EN
Introduction. Potatoes are very popular vegetables in Poland, not only in terms that they are easy to prepare, but also by the fact that they combine the wholesomeness of cereals and delicacy and characteristic chemical composition of vegetables, so it is important that they fmd their place in our diet. Nutritional value of potatoes is determined by the content of nutrients such as protein, starch, fat, minerals, and absence of toxins, as well as by a significant content of bioactive components from the group of polyphenols, which guarantee proper antioxidant activity of this vegetable. The study was performed in order to analyse 5 Polish potato cultivars, according to nutritional components, i.e.: proteins, fat, starch, carbohydrates, ash and biologically active compounds: such as polyphenols, flavonoids, as well as dietary fibre. At the same time antioxidant activity of the cultivars was determined by means of two independent methods. Material and methods. The material for the study consisted of five varieties of potatoes: Saturna, Hermes, Raja, Rosalind, Courage, which were analysed for the content of nutrients i.e. protein, fat, starch, carbohydrate, ash and biologically active compounds: polyphenols, flavonoids, and fiber. Antioxidant activity of the examined potato varieties was determined by two independent methods. Results. It was shown, taking into account the nutrients, that the potato variety Raja was characterised by the lowest content of carbohydrate and ash, and high amounts of protein and fat. The highest content of insoluble dietary fibre was determined for Raja, and its soluble fraction for Saturna. The amounts of insoluble fibre were three times as much as the content of soluble fibre in the analysed potato cultivars. The highest total polyphenol content was measured for Saturna, and the lowest for Rosalind. Other cultivars revealed similar amounts of these components (3 mg catechin/g d.m.). The contents of flavonols and flavonoids was not proportional to total polyphenol content in the analysed potato cultivars. Antioxidant activity determined by two independant methods was proportional to total polyphenol content in the analysed plant material. Conclusions. It was shown that the content of pro-health ingredients such as: dietary fiber, total polyphenols and antioxidant activity was preferable for two of the five examined varieties of potatoes: Saturna and Raja.
PL
Wstęp. Ziemniaki są bardzo popularne w Polsce, łącząc łatwość przygotowania, pożyw- ność roślin zbożowych oraz delikatność i skład chemiczny charakterystyczny dla warzyw. Dlatego tak ważne jest, aby znalazły miejsce w naszej diecie. Wartość żywieniowa ziemniaków jest determinowana zawartością składników odżywczych, tj. białka, skrobi, tłuszczu, składników mineralnych, nieobecnością toksyn oraz wieloma składnikami biologicznie aktywnymi z grupy polifenoli, które gwarantują odpowiednią aktywność antyutleniającą tego warzywa. Celem pracy jest charakterystyka pięciu odmian polskich ziemniaków pod względem składników odżywczych, tj. białka, tłuszczu, skrobi, węglowodanów, popiołu oraz związków biologicznie aktywnych, czyli polifenoli, flawonoidów i błonnika. Ponadto celem pracy było określenie dwoma niezależnymi metodami aktywności anty- utleniającej pięciu odmian ziemniaków. Materiał i metody. Materiałem do badań było pięć odmian ziemniaków: Saturna, Hermes, Raja, Rosalind, Courage, w których oznaczono zawartość składników odżywczych: białka, tłuszczu, skrobi, węglowodanów, popiołu oraz związków biologicznie aktywnych, czyli: polifenoli, flawonoidów i błonnika. Określono również dwoma niezależnymi metodami aktywność antyutleniającą analizowanych odmian ziemniaków. Wyniki. Wykazano, biorąc pod uwagę składniki odżywcze, że odmiana Raja charakteryzowała się najmniejszą zawartością węglowodanów i popiołu, a dużą ilością białka i tłuszczu. Stwierdzono, że największą zawartością frakcji nierozpuszczalnej charakteryzowała się Raja, a frakcji rozpuszczalnej - odmiana Saturna. Ilość frakcji nierozpuszczalnej błonnika była trzy razy większa od ilości frakcji rozpuszczalnej w analizowanych odmianach ziemniaków. Największą zawartością polifenoli ogółem charakteryzowała się Saturna, a najmniejszą Rosalind. Pozostałe odmiany ziemniaków wykazały podobną zawartość wspomnianych związków (3 mg katechiny/g s.m.). Natomiast ilość flawonoidów i flawonoli nie była proporcjonalna do zawartości polifenoli ogółem w analizowanym materiale roślinnym. Aktywność anty oksydacyjna, wyznaczona dwoma niezależnymi metodami, była proporcjonalna do zawartości polifenoli ogółem w analizowanych próbkach. Wnioski. Wykazano, że spośród pięciu analizowanych odmian ziemniaków Saturna i Raja wypadły korzystnie pod względem zawartości składników prozdrowotnych tj.: błonnika pokarmowego, polifenoli ogółem oraz aktywności antyutleniającej.