PL
W pracy przedstawiono wyniki badań kompostów wytwarzanych w latach 2001-2007 w Zakładzie Utylizacji Odpadów w Gorzowie Wielkopolskim, z frakcji 16-80 mm wydzielanej na sicie bębnowym, ze zmieszanych odpadów komunalnych. W Zakładzie tym dojrzałe komposty podlegają oczyszczeniu, a usuwa się z nich części twarde (np. szkło, kamienie) oraz tworzywa sztuczne. Badane komposty zawierają znaczne ilości substancji organicznej (średnio 38,4%) oraz azotu (średnio 10,1 g∙kg-1 s.m.), fosforu (średnio 1,8 g∙kg-1 s.m.) i potasu (średnio 5,4 g∙kg-1 s.m.), co pozwala w oparciu o normy prawa obowiązujące w Polsce, zaliczyć je do nawozów organicznych. Nie budzą one zastrzeżeń pod względem sanitarnym. Komposty te zawierają jednak zbyt duże, w stosunku do dopuszczalnych norm dla nawozów organicznych, ilości metali ciężkich zwłaszcza rtęci (średnio 2,27 mg∙kg-1 s.m.), ołowiu (średnio 141,3 mg∙kg-1 s.m.), cynku (średnio 1510 mg∙kg-1 s.m.) i niklu (średnio 74,4 mg∙kg-1 s.m.). Uzyskane wyniki wskazują na możliwość wykorzystania badanych kompostów do rekultywacji terenów zdegradowanych lub pod uprawy roślin przeznaczonych na cele przemysłowe oraz energetyczne.
EN
This paper presents the results of studies on composts produced in the years 2001-2007 in Waste Processing Plant in Gorzow Wielkopolski from the fraction 16-80 mm of mixed municipal waste, separated by a rotary screen. In this plant solid parts e.g. glass, stones and plastic are removed from mature composts. The examined composts contain considerable amounts of organic matter (38.4% on the average), nitrogen (10.1 g∙kg-1 DM on the average), phosphorus (1.8 g∙kg-1 DM on the average) and potassium (5.4 g∙kg-1 DM on the average), which allows them to be classified as organic fertilisers according to the Polish standards. They do not raise any sanitary reservations. However, their content of heavy metals: mercury (2.27 mg∙kg-1 DM on the average), lead (141.3 mg∙kg-1 DM on the average), zinc (1510 mg∙kg-1 DM on the average) and nickel (74.4 mg∙kg-1 DM on the average) in particular, is too high in comparison with permissible limits. The obtained results show that there is the possibility of using the composts under study either for the reclamation of degraded area or for the production of plants for industry and energy purposes.