EN
Background. One of the reasons for the accumulation of fat tissue (including visceral fat tissue) in the body is an unbalanced diet in respect of the amount and the structure of carbohydrates and the value of the glycemic index (GI) and the glycemic load (GL). The research describing the dependence between the BMI (Body Mass Index), WC (Waist Circumference), WHtR (Waist-to-Height Ratio), and GI and GL indexes in adults exists but only a limited number of works discuss children during the pubertal spurt. Therefore the objective of this research is the evaluation of the State of nutrition of 13-year-old children with waist circumference > 90 percentile with various BMI, taking into consideration GL and GL of their meals. Material and methods. The State of nutrition (BMI, WC, WHtR) of 871 thirteen-year-old children of both sexes was evaluated and 230 children with WC > 90 percentile were selected (26.4% of the total number examined) and divided into three groups regarding the BMI. In 71 children (30.9% of the selected group) the method of nutrition, energy and nutritive value of menus, structure of consumption of food groups and GI and GL value were evaluated, on the basis of the analysis of their three day menus, which had been documented. Results. Significantly higher values of BMI and WC were ascertained in boys than in girls. No essential differences in values of WHtR index were ascertained between boys and girls. The analysis of children’s menus, in both sexes with a waist circumference > 90 percentile showed, regardless of BMI value, a low realisation of recommended energetic value of the diet and low realisation of recommended supply of: dietary fibre, fat, mineral components (K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu), vitamins (E, Bh PP) and liquids with simultaneous occurrence of protein in general and animal protein, sodium and vitamins (A, B2, B6) supply. A significantly higher supply of the most of aforementioned ingredients was ascertained in the boys’ diets. In the girls’ diets distinctive differences have been noticed dependent on the value of BMI index, in realisation of the recommended supply: Fe, vitamins A, B1; and for the boys in realization of recommended supply of dietary fibre, K, Ca, vitamins A, B2, C and liquids. The Glycemic Index and Glycemic Load of the basic meals - breakfasts, dinners and suppers - and an average GI and GL of meals from three days was significantly higher for the girls than for the boys. Depending on the BMI, the GI and GL value of basic meals and that of the average of three days were not statistically significant for the girls, although for obese boys they were significantly higher in breakfasts, dinners and suppers than for the boys with normal weight and overweight boys. Conclusions. In thirteen-year-old children with abdominal obesity, regardless of their BMI Index values, numerous dietary mistakes were ascertained, for example: improper number of meals during the day, resignation from basic meals and frequent snacking, unbalanced diet, improper consumption of basic food groups and medium GI and high GL of meals. Children’s diet might be the cause of the existing state of nourishment, including visceral obesity; it might predestine deeper disturbances in carbohydrate-lipid metabolism and that is why nutrition education in primary schools is necessary.
PL
Wstęp. Jedną z przyczyn gromadzenia tkanki tłuszczowej w organizmie, w tym wisceralnej, jest niezbilansowana dieta - między innymi pod względem ilości i struktury węglowodanów, a także wartości indeksu glikemicznego (Glycemic Index) oraz ładunku glikemicznego (Glycemic Load). Istnieją prace opisujące zależności pomiędzy wskaźnikami BMI (Body Mass Index), WC (Waist Circumference), WHtR (Waist-to-Height Ratio) a GI i GL u dorosłych, ale przeprowadzono tylko nieliczne badania na ten temat u dzieci będących w skoku pokwitaniowym. Dlatego celem pracy była ocena stanu odżywienia oraz sposobu żywienia dzieci trzynastoletnich z obwodem talii > 90 percentyla i różnym BMI, w której uwzględniono GL i GL posiłków. Materiał i metody. Oceniono stan odżywienia (BMI, WC, WHtR) 871 trzynastoletnich dzieci obojga płci, spośród których wytypowano 230 (26,4% ogółu badanych) z WC > 90 percentyla i podzielono je na trzy grupy w zależności od BMI. Na podstawie analizy trzydniowych jadłospisów sporządzonych metodą bieżącego notowania u 71 dzieci (30,9%) oceniono sposób żywienia: wartości energetycznej i odżywczej jadłospisów, struktury spożycia grup produktów spożywczych, wartości GI i GL. Wyniki. U chłopców stwierdzono istotnie większe wartości BMI i WC niż u dziewcząt. Nie odnotowano istotnych różnic w wartości wskaźnika WHtR pomiędzy dziewczynkami i chłopcami. Analiza jadłospisów dzieci obojga płci z obwodem talii > 90 percentyla wykazała, bez względu na wartość BMI, małą realizację zalecanej wartości energetycznej diety, małą realizację zalecanej podaży: błonnika, tłuszczu, składników mineralnych (K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu), witamin (E, Bb PP) oraz płynów. Zauważono występującą równocześnie dużą podaż: białka ogółem i zwierzęcego, sodu oraz witamin (A, B2, B6). W większości wymienionych składników istotnie większą podaż stwierdzono w dietach chłopców. W zależności od wartości wskaźnika BMI, w dietach dziewcząt wykazano istotne różnice w realizacji zalecanej podaży: Fe, witaminy A oraz Bb natomiast u chłopców - w realizacji zalecanej podaży: błonnika, K, Ca, witaminy A, B2 i C oraz płynów. Istotnie wyższy u dziewcząt był indeks glikemiczny (GI) i ładunek glikemiczny (GL) podstawowych posiłków: I śniadań, obiadów i kolacji oraz średni posiłków z trzech dni. W zależności od wartości BMI, GI oraz GL podstawowych posiłków i średni z trzech dni nie był statystycznie istotny u dziewcząt. Natomiast był istotnie wyższy w I śniadaniach, obiadach i kolacjach bardziej u chłopców otyłych niż u chłopców z normowagą i nadwagą. Wnioski. U trzynastoletnich dzieci z występującą otyłością brzuszną stwierdzono liczne błędy żywieniowe bez względu na wartość wskaźnika BMI. Były to: niewłaściwa liczba posiłków w ciągu dnia, rezygnacja z posiłków podstawowych a częste podjadanie, dieta niezbilansowana w składniki odżywcze, niewłaściwa struktura spożycia podstawowych grup produktów spożywczych oraz średni indeks glikemiczny i duży ładunek glikemiczny. Prezentowany przez dzieci sposób żywienia mógł być przyczyną istniejącego stanu odżywienia, w tym otyłości wisceralnej. Sytuacja może prowadzić do głębszych zaburzeń w metabolizmie węglowodanowo-lipidowym, stąd niezbędna jest prozdrowotna edukacja żywieniowa już w okresie wczesnoszkolnym.