Różnice w nawykach i preferencjach żywieniowych osób dorosłych w zależności od wieku

• Autorzy: Adamska E. , Ostrowska L. , Adamska E. , Maliszewska K. , Citko A. , Waszczeniuk M. , Przystupa W. , Majewski R. , Wasilewska A. , Milewski R. , Kretowski A. , Gorska M.

Warianty tytułu

EN

Differences in dietary habits and food preferences of adults depending on the age

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wprowadzenie. Wraz z wiekiem postępują zmiany w strukturze i funkcjonowaniu organizmu. Sposób odżywiania się również podlega nieustannym modyfikacjom. Nawyki żywieniowe mogą wpływać korzystnie lub też niekorzystnie na przebieg procesów starzenia oraz funkcjonowanie poszczególnych tkanek, narządów i całego organizmu. Cel badań. Celem badań była ocena nawyków i preferencji żywieniowych osób dorosłych w różnych grupach wiekowych. W badanych grupach analizie poddano także wskaźnik masy ciała (BMI) oraz zawartość tkanki tłuszczowej. Materiał i metody. Zbadano 237 osób (133 kobiety i 104 mężczyzn, w wieku 18-79 lat). Uczestnicy badania wypełnili kwestionariusz częstości spożycia oraz kwestionariusz preferencji żywieniowych. Wykonane zostały pomiary antropometryczne (wzrost, masa ciała), wskaźnik BMI, pomiar zawartości tkanki tłuszczowej (BIA). Do analizy statystycznej wykorzystano metodę korelacji porządku rang Spearmana i nieparametryczny test ANOVA rang Kruskala-Wallisa. Wyniki. Wraz z wiekiem zmniejszała się częstość spożycia mleka (p<0,05) oraz serów żółtych (p<0,05) a wzrastało spożycie serów twarogowych (p<0,05). Wzrastała również częstość spożycia podrobów (p<0,05), soli kuchennej (p<0,05) oraz kawy (p<0,05). Z wiekiem badani preferowali zarówno tłuszcze zwierzęce (p<0,05) jak i roślinne (p<0,05). Zdecydowanie zmniejszała się częstość spożycia masła (p<0,05), a wzrastała olejów roślinnych (p<0,05). Zaobserwowano zmniejszenie spożycia ryżu brązowego (p<0,05), makaronów razowych (p<0,05) i płatków owsianych (p<0,05). Wzrastało spożycie kasz (p<0,05) i ziemniaków (p<0,05), natomiast zmniejszała się chęć (p<0,05) i częstość spożywania (p<0,05) orzechów/ migdałów, wzrastało spożycie owoców (p<0,05). Z wiekiem zwiększeniu ulegał wskaźnik masy ciała (p<0,05, R=0,39) oraz procentowa zawartość tkanki tłuszczowej (p<0,05, R= 0,31). Wnioski. Preferencje smakowe oraz nawyki żywieniowe różniły się w zależności od wieku i mogą stanowić jeden z elementów wpływających na wzrost BMI, wzrost zawartości tkanki tłuszczowej, ubytek masy kostnej oraz wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń metabolicznych. Zaobserwowane zmiany w nawykach żywieniowych mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzeń gospodarki lipidowej, węglowodanowej i wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza przy współistniejącej nadwadze i otyłości.

EN

Background. Changes in the structure and functioning of the body occur with age. Also nutrition is continually modified. Eating habits may affect favorably or unfavorably on the process of aging and the functioning of various tissues, organs and the whole body. Objectives. The purpose of the study was to evaluate dietary habits and food preferences of patients in different age groups. In the studied groups also body mass index (BMI) and body fat content were analyzed. Material and method. 237 people (133 women and 104 men, age 18-79 years) were examined. The participants completed questionnaires of the frequency of food consumption and food preferences. The height, weight, body mass index (BMI), the percentage of body fat (BIA) were also measured. For statistical analysis the assessment of correlation Spearman’s rank order and nonparametric ANOVA rank Kruskal-Wallis were used. Results. With age, the frequency of milk (p<0,05) and cheese (p<0,05) consumption decreased whereas consumption of cottage cheese increased (p<0,05). Increased consumption of offal (p<0,05), salt (p<0,05) and coffee (p<0,05) was also noted. With age, the respondents preferred animal fats (p<0,05) and vegetable fats (p<0,05). The frequency of butter consumption decreased (p<0,05) and consumption of vegetable fats increased (p<0,05). The consumption of brown rice (p<0,05), whole wheat pasta (p<0,05) and cereals (p<0,05) was reduced whereas the consumption of groats (p<0,05) potatos (p<0,05) and fruits (p<0,05) increased. The decreased desire (p<0,05) and frequency of nuts / almonds consumption (p<0,05) were noted. With age, the BMI and percentage of body fat were increasing (p<0,05, R=0,39, p<0,05, R= 0,31, respectively). Conclusions. Taste preferences and dietary habits vary depending on age and may be one of the elements affecting the increase in BMI, body fat content, bone mass loss and increased risk of metabolic disorders. The observed changes in dietary habits can contribute to the development of dyslipidemia, glucose dysmetabolism and arterial hypertension, especially in the presence of overweight and obesity.

Słowa kluczowe

PL

zywienie czlowieka; choroby czlowieka; wiek czlowieka; dieta; nawyki zywieniowe; otylosc; osoby dorosle; preferencje zywieniowe; zaburzenia metabolizmu; czynniki ryzyka; ryzyko zachorowan

EN

human nutrition; human disease; age; man; diet; nutritional habit; obesity; adult; nutritional preference; metabolic disorder; risk factor; disease risk

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2012
• Tom: 63
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.73-81,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Adamska E.

• Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok
• Zakład Dietetyki i Żywienia Klinicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.Mieszka I 4B, 15-054 Białystok

autor

Ostrowska L.

• Zakład Dietetyki i Żywienia Klinicznego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.Mieszka I 4B, 15-054 Białystok

autor

Adamska E.

autor

Maliszewska K.

• Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

autor

Citko A.

• Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

autor

Waszczeniuk M.

• Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

autor

Przystupa W.

• Klinika Ortopedii i Traumatologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24a, 15-276 Białystok

autor

Majewski R.

• Zakład Profilaktyki Chorób Metabolicznych w Białymstoku, Polska Akademia Nauk, Białystok

autor

Wasilewska A.

• Zakład Statystyki i Informatyki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.Szpitalna 37, 15-295 Białystok

autor

Milewski R.

• Zakład Statystyki i Informatyki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.Szpitalna 37, 15-295 Białystok

autor

Kretowski A.

• Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

autor

Gorska M.

• Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul.M.Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

Bibliografia

• 1. Baker H.: Nutrition in the elderly: An overview. Geriatrics 2007, 62(7), 28-31.
• 2. Banel D.K., Hu F.B.: Effects of walnut consumption on blood lipids and other cardiovascular risk factors: a metaanalysis and systematic review. Am. J. Clin. Nutr. 2009, 90(1), 56-63.
• 3. Bhoo P.N., Peeters P., van Gils C., Beulens J.W., van der Graaf Y., Bueno-de-Mesquita B., Bulgiba A., Uiterwaal C.S.: Coffee and tea intake and risk of breast cancer. Breast Cancer Res. Treat. 2010, 121(2), 461-467.
• 4. Bień B.: Sytuacja zdrowotna osób w podeszłym wieku. Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. (red.). Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. ViaMedica, Gdańsk 2006; 42-46.
• 5. Choi H.K., Curhan G.: Coffee consumption and risk of incident gout in women: the Nurses’ Health Study. Am. J. Clin. Nutr. 2010, 92(4), 922-927.
• 6. Cook N.R., Cutler J.A., Obarzanek E., Buring J.E., Rexrode K.M., Kumanyika S.K., Appel L.J., Whelton P.K.: Long term effects of dietary sodium reduction on cardiovascular disease outcomes: observational follow-up of the trials of hypertension prevention (TOHP). BMJ 2007, 334(7599), 885-888.
• 7. Costa J., Lunet N., Santos C., Santos J., Vaz-Carneiro A.: Caffeine exposure and the risk of Parkinson’s disease: a systematic review and meta-analysis of observational studies. J. Alzheimers Dis. 2010, 20(suppl 1), 221-238.
• 8. Dauchet L., Amouyel P., Hercberg S., Dallongeville J.: Fruit and vegetable consumption and risk of coronary heart disease: a meta-analysis of cohort studies. J. Nutr. 2006, 136(10), 2588-2593.
• 9. de Munter J.S., Hu F.B., Spiegelman D., Franz M., van Dam R.M.: Whole grain, bran, and germ intake and risk of type 2 diabetes: a prospective cohort study and systematic review. PLoS Med. 2007, 4(8), 1385-1395.
• 10. El Maghraoui A., Ghazi M., Gassim S. Ghozlani I., Mounach A. , Rezqi A., Dehhaoui M.: Risk factors of osteoporosis in healthy Moroccan men. BMC Musculoskelet. Disord. 2010, 11, 148-153.
• 11. Gacek M.: Zachowania żywieniowe grupy osób starszych zamieszkałych w Polsce i Niemczech. Probl. Hig. Epidemiol. 2008, 89(3), 401-406.
• 12. Ganmaa D., Willett W.C., Li T.Y., Feskanich D., van Dam R.M., Lopez-Garcia E., Hunter D.J., Holmes M.D.: Coffee, tea, caffeine and risk of breast cancer: a 22-year follow-up. Int. J. Cancer. 2008, 122(9), 2071-2076.
• 13. Golach-Koniuszy Z., Radziszewska M., Dęga S.: Ocena sposobu żywienia kobiet w okresie menopauzalnymzdrowych i z leczoną osteoporozą. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2009; Agric., Aliment., Pisc. Zootech. 269(9), 5–18.
• 14. Gu Y., Nieves J.W., Stern Y., Luchsinger J.A., Scarmeas N.: Food combination and Alzheimer disease risk: a protective diet. Arch. Neurol. 2010; 67(6), 699-706.
• 15. He M., van Dam R.M., Rimm E., Hu F.B., Qi L.: Whole- -grain, cereal fiber, bran, and germ intake and the risks of all-cause and cardiovascular disease-specific mortality among women with type 2 diabetes mellitus. Circulation 2010, 121(20), 2162-2168.
• 16. Kemi V.E., Kärkkäinen M.U., Karp H.J., Laitinen K.A., Lamberg-Allardt C.J.: Increased calcium intake does not completely counteract the effects of increased phosphorus intake on bone: an acute dose-response study in healthy females. Br. J. Nutr. 2008, 99(4), 832-839.
• 17. Kemi V.E., Kärkkäinen M.U., Rita H.J., Laaksonen M.M., Outila T.A., Lamberg-Allardt C.J.: Low calcium:phosphorus ratio in habitual diets affects serum parathyroid hormone concentration and calcium metabolism in healthy women with adequate calcium intake. Br. J. Nutr. 2010, 103(4), 561-568.
• 18. Klimacka-Nawrot E., Suchocka W., Błońska-Fajfrowska B.: Wrażliwość smakowa na chlorek sodu i sacharozę u kobiet i mężczyzn w różnym wieku. Wiad. Lek. 2006, 11–12: 778-783.
• 19. Kocemba J.: Starzenie się człowieka. Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. (red.). Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. ViaMedica, Gdańsk 2006, 6-12.
• 20. Kozak-Szkopek E., Baraniak J., Mieczkowska J.: Rozpowszechnienie czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca w szóstej dekadzie życia. Gerontol. Pol. 2006, 14, 18–24.
• 21. Kusiek A., Grembecka M., Szefer P.: Wzajemne relacje stężeń Ca i P w serach źródłem prawidłowo zbilansowanej diety. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 3, 798 – 802.
• 22. Lau C., Toft U., Tetens I., Carstensen B., Jørgensen T., Pedersen O., Borch-Johnsen K.: Dietary patterns predict changes in two-hour post-oral glucose tolerance test plasma glucose concentrations in middle-aged adults. J. Nutr. 2009, 139(3), 588-593.
• 23. Li T.Y, Brennan A.M, Wedick N.M., Mantzoros C., Rifai N., Hu F.B.: Regular Consumption of nuts is associated with a lower risk of cardiovascular disease in women with type 2 diabetes. J. Nutr. 2009, 139(7), 1333–1338.
• 24. Liedberg B., Stoltze K., Norlen P., Owall B.: ‘Inadequate’ dietary habits and mastication in elderly men. Gerodontology 2007, 24(1), 41-46.
• 25. Liu S., Serdula M., Janket S.J., Cook N.R., Sesso H.D., Willett W.C., Manson J.E., Buring J.E.:A prospective study of fruit and vegetable intake and the risk of type 2 diabetes in women. Diabetes Care 2004, 27(12), 2993- 2996.
• 26. Ma Y, Hébert J.R, Li W., Bertone-Johnson E.R., Olendzki B., Pagoto S.L., Tinker L., Rosal M.C., Ockene I.S., Ockene J.K., Griffith J.A., Liu S.: Association between dietary fiber and markers of systemic inflammation in the Women’s Heath Initiative Observational Study. Nutrition 2008, 24(10), 941–949.
• 27. Meneton P., Jeunemaitre X., de Wardener H.E., MacGregor G.A.: Links between dietary salt intake, renal salt handling, blood pressure, and cardiovascular diseases. Physiol. Rev. 2005, 85, 679–715.
• 28. Mirmiran P., Noori N., Zavareh M.B., Azizi F.: Fruit and vegetable consumption and risk factors for cardiovascular disease. Metabolism 2009, 58(4), 460-468.
• 29. Moschonis G., Katsaroli I., Lyritis G.P., Manios Y.: The effects of a 30-month dietary intervention on bone mineral density: the Postmenopausal Health Study. Br. J. Nutr. 2010, 104(1), 100-107.
• 30. Mussolino M.E., Gillum R.F.: Low bone mineral density and mortality in men and women: the third national health and nutrition examination survey linked mortality file. Ann. Epidemiol. 2008, 18(11), 847–850.
• 31. Pereira M.A., Parker E.D., Folsom A.R.: Coffee consumption and risk of type 2 diabetes mellitus: an 11-year prospective study of 28 812 postmenopausal women. Arch. Intern. Med. 2006, 166(12), 1311-1316.
• 32. Pinheiro M.M., Schuch N.J., Genaro P.S., Ciconelli R.M., Ferraz M.B., Martini L.A.: Nutrient intakes related to osteoporotic fractures in men and women-the Brazilian Osteoporosis Study (BRAZOS). Nutr. J. 2009, 29(8), 6-8.
• 33. Rębacz E.: Wskaźniki BMI i WHR u mieszkańców Szczecina w wieku powyżej 50 lat. Gerontol. Pol. 2008, 16: 47–50.
• 34. Roszkowski W.: Żywienie osób starszych. Hasik J., Gawędzki J. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Tom 2. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2007, 86-94.
• 35. Sabaté J., Ang Y.: Nuts and health outcomes: new epidemiologic evidence. Am. J. Clin. Nutr. 2009, 89(5), 1643S-1648S.
• 36. Sánchez-Lozada L.G., Le M., Segal M., Johnson R.J.: How safe is fructose for persons with or without diabetes? Am. J. Clin. Nutr. 2008, 88(5), 1189-1190.
• 37. Seddon J.M., Cote J., Rosner B.: Progression of age- -related macular degeneration: association with dietary fat, transunsaturated fat, nuts, and fish intake. Arch. Ophthalmol. 2003, 121(12), 1728-1737.
• 38. Sluijs I., van der Schouw Y.T., van der A D.L., Spijkerman A.M., Hu F.B., Grobbee D.E., Beulens J.W.: Carbohydrate quantity and quality and risk of type 2 diabetes in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition-Netherlands (EPIC-NL) Study. Am. J. Clin. Nutr. 2010, 92(4), 905-911.
• 39. Sochacka-Tatara E., Pac A., Majewska R.: Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet. Prob.. Hig. Epidemiol. 2010, 91(1), 77-82.
• 40. Sturtzel B., Mikulits C., Gisinger C., Elmadfa I.: Use of fiber instead of laxative treatment in a geriatric hospital to improve the wellbeing of seniors. J. Nutr. Health Aging 2009, 13(2), 136-139.
• 41. Sulicka J., Fornal M., Gryglewska B., Wizjer B., Grodzicki T.: Wybrane czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Nadciśnienie Tętnicze 2006; 10 (5): 370–376.
• 42. Sygnowska E., Waśkiewicz A., Głuszek J., M. Kwaśniewska, Biela U., Kozakiewicz K., Zdrojewski T., Rysik S.: Spożycie produktów spożywczych przez dorosłą populację Polski. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol. Pol. 2005; 63; 6 (supl. 4): 670-676.
• 43. Trwanie życia w 2009r. Informacje i Opracowania Statystyczne, GUS, Warszawa 2010, www.stat.gov.pl 44. Villegas R,. Shu X.O., Gao Y.T., Yang G., Elasy T., Li H., Zheng W.: Vegetable but not fruit consumption reduces the risk of type 2 diabetes in Chinese women. J. Nutr. 2008, 138(3), 574-580.
• 45. Waśkiewicz A., Sygnowska E., Jasiński B., Kozakiewicz K., Biela U., Kwaśniewska M., Głuszek J., Zdrojewski T.: Wartość energetyczna i odżywcza diety dorosłych mieszkańców Polski. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol. Pol. 2005, 63(6, supl. 4), 663-669.
• 46. Waśkiewicz A.: Jakość żywienia i poziom wiedzy zdrowotnej u młodych dorosłych Polaków – badanie WOBASZ. Prob.. Hig. Epidemiol. 2010, 91(2), 233-237.
• 47. Weickert M.O., Mohlig M., Koebnick C., Holst J.J., Namsolleck P., Ristow M., Osterhoff M., Rochlitz H., Rudovich N., Spranger J., Pfeiffer A.F.: Impact of cereal fibre on glucose-regulating factors. Diabetologia 2005, 48(11), 2343-2353.
• 48. Weickert M.O., Mohlig M., Schofl C., Arafat A.M., Otto B., Viehoff H., Koebnick C., Kohl A., Spranger J., Pfeiffer A.F.: Cereal fiber improves whole-body insulin sensitivity in overweight and obese women. Diabetes Care 2006, 29, 775–780.
• 49. Zdrojewski T., Bandosz P., Szpakowski P., Konarski R., Manikowski A., Wołkiewicz E., Jakubowski Z., Łysiak- -Szydłowska W., Bautembach S., Wyrzykowski B.: Rozpowszechnienie głównych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. Wyniki badania NATPOL PLUS. Kardiol. Pol. 2004, 61, 5-26.