PL
Mchy są roślinami o prostej budowie anatomicznej i występując w siedliskach charakteryzujących się dużą zmiennością czynników zewnętrznych, często narażone są na stres wywołany brakiem lub nadmiarem wody. Zalanie wodą powoduje zmianę w dostępności poszczególnych form rozpuszczalnego nieorganicznego węgla (DIC; dissolved inorganic carbon). W wyniku zalania wodą zmienia się charakter reakcji związanych z przemianami jabłczanu, cytrynianu oraz natężeniem wymiany gazowej w gametoforach mchów. Jabłczan oraz cytrynian odgrywają istotną rolę w wielu ważnych metabolicznych procesach przyczyniających się do prawidłowego przebiegu fotosyntezy, glikolizy, cyklu TCA i asymilacji azotu. Dobowe różnice w zawartości jabłczanu w gametoforach Polytrichum piliferum Hedw. były nieznaczne. Natomiast w gametoforach Mnium undulatum Hedw. stwierdzono istotne różnice w akumulacji jabłczanu między nocą a dniem. Warunki hipoksji (zalanie wodą) wywoływały wzrost dobowych oscylacji w stężeniu jabłczanu szczególnie w gametoforach P. piliferum. Fluktuacje w stężeniu cytrynianu powstającego w warunkach hipoksji wzrastają w gametoforach M. undulatum, natomiast oscylacje stężenia tego związku w P. piliferum są zbliżone do wartości kontrolnych. Czynniki stresowe powodują obniżenie intensywności fotosyntezy przy jednoczesnym wzroście natężenia oddychania. Zwiększone dobowe fluktuacje jabłczanu, w badanych gatunkach w warunkach hipoksji stanowić mogą ważny element strategii przystosowawczej do tych warunków.
EN
Mosses are plants of simple anatomy, occurring in habitats with considerable variability in external factors, where they are often exposed to stress resulting from either an excess or deficit of water. Submergence in water results in a varying availability of particular forms of dissolved inorganic carbon (DIC). As a result of submergence in water, the character of reactions associated with malate and citrate processes changes, as well as the intensity of gas exchange in the gametophores of mosses. Malate and citrate play an essential role in many important metabolic processes contributing to the correct course of photosynthesis, glycolysis, TCA cycle, and nitrogen assimilation. Diurnal fluctuations in the concentration of malate in the gametophores of Polytrichum pilifemm Hedw. were small. However In the gametophores of Mnium undulatum Hedw., significant differences in the accumulation of malate between day and night were found. The condition of hypoxia (submergence in water) caused the increase in daily oscillations in malate concentration, particularly in the gametophores of P. piliferum. The fluctuations in concentration of citrate under hypoxia stress increase in the gametophores of M. undulatum, whereas the oscillations of this compound in P. piliferum are similar to those in the control plants. Stress factors cause a decrease in photosynthesis intensity with a simultaneous increase in the intensity of respiration. The increased daily fluctuations of malate in the studied species under hypoxia, could constitute an important element of strategy adaptive to these conditions.