Wpływ poprzecznej zabudowy hydrotechnicznej na zgrupowania chruścików (Trichoptera) w dopływach Kamienicy Nawojowskiej (Beskid Sądecki)

• Autorzy: Niechwiej A.

Warianty tytułu

EN

The impact of transverse hydrotechnical constructions on assemblages of caddisflies (Trichoptera) in tributaries of the Kamienica Nawojowska river (the Beskid Sadecki Mts)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniem objęto zgrupowania larw chruścików (Trichoptera) w pobliżu poprzecznej zabudowy hydrotechnicznej na trzech lewobrzeżnych dopływach Kamienicy Nawojowskiej, w Beskidzie Sądeckim. Mała poprzeczna zabudowa hydrotechniczna (do 2 m wys.) wpływa na kształt niektórych czynników abiotycznych, co z kolei oddziałuje na zgrupowania chruścików w profilu podłużnym cieku. Nie powoduje to jednak wyraźnego zubożenia gatunkowego, lecz zmiany w strukturze taksonomicznej i liczebności poszczególnych taksonów czy gildii pokarmowych

EN

The research focused on assemblages of caddisfly (Trichoptera) larvae in the proximity of transversal hydrotechnical constructions (river bars, steps, anti-debris barriers) in three left-bank tributaries of the Kamienica Nawojowska River in the Beskid Sądecki Mountains. Three research transects were designated on each stream: above the construction, directly below the construction and in the distance of about 20 m below the second transect. Samples were collected in the seasons of 2010 and 2011 with the use of methods recommended by AQEM/STAR. The researcher analyzed the results by relating them to particular study sites and types of transects, as well as by determining the structure of dominance and the factor of faunistic resemblance according to the formula developed by Jaccard. The research has shown that transverse hydrotechnical constructions do not lead to greater differences in assemblages of caddisflies in streams of the same catchment area. Other abiotic factors play probably a more important role in this area (e.g. the use of valleys’ slopes, the degree of shading, the concentration of nutrients). Small transverse hydrotechnical constructions (up to 2 m high) probably affect the structure of caddisfly assemblages in each research transects within the limits of a given stream. However, this does not lead to any great reduction in the number of species but can cause changes in the taxonomic structure as well as in the number of particular taxa and feeding guilds. The extent and spatial arrangement of changes are correlated with the size and number of constuctions

Słowa kluczowe

PL

owady; chrusciki; Trichoptera; zgrupowania zwierzat; rzeka Kamienica Nawojowska; doplywy; regulacja rzek; zabudowa; budowle hydrotechniczne; Beskid Sadecki

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.483-493,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Niechwiej A.

• Jezuickie Centrum Edukacji, ul.Piotra Skargi 10, 33-300 Nowy Sącz

Bibliografia

• Allan J.D. 1998. Ekologia wód płynących, tłum. A. Prejs. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• AQEM CONSORTIUM 2002. Manual for the application of the AQEM system. A comprehensive method to assess European streams using benthic macroinvertebrates, developed for the purpose of the Water Framework Directive [www. eu-star.at]; dostęp: luty 2013.
• Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z. 1993. Hydrometria. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Beisel J.N., Usseglio-Polatera F., Thomas S., Moreteau J.C. 1998. Stream community structure in relation to spatial variation: the influence of mesohabitat characteristics. Hydrobiologia 389: 73-88.
• Bellucci C.J., Becker M., Beauchene M. 2011. Effects of Small Dams on Aquatic Biota in two Connecticut Streams. Connecticut Departament of Energy and Enviromental Protection, Hartford, CT 06106.
• Błachuta J., Wiśniewolski W., Zgrabczyński J., Domagała J. 2011. Ocena potrzeb i priorytetów udrażniania ciągłości morfologicznej rzek na obszarach dorzeczy w kontekście osiągnięcia dobrego stanu i potencjału ekologicznego JCWP. RZWG, Poznań.
• Brown P.D., Wooster D., Johnson S.L., Debano S.J. 2012. Effects of water withdrawals on macroinvertebrate mergence: unexpected results for three holometabolous species, River Res. Applic. 28: 347-358.
• Chinnayakanahalli K.J., Hawkins C.P., Tarboton D.G., Hill R.A. 2011. Natural flow regime, temperature and the composition and richness of invertebrate assemblages in streams of the western United States. Freshwater Biol. 56: 1248-1265.
• Collier M., Webb R.H., Schmidt J.C. 1996. Dames and rivers. A primer on the downstream effects of dams. US Geological Survey, Circular, 1126 (wersja online - Google.books).
• Czachorowski S. 2004. Opisywanie biocenozy - zoocenologia. Skrypt elektroniczny dla magistrantów, Olsztyn.
• Czachorowski S., Pietrzak L. 2003. Klucz do oznaczania rodzin chruścików (Trichoptera) występujących w Polsce - larwy. Mantis, Olsztyn.
• Edington J.M., Hildrew A.G. 1995. A revised key to the caseless caddis larvae of the British Isles: with notes on their ecology. Freshwater Biol. Association (Ambleside, Cumbria).
• Englund G„ Malmqvist B. 1996. Effects of flow regulation, habitat area and isolation on the macroinvertebrate fauna of North Swedish rivers. Res. Manage. 12: 433-445.
• Fleituch T. 2003. Structure and Functional Organization of Benthic Invertebrates in a Regulated Stream, Internat. Rev. Hydrobiol. 88 (3-4): 332-344.
• Froehlich W. 1975. Dynamika transportu fluwialnego Kamienicy Nawojowskiej. Inst. Geogr. i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Pr. Geogr. 14.
• Gallardo-Mayenco A., Prenda J., Toja J. 1998. Spatio-temporal distribution and ecological preferences of coexisting hydropsychid species (Trichoptera) in two Mediterranean River Basins (S Spain). Int. Rev. Hydrobiol. 83 (2): 123-134.
• Harmon M.E., Frankiln J.F., Swanson F.J., Sollins R, Gregory S.V., Lattin J.D., Anderson N.H., Cline S.P., Aumen N.G., Sedell J.R., Lienkaemper G.W., Cromack K., Cummins K.W. 1986. Ecology of coarse woody debris in temperate ecosystems. Advanses in Ecol. Res. 15:133-302.
• Hershey A.E., Lamberti G.A. 2001. Aquatic insect ecology. W: Thorp J.H., Covich A. P. (red.). Ecology and Classification of North American Freshwater Invertebrates. Elsevier Inc.: 733-775.
• Jackson J.K., Mc’Elravy E.P., Resh V.H. 1999. Long-term movements of self-marked caddisfly larvae (Trichoptera: Sericostomatidae) in a California coastal mountain stream. Freshwater Biol. 42:525-536.
• Jowett I.G. 2003. Hydraulic constraints on habitat suitability for benthic invertebrates in gravel-bed rivers. River Res. Applic. 19: 495-507.
• Kołodziejczyk A. 1999. Dryf bezkręgowców a presja drapieżników. Zakład Hydrobiologii Instytut Zoologii UW [www.hydro.biol.uw.edu.pl]; dostęp: luty 2013.
• Kukuła K., Bylak A. 2011. Wpływ czynników antropogenicznych na faunę karpackich dopływów Wisły. Rocz. Bieszcz. (19): 207-222.
• Kukuła K., Bylak A., Dudek M. 2007. Degradacja ichtiofuany małego podgórskiego potoku spowodowana przez regulacje. IV Konferencja naukowo-techniczna, „Błękitny San”, Nozdrzec 20-21 kwietnia 2007.
• Lake P.S. 2008. Flow-generated Disturbances and Ecological Responses: Floods and Droughts. W: Wood P.J., Hannah D.M., Sadler J.P. (red.). Hydroecology and Ecohydrology: Past, Present and Future, Willey Online Library: 75-92.
• Lechthaler W. 2007. Trichoptera families. Key to the Larvae from Central Europe, EUTAXA.
• Lechthaler W, Stockinger W. 2005. Trichoptera - Key to the Larvae from Central Europe, EUTAXA.
• Mazurkiewicz-Boroń G„ Starmach J. 2009. Konsekwencje przyrodnicze przegradzania rzek. Chrońmy Przyr. Ojcz. 65 (2): 83-92.
• MPHP 2010. Zabudowa poprzeczna w zlewni rzeki Kamienicy, wg MPHP v. 09-2010. RZGW, Kraków.
• Olsen D.A., Watzin M.C. 2009. Do agricultural pollutants affect competition between filter-feeding caddis fly larvae? Results of laboratory microcosm experiments. Freshwater Biol. 54: 406-416.
• Parasiewicz P. 2003. Upscaling: Integrating habitat model into rivermanagement. Can. Water Resour. J. Special Issue: State-of-the-Art in Habitat Modeling and Conservation of Flows 28 (2): 283-300.
• Petts G.E. 2008. Hydroecology: the Scientific Basis for Water Resources Management and River Regulation. W: Wood P. J., Hannah D.M., Sadler J.P. (red.). Hydroecology and Ecohydrology: Past, Present and Future, Willey Online Library: 225-252.
• Pietrzak L. 2004. Wpływ krajobrazu zurbanizowanego na kształtowanie się zgrupowań larw chruścików (Trichoptera) na przykładzie Olsztyna i Złocieńca. Katedra Ekologii Ewolucyjnej UWM w Olsztynie (praca doktorska).
• PlotnikofFR.W.C, Wiseman C. 2001. Benthic Macroinvertebrate Biological Monitoring Protocols for Rivers and Streams. Washington Department of Ecology, Publication No. 01-03-028, Olympia, WA.
• Poff N.L., Zimmerman J.K.H. 2010. Ecological responses to altered flow regimes: a literature review to inform the science and management of environmental flows. Freshwater Biol. 55:194-205.
• Santucci V.J., Jr„ Gephard S.R., Pascitelli S.M. 2005. Effects of multiple low-head dams on fish, macroinvertebrates, habitat, and water quality in the Fox River, Illinois. North Am. J. Fisheries Manage. 25: 975-992.
• Schmera D. 2004. Spatial distribution and coexistence patterns of caddisfly larvae (Trichoptera) in a Hungarian stream. Int. Rev. Hydrobiol. 89 (1): 51-57.
• Schmera D., Eros T. 2012. Sample size influences the variation of invertebrate diversity among different levels of a stream habitat hierarchy. Int. Rev. Hydrobiol. 97 (2): 74-82.
• Small M.J., Doyle M.W., Fuller R.L., Manners R.B. 2008. Hydrologic versus geomorphic limitation on CPOM storage in stream ecosystems. Freshwater Biol. 53: 1618-1631.
• Starmach K., Wróbel S., Pasternak K. 1976. Hydrobiologia. Limnologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Szczęsny B. 2010. Operat ochrony chruścików. Plan ochrony Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Wyd. Krameko, Kraków (mscr).
• Thorp J.H., Covich A.P. 2001. Introduction to freshwater invertebrates. W: Thorp J.H., Covich A.P. (red.). Ecology and Classification of North American Freshwater Invertebrates. Academic Press, London: 1-18.
• Tiemanna J.S., Gilletteb D.P., Wildhaber M.L., Edds D.R. 2011. Effects of Lowhead dams on the ephemeropterans, plecopterans, and trichopterans group in a north American River. J. Freshwater Ecol. 16.
• Törnblom J., Angelstam R, Degerman E., Henrikson L., Edman T., Temnerud J. 2011. Catchment land cover as a proxy for macroinvertebrate assemblage structure in Carpathian Mountain streams. Hydrobiologia 673:153-168.
• Urbanič G., Toman M.J. 2007. Influence of environmental variables on stream caddis larvae in three Slovenian ecoregions: Alps, Dinaric western Balkans and Pannonian lowland. Int. Rev. Hydrobiol. 92 (4-5): 582-602.
• Wallace I.D., Wallace B„ Philipson G.N.1990. A key to the case-bearing caddis larvae of Britain and Ireland. Freshwater Biological Association, Scientific Publication No. 51.
• Wykaz 2010. Wykaz cieków w zlewni rzeki Kamienicy wg MPHP v. 09-2010. RZGW, Kraków.
• Wyżga B., Oglęcki R, Radecki-Pawlik A., Zawiejska J. 2011. Diversity of macroinvertebrate communities as a reflection of habitat heterogeneity in a mountain river subjected to variable human impacts. W: Simmon A., Bennet S.J., Castro J.M. (red.). Stream Restoration in Dynamic Fluvial Systems: scientific approaches, analyses, and tools. American Geophysical Union, Washington: 189-207.
• Vallania A., Corigliano M. 2007. The effect of regulation caused by a dam on the distribution of the functional feeding groups of the benthos in the sub basin of the grande river (San Luis, Argentina). Environ. Monit. Assess. 124: 201-209.
• Zaćwilichowska K. 1968. Bootom fauna in the basin of the river Kamienica Nawojowska. Acta Hydrobiol. 10: 319-341.
• Zasępa R, Klonowska-Olejnik M., Radecki-Pawlik A. 2006.Wpływ wybranych zmian abiotycznych w rejonie łachy żwirowej potoku górskiego na mikrosiedliska makrobezkęgowców dennych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 4 (2): 221-232.