PL
Wykonano próby podwyższenia stabilności oksydatywnej olejów rzepakowego i słonecznikowego tłoczonych na zimno przy użyciu oleożywic z rozmarynu, oregano, tymianku, papryki, czosnku, majeranku i pieprzu. Materiałem badawczym były handlowe oleje tłoczone na zimno słonecznikowy i rzepakowy oraz handlowe preparaty oleożywic. Zastosowano dodatek ekstraktów do oleju w dawkach: 0,1% i 0,2%. W celu oceny jakości olejów zastosowano następujące metody analityczne: spektrofotometrycznie oznaczenie barwy, oznaczenie liczby kwasowej, nadtlenkowej, anizydynowej, obliczenie wskaźnika TOTOX, absorbancja w ultrafiolecie oraz w celu oceny stabilności oksydatywnej przeprowadzono test Rancimat w 120°C. Aktywność przeciwutleniającą wyrażono współczynnikiem ochronnym (WO). Największy efekt przeciwutleniający wykazała oleożywica rozmarynu, która spowodowała wzrost stabilności oksydatywnej oleju rzepakowego o 34-37%, a słonecznikowego o 25-28%. Pozostałe zastosowane ekstrakty przypraw w znacznie mniejszym stopniu poprawiły stabilność oksydatywną badanych olejów tłoczonych na zimno, niektóre z nich działały nawet proutleniająco. Efektywność przeciwutleniająca badanych ekstraktów (w dawce 0,2%) w stosunku do oleju słonecznikowego tłoczonego na zimno, malała w następującej kolejności: rozmaryn > czosnek > oregano > pieprz > papryka > majeranek. Natomiast w przypadku oleju rzepakowego rozmaryn > papryka > czosnek > oregano > tymianek > majeranek > pieprz. Stabilność oksydatywną obniżyły - w oleju słonecznikowym oleożywica tymianku (w obu zastosowanych dawkach), a w oleju rzepakowym oleożywica czosnku, tymianku oraz majeranku (w mniejszej dawce 0,1%).
EN
The aim of this work was to improve an oxidative stability of cold pressed rapeseed and sunflowerseed oils with the oleoresins of rosemary, oregano, thyme, paprika, garlic, marjoram and pepper. A commercially available samples of cold pressed rapeseed and sunflower oils from local plant and oleoresins were used. They were used at the doses: 0.1% and 0.2%. In order to assess the quality of oils the following analytical methods were used: color by spectrophotometry, acid value, peroxide value, anisidine value, TOTOX index, absorbance in the ultraviolet and to assess the oxidative stability the Rancimat test was carried out at 120°C. The antioxidant activity was expressed as a protective factor (F). The highest anitoxidant efficiency was demonstrated by rosemary oleoresin, which caused in increase of oxidative stability by 34-37% for rapeseed oil and 25-28% for sunflower oil. Other oleoresins of spices improved the oxidative stability of the tested cold-pressed oils to a much lesser extent, some of them even worked prooxidative. The effectiveness of oleoresins (at a dose of 0.2%) in cold pressed sunflower oil, decreased in the following order: rosemary > garlic > oregano > pepper > paprika > marjoram. In contrast, in rapeseed oil it was: rosemary > pepper > garlic > oregano > thyme > marjoram > pepper. The decreased oxidative stability of oils in the sunflower oil - thyme oleoresin (in both used doses), and in rapeseed oil - oleoresin garlic, thyme and marjoram (in a smaller dose of 0.1%).