Amazonki - geneza i rozwój jazdy konnej kobiet w Polsce (od 1939 r.)

• Autorzy: Urban R.

Warianty tytułu

EN

Amazons - genesis and development of women horse riding in Poland (until 1939)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zainteresowanie kobiet jazdą konną sięgało najdawniejszych czasów, kiedy spełniała ona wyłącznie funkcję utylitarną. Dość szybko jednak dostrzeżono i wykorzystano także jej walory hedonistyczne – w starożytnych Chinach kobiety grały w konne polo, w Grecji były właścicielkami zwycięskich rydwanów, w średniowieczu i kolejnych epokach uczestniczyły w polowaniach oraz zabawach konnych – karuzelach i kadrylach, a w czasach nowożytnych włączyły się do rywalizacji sportowej. W Polsce z zamiłowania do jazdy konnej słynęły królowe, żony i córki arystokratów. Prekursorką sportowej jazdy konnej na przełomie XIX i XX w. była Maria Wodzińska i jej córka Maria Zandbang. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w cywilnych klubach jeździeckich liczba młodych kobiet jeżdżących konno była zdecydowanie większa niż mężczyzn. Na wzrost zainteresowania jeździectwem niewątpliwie wpływ miały także osiągnięcia polskich jeźdźców na arenie międzynarodowej. Mimo że do końca tego okresu amazonki nie mogły uczestniczyć w oficjalnych zawodach międzynarodowych (Puchar Narodów, igrzyska olimpijskie), jednak na stałe znalazły swoje miejsce w rywalizacji krajowej. Ewolucji uległo także określenie amazonka.

EN

The interest of women in horse riding reached the earliest times, when it only fulfilled utilitarian function. Its hedonistic values were pretty soon recognized and implemented. In the ancient China, women were playing polo and in Greece they owned of the victorious chariots. In the middle ages and the following periods, women participated in hunting and horse pastimes – carousels and quadrilles. Finally in modern times they joined the competitive sports. In Poland, the queens, wives and daughters of aristocrats were famous with a passion for horse riding. In the late nineteenth and early twentieth century Maria Wodzińska and her daughter Maria Zandbang were the precursors of sports horse riding. In the Interwar period the number of young women in civilian equestrian clubs was significantly higher than man. The increase of interest in equestrian was undoubtedly influenced by the international achievements of Polish horse riders. Although till the end of this period the Amazons could not participate in the official international competitions (Cup of Nations, the Olympic Games); they found their permanent place in the national competition. Term Amazon has evolved as well.

Słowa kluczowe

PL

Polska; historia; sport; jazda konna; kobiety; siodla damskie; odziez jezdziecka; konkursy; zawody sportowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
• Rocznik: 2014
• Tom: 13
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.13-30,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Urban R.

• Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Gorzów Wielkopolski

Bibliografia

• A. Źródła
• I. Źródła drukowane
• Załęski K., Stachurski K. (red.), Konie i jeźdźcy. Katalog wystawy, Warszawa 1999.
• II. Prasa
• „Bluszcz” 1882
• „Gazeta Wyborcza”. Dodatek „Ale historia” 2014
• „Jeździec i Hodowca” 1933, 1934
• „Konie i Rumaki” 2004
• „Koń Polski” 1973, 1978, 2000, 2006
• B. Literatura
• I. Artykuły naukowe
• Kunicki B.J., Kultura fizyczna kobiet w antycznej Grecji, [w:] T. Jurek (red.), Studia z dziejów kultury fizycznej, Gorzów Wlkp. 2002, s. 595–606.
• Urban R., Prekursorki sportu jeździeckiego w Polsce, [w:] Z. Wyżnikiewicz-Kopp (red.), Kobieta na przełomie wieku, Gdańsk 2000, s. 264–271.
• Wyżnikiewicz-Nawracała A., Polish women’s achievements in horseback riding, [w:] Z. Wyżnikiewicz-Kopp (red.), Women and Sport, Gdańsk 1997, s. 63–74.
• II. Pozycje zwarte (wybrane)
• Banach E. i A., Słownik mody, Warszawa 1962.
• Breza S., O sztuce jazdy konnej i o koniu w służbie sportsmena, Poznań 1926.
• Gloger Z., Encyklopedia staropolska, Warszawa 1958.
• Krzysztofowicz-Kozakowska S., Kossakowie, Wrocław 2005.
• Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997.
• Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989.
• Polańska H., Dama w siodle, Warszawa 2003.
• Pruski W., Dzieje konkursów hipicznych w Polsce, Warszawa 1982.
• Wodzińska M., Amazonka. Podręcznik jazdy konnej dla dam, Warszawa 1893.

Identyfikatory

DOI

10.16926/kf.2014.13.01