Megaspores of the turma zonales from the Carboniferous of Poland. Part II - Reconsideration of the genus Triangulatisporites

• Autorzy: Karczewska J.

Warianty tytułu

PL

Megaspory z grupy Zonales z karbonu Polski. Czesc II - rewizja rodzaju Triangulatisporites

RU

Megaspory gruppy Zonales v karbone Pol'shi. Chast' II - revizija roda Triangulatisporites

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The genus Triangulatisporites is emended. The descriptions of the four known species are supplemented and five new species are described. The structure of the spore wall was studied with the SEM and in transmitted light; the main wall layers are: mesospore, exospore and perispore. The perispore structure in Triangulatisporites is the basic taxonomic feature. The natural relationships of these megaspores are discussed.

PL

W pracy niniejszej opisano 9 gatunków megaspor karbońskich z rodzaju Triangulatisporites, który emendowano. Poszerzono opisy czterech znanych gatunków i opisano pięć nowych. Autorka dysponowała ponad 2 tysiącami okazów bardzo dobrze zachowanych (w tym okazy z oryginalnej kolekcji Jana Zerndta) oraz 117 preparatami megaspor do badań w świetle przechodzącym. Okazy pochodzą z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Z kolekcji Zerndta zostały zbadane na nowo okazy opisane i ilustrowane przez tego autora. Stosowane dotychczas powszechnie metody badań megaspor w świetle odbitym nie pozwalają na dokładne poznanie budowy, zwłaszcza tak małych form jakie występują w rodzaju Triangulatisporites. W pracy niniejszej zastosowano trzy metody badań: w świetle odbitym, przechodzącym i w skanningowym mikroskopie elektronowym. Autorka dowodzi, że mimo podobnego ogólnego planu budowy i podobnych rozmiarów megaspor rodzaj Triangulatisporites charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem gatunkowym. Stwierdziła ona w ścianie wszystkich megaspor rodzaju Triangulatisporites występowanie trzech głównych warstw: mesosporium, eksosporium i perisporium. U wszystkich megaspor tego rodzaju występuje dobrze rozwinięte mesosporium z licznymi „cushions”; eksosporium tworzy ciało centralne spor, jest najgrubszą warstwą ściany sporowej i ma budowę ziarnistą; perisporium pokrywa całą powierzchnię ciała centralnego, tworzy również listewki znaku zrostowego i wypustkę równikową. Listewki znaku zrostowego u wszystkich gatunków tego rodzaju przechodzą do zewnętrznego brzegu wypustki równikowej a ich wysokość pozostaje w ścisłej zależności od szerokości wypustki równikowej (im szersza zona tym wyższe listewki znaku zrostowego). Gatunki rodzaju Triangulatisporites charakteryzuje głównie budowa perisporium tj. następujący zespół cech: wysokość i budowa listewek znaku zrostowego, szerokość i budowa wypustki równikowej, oraz ornamentacja części dystalnej i proksymalnej; cechy te pojedynczo nie mają znaczenia systematycznego. Autorka przedstawia swoje poglądy na temat naturalnego pokrewieństwa megaspor z rodzaju Triangulatisporites. Stwierdziwszy, że megaspory tego rodzaju mają budowę pośrednią, łączącą cechy wszystkich trzech grup zielnych widłakowych: Selaginellales, Lycopodiales i Isoetales, autorka wnioskuje, że spory te mogły być produkowane przez odrębną grupę zielnych widłakowych, której części wegetatywnych nie znamy; stanowiłaby ona grupę wyjściową dla wszystkich trzech wymienionych rzędów roślin widłakowych.

RU

В работе представлено описание 9 видов мегаспор карбона из рода Triangulatisporites, который был изменен. Дополнены описания четырех ранее известных видов и описаны пять новых видов. Автор располагал свыше 2 тысячами экземпляров в очень хорошей сохранности и 117 препаратами мегаспор для наблюдений в проходящем свете. Экземпляры были собраны в Верхнесилезском и Люблинском угольных бассейнах. Кроме того, вновь исследовались некоторые экземпляры из оригинальной коллекции Яна Церндта (Верхнесилезский угольный бассейн), описанные и проиллюстрированные этим автором. Распространенный метод изучения мегаспор в отраженном свете не дает возможности детального исследования строения, особенно таких мелких форм, которые относятся к роду Triangulatisporites. В работе применялись три метода наблюдений - в отраженном свете, в проходящем свете и под электронным сканирующим микроскопом. Автор доказывает, что несмотря на общее сходство строения и размеров, мегаспоры рода Triangulatisporites характеризуются значительным видовым разнообразием. В строении стенки всех мегаспор рода Triangulatisporites участвуют три основных слоя: мезоспорий, экзоспорий и периспорий. Все мегаспоры этого рода отличаются хорошо развитым мезоспорием с многочисленными „cushions”, экзоспорий слагает центральное тело спор, является самым толстым слоем стенки и характеризуется зернистым строением, периспорий покрывает всю поверхность центрального тела, образует также лучи щели раз-верзания и экваториальную оторочку. Лучи щели разверзания у всех видов этого рода переходят до внешнего края экваториальной оторочки и их высота зависит от ширины экваториальной оторочки (чем шире зона, тем выше лучи щели). Виды рода Triangulatisporites, отличаются, главным образом, строением периспория, т.е. следующими чертами: высотой и строением лучей щели разверзания, шириной и строением экваториальной оторочки и орнаментацией не только дистальной, но и проксимальной сторон. Отдельно взятые эти признаки не имеют систематического значения. Автор излагает свои взгяды относительно естественного родства мегаспор рода Triangulatisporites и делает вывод, что мегаспоры этого рода характеризуются промежуточным строением, объединяющим признаки всех трех групп плауновидных: Selaginellales, Lycopodiales и Isoetales. Эти споры, вероятно, относятся к отдельной группе плауновидных, макроостатки которой еще детально не изучены. Она могла являться исходной группой по отношению к всем трем порядкам плауновидных.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1976
• Tom: 21
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.331-363,fig.,ref.

Twórcy

autor

Karczewska J.

• Department of Paleozoology, Polish Academy of Sciences, Al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

Bibliografia

• ARNOLD, A. C. 1950. Megaspores from the Michigan Coal Basin. - Contr. Mus. Paleont. Michigan, 8, 5, 59-111.
• BHARADWAJ, D. C. 1955. The spore genera from the Upper Carboniferous coals of the Saar and their value in stratigraphical studies. - Palaeobotanist, 4. 119-149.
• BONET, M. C. & DIJKSTRA, S. J. 1956. Megasporas Carboniferas de la Camocha (Gijón). - Estud. Geol., 12, 245-266.
• BUTTERWORTH, A. M. & SPINNER, E. 1967. Lower Carboniferous spores from North-west England. - Palaeontology, 10, 1, 1-24.
• DARRAH, W. C. 1939. Principles of Paleobotany., 2-239, Leiden.
• DIJKSTRA, S. J. 1946. Eine monographische Bearbeitung der karbonischen Megasporen. - Med. Geol. Sticht., Ser. C-III-1, 1-101.
• - 1955. Megasporas carboniferes españolas y su empleo en la correlación estratigráfico. - Estud. Geol., 11, 27/28, 277-354.
• ERDTMAN, G. 1957. Pollen and spore morphology/plant taxonomy, 3-151, Stockholm.
• FUGLEWICZ, R. 1973. Megaspores of Polish Buntersandstein and their stratigraphical significance. - Acta Palaeont. Pol., 18, 4, 401-453.
• GREBE, H. 1971. A recommended terminology and descriptive method for spores. - 4, CNRS, 11-34, Paris.
• GUENNEL, G. K. 1954. An interesting megaspore species found in Indiana Block Coal. - Butler. Univ. Bot. Studies, 11, 169-177.
• IBRAHIM, A. 1932. Beschreibung von Sporenformen aus Flöz Ägir. - N. Jb. Miner, etc. Beil.-Bd. 67, B, 447-449.
• - 1933. Uber die Sporenformen aus dem Flöz Agir des Ruhrrevieres. - Diss. Techn. Hochsch., 1-47, Würtzburg.
• KALIBOVÁ, M. 1951. Megaspores of the Radnice coal measures zone of the Kladno-Rakovnik Coal Basin. - Sborn. Ústř. Úst. Geol., 18, 21-92.
• KARCZEWSKA, J. 1967. Carboniferous spores from the Chełm I boring (Eastern Poland). - Acta Paleont. Pol., 12, 3, 268-345.
• - 1975. Megaspores of the Turma Zonales from the Carboniferous of Poland. Part I - Coronate megaspores. - Ibidem, 20, 4, 447-500.
• KEMPF, E. K. 1973. Transmission electron microscopy of fossil spores. - Palaeontology, 16, 4, 787-797.
• KRASSILOV, V. A. & ZAKHAROV YU. D. 1975. Pleuromeia from the Lower Triassic of the Far East of the U.S.S.R. - Rev. Palaeobot. Palynol., 19, 221-232.
• KRUTZSCH, W. 1963. Atlas der mittel- und jungtertiären dispersen Sporen- und Pollen- sowie der Microplanktonformen des nördlichen Mitteleuropas. 1-141, Berlin.
• LACHKAR, G. 1975. Les mégaspores du Bassin Houiller Sarro-Lorrain. - Palaeontographica, B, 150, 1-4, 1-123.
• LOBOZIAK, S. 1971. Les micro-et mégaspores de la partie occidentale du Bassin Houiller du Nord de la France. - Ibidem, B, 132, 1-4, 1-127.
• LOOSE, F. 1934. Sporenformen aus dem Flöz Bismarck des Ruhrgebietes. - Arb. Inst. Paläobot. Petrogr. Brennst., 4, 3, 127-164.
• PANT, D. D. & SRIVASTAVA, G. K. 1961. Structural studies on Lower Gondwana Megaspores. Part I. - Specimens from Talchir Coalfield, India. Palaeontographica, B, 109, 45-61.
• PIÉRART, P. 1956. Palynologie et stratigraphie de la zone de Neeroeteren (Westphalien C supérieur) en Campine belge. - Bull. Soc. Belge Géol. Paléont. Hydrol., 67, 1, 50-78.
• - 1975. Systématique, distribution stratigraphique et géographique des mégaspores du Carbonifère et du Permien. - C. R. 7 Congr. Strat. Krefeld 1971, 4, 93-109.
• POTONIÉ, R. 1956. Synopsis der Gattungen der Sporae dispersae I Teil. - Geol. Jb., 23, 1-103.
• - IBRAHIM, A., & Loose, F. 1932. Sporenformen aus den Flözen Ägir und Bismarck des Ruhrgebietes. - N. Jb. Miner. Mh. 57, 438-454
• - & KREMP, G. 1954. Die Gattungen der paläozoischen Sporae dispersae und ihre Stratigraphie. - Geol. Jb., 69, 111-194.
• - & - 1956. Die Sporae dispersae des Ruhrkarbons, ihre Morphographie und Stratigraphie ect. Teil. II. - Palaeontographica, B, 100, 65-142.
• SCHOPF, J. M. 1938. Spores from the Herrin (No. 6) coal bed in Illinois. - Rep. Invest. Geol. Surv. Illinois, 50, 1-55.
• SPINNER, E. 1965. Westphalian D megaspores from the Forest of Dean Coalfield, England. - Palaeontology, 8, 1, 82-106.
• STACH, E. & ZERNDT, J. 1931. Die Sporen in den Flamm-, Gesflamm- und Gaskohlen des Ruhrkarbons. - Glückauf, 67, 35, 1118-1124.
• WINSLOW, M. R. 1959. Upper Mississippian and Pennsylvanian megaspores and other plant microfossils from Illinois. - Bull. Illinois State Geol. Surv., 86, 7-135,
• ZERNDT, J. 1930. Megaspory z “setnego” pokladu w Libiążu. - Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. В, 39-70.
• - 1931. Megasporen als Leitfossilien des produktiven Karbons. - Ibidem, Ser. A, 165-183.
• - 1932. Megasporen aus der Zwickauer und Lugau-ölsnitzer Karbon. - Jb. Berg. Hüttenw. Sachsen., 10-16.
• - 1934. Les mégaspores du Bassin Houiller Polonais. - Acad. Pol. Sci. Lett., Trav. Géol., 1, 1-56.
• - 1937. Les mégaspores du Bassin Houiller Polonais. - Ibidem, 3, 1-78.
• - 1940. Megasporen des Saarkarbons. - Palaeontographica, B, 84, 133-150.