjać powstawaniu nadwagi i otyłości. Roczn. PZH 2009, 60, 341-345.
• 4. Curie C., Zanotti C., Morgan A., et al.: Social determinants of health and well-being among young people. Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) study: international report from the 2009/2010 survey. WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2012.
• 5. Wolnicka K.: Regularne spożywanie posiłków, pojadanie między posiłkami. W: Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia. M. Jarosz (red.), Instytut Żywienia i Żywności, Warszawa 2008
• 6. Bar- barska O., Zegan M., Czerwonogrodzka-Senczyna A., i wsp.: Jakościowa i ilościowa ocena jadłospisów przedszkoli publicznych i prywatnych. Żyw. Człow. Metab., 2012, 39, 176-190.
• 7. Jeżewska-Zychowicz M.: Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2007.
• 8. Stanowisko Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Zdrowia oraz Ministra Sportu i Turystyki w sprawie działań podejmowanych przez szkoły w zakresie zdrowego żywienia uczniów, http://men.gov. pl.
• 9. Widz M.: Wiem, co jem. Sklepik szkolny. Miasto Stołeczne Warszawa. Warszawa 2011
• 10. Boniecka I., Michota-Katulska E., Ukleja A., i wsp.: Zachowania żywieniowe wybranej grupy dzieci w wieku szkolnym w aspekcie zagrożenia otyłością. Prz. Lek., 2009, 66, 49-51
• 11. Czarniecka-Skubina E., Bień A., Borowska E., i wsp. Organizacja żywienia w warszawskich szkołach podstawowych. Raport z badania 2011. SGGW, Warszawa 2011
• 12. Szymandera-Buszka K., Waszkowiak K., Jędrusik-Golińska A., i wsp.: Ocena asortymentu sklepików w szkołach miasta Poznania. Probl. Hig. Epidemiol., 2010, 91, 628-631
• 13. Gajewska M., Zawieska D.: Zachowania żywieniowe uczniów szkoły podstawowej w opinii dzieci i ich rodziców. Roczn. PZH 2009, 60, 347-351
• 14. Urbańska I., Czarniecka-Skubina E.: Częstotliwość spożycia przez młodzież produktów spożywczych oferowanych w sklepikach szkolnych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2007, 3, 193-204
• 15. Trempała J.: Psychologia rozwoju człowieka. PWN, Warszawa 2011.
• 16. Shariff Z., Bukhari S„ Othman N., et al.: Nutrition Education Intervention Improves Nutrition Knowledge, Attitude and Practices of Primary School Children: A Pilot Study. Intern. Electr. J. Health Educ., 2008, 11, 119-132
• 17. Friel A., Kelleher C., Campbell P., et al.: Evaluation of the Nutrition Education at Primary School (NEAPS) programme. Public Health Nutr., 1999, 2, 549-555
• 18. Wolańska D.: Ocena wpływu edukacji żywieniowej na poziom wiedzy żywieniowej u dzieci w wieku szkolnym. Żyw. Człow. Metab., 2011, 38, 195-202.
• 19. Goluch-Koniuszy Z., Friedrich M., Radziszewska M.: Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia oraz prozdrowotna edukacja dzieci w okresie skoku pokwitaniowego z terenu miasta Szczecin. Roczn. PZH 2009, 60, 143-149
• 20. Program „Owoce w szkole" skutecznym narzędziem kształtującym zdrowe nawyki żywieniowe dzieci. Wyniki oceny programu. Agencja Rynku Rolnego, Warszawa 2012