Zawartość miedzi i cynku w marchwi z ogródków działkowych położonych na obszarach o różnym wpływie zanieczyszczeń miejskich i przemysłowych

• Autorzy: Baran S. , Wojcikowska-Kapusta A. , Zukowska G.

Warianty tytułu

Content of copper and zinc in carrots from allotment gardens located in areas with different urban and industrial contamination pressures

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W dużych aglomeracjach miejskich, na skutek postępującej chemicznej degradacji środowiska, problemem staje się wzrastająca zawartość metali ciężkich w glebach ogródków działkowych. Celem przeprowadzonych badań było określenie zawartości miedzi i cynku w glebach i w marchwi z ogrodów działkowych z miast o różnej presji zanieczyszczeń. Do badań wytypowano dziewięć ogródków działkowych z trzech okręgów o różnym wpływie zanieczyszczeń miejskich i przemysłowych: Śląsk, Lublin i Biała Podlaska. Z każdego ogrodu pobrano glebę z poziomu próchnicznego (0-20 cm), a także korzenie i liście marchwi. Badane gleby charakteryzowały się zróżnicowanym stopniem zanieczyszczenia miedzią i cynkiem. Zawartość tych pierwiastków w marchwi zależała od części rośliny jak również od lokalizacji ogródka. Więcej miedzi i cynku stwierdzono w liściach niż korzeniach marchwi. Zawartość miedzi w korzeniach marchwi tak z ogrodów działkowych jak i zakupionych na targu wskazywała na jej przydatność konsumpcyjną, natomiast cynku w roślinach pochodzących ze Śląska była wyższa od naturalnej. Wskaźnik bioakumulacji dla miedzi i cynku był podobny, wahał się od słabej (0,04) do średniej (1,0) akumulacji. Wyższe wartości tego wskaźnika dla obu pierwiastków otrzymano dla gleb i roślin z terenów o naturalnej zawartości miedzi i cynku w glebie.

EN

In large urban agglomerations, as a result of progressive environmental chemical degradation, the growing content of heavy metals has become a problem. The aim of conducted researches was to determine the copper and zinc content in the soils and the carrots from allotment gardens in towns with different contamination pressures. Nine allotment gardens from three districts with different urban and industrial pollution pressures were selected for the research: Silesia, Lublin and Biała Podlaska. Soils from humic horizons (0-20 cm) and also roots and leaves from carrots were collected from each garden. The examinated soils were characterized by different level of copper and zinc contamination. The content of these elements in carrot depended on the plant part as well as on the localization of the garden. More copper and zinc were claimed in leaves than in carrot roots. Copper content in carrot roots both from allotment gardens and bought on market showed usefulness, of its consumption whereas zinc content in plants from Silesia was higher than natural. Copper and zinc bioaccumulation coefficient was similar, verying from small (0.04) to medium (1.0) accumulation. Higher values of this coefficient for both elements were obtained from soils and plants from areas with natural soil content of copper and zinc.

Słowa kluczowe

PL

biokumulacja; marchew; ogrody dzialkowe; uprawa roslin; zanieczyszczenia gleb; zanieczyszczenia komunalne; zanieczyszczenia komunikacyjne; zanieczyszczenia przemyslowe; zawartosc cynku; zawartosc miedzi

EN

bioaccumulation; carrot; garden plot; plant cultivation; soil pollutant; urban pollution; traffic pollutant; industrial pollutant; zinc content; copper content

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 541
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.23-29,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Baran S.

• Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin

autor

Wojcikowska-Kapusta A.

autor

Zukowska G.

Bibliografia

• Baran S., Wójcikowska-Kapusta A., Oleszczuk P., Żukowska G. 2005. Zawartość wybranych metali ciężkich w glebach i burakach ćwikłowych z obszarów o zróżnicowanym wpływie antropopresji. J. Elementom. 10(3): 683-692.
• Czarnowska K., Gworek B. 1994. Pierwiastki śladowe w warzywach liściowych i owocach z ogródków działkowych dzielnicy Warszawa-Mokotów. Rocz. Glebozn. 45(1/2): 37-43.
• Chodak T., Szerszeń L., Kabała C. 1995. Metale ciężkie w glebach i warzywach ogródków działkowych Wrocławia. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 418: 291-297.
• Gontarz B., Dmowski Z. 2004a. Ocena zawartości niektórych mikroelementów w warzywach z wybranych ogrodów działkowych Wrocławia. Cz. I. Zawartość miedzi. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 502: 761-767.
• Gontarz B., Dmowski Z. 2004b. Ocena zawartości niektórych mikroelementów w warzywach z wybranych ogrodów działkowych Wrocławia. Cz. II. Zawartość cynku. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 502: 769-774.
• Jasiewicz Cz., Antonkiewicz J. 2000. Ekstrakcja metali ciężkich przez rośliny z gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Cz. II. Konopie siewne (Cannabis sativa L). Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 472: 331-339.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. IUNG Puławy P (53): 1-20.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN: 398 ss.
• Spiak Z. 1996. Aktualny stan badań nad zagadnieniem nadmiaru metali ciężkich w glebach i roślinach. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 434: 769-776.
• Turski R., Baran S., Martyn W., Wójcikowska-Kapusta A. 1992. Przestrzenne rozmieszczenie metali ciężkich w glebach jako wskaźnik zanieczyszczenia miast Lublina. Annales UMCS 47(21): 183-191.
• Wójcikowska-Kapusta A. 2007. Wybrane właściwości fizykochemiczne i chemiczne gleb ogródków działkowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 520: 547-554.