Ocena oporów ruchu w korycie Dolnej Odry

• Autorzy: Coufal R. , Meyer Z. , Parzonka W.

Warianty tytułu

EN

Estimation of flow resistance in riverbed of Lower Odra

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dolna Odra rozciąga się od ujścia Warty do Roztoki Odrzańskiej. Ma ona charakter rzeki nizinnej o małych, uśrednionych spadkach zwierciadła wody, mniejszych od 0,3‰. Przepływ wody i rumowiska odbywa się w strefie ruchu spokojnego. Można wyróżnić trzy odcinki Dolnej Odry o różnym charakterze: – typowo rzeczny od ujścia Warty do Bielinka, – rzeczno-morski Bielinek-Gryfino, – typowo morski poniżej Gryfina. Wpływ wiatru i wysokich stanów odmorskich jest wyraźny na dwóch ostatnich odcinkach rzeki. Na całej Dolnej Odrze występuje transport, zarówno rumowiska wleczonego i unoszonego, jak i zawieszonego. Rumowisko denne składa się głównie z piasków i drobnych żwirów, których uziarnienie maleje z biegiem rzeki. Ruch rumowiska wleczonego odbywa się w sposób ciągły prawie przez cały rok. Istotną składową są opory dotyczące transportu rumowiska wleczonego, związane tak z szorstkością ziaren, jak i z formami dennymi. Współczynniki globalnych oporów ruchu w korycie Dolnej Odry wyznaczono na podstawie klasycznej formuły Manninga, na podstawie pomiarów hydrometrycznych służb hydrologicznych oraz o wynikach badań Politechniki Szczecińskiej. Składową oporów dotyczącą szorstkości ziarnowej wyznaczono na podstawie znajomości składu ziarnowego próbek materiału dennego. Autorzy określili także głębokości krytyczne początku ruchu dla różnych frakcji ziarnowych.

EN

The Lower Odra is located between the Warta mouth and the Odra Roztoka. It has the character of lowland river, with low averaged energy gradients, smaller than 0.3‰. The flow of water and sediments takes place in the zone of subcritical movement. One can distinguish three sectors of Lower Odra, having different character: – the reach between the Warta mouth and Bielinek, behaving as a typical river, – the sector Bielinek – Gryfino, with influence of both river and sea, – the reach below Bielinek, typical for sea influence. The influence of wind and of high sea levels is marked mainly on the two last sectors. The transport of bed load, suspended load and wash load is observed in the whole Lower Odra. The bed sediments are composed mainly of sands and of fine gravels. Their grain size is decreasing in the downstream direction. The continuous bed load transport takes place in principle during the whole year. An important resistance component is this one concerning the bed load transport, related so to the grain roughness as to the bed forms roughness. The global coefficients of flow resistance for the Lower Odra were determined on the base of classic Manning formula using the measurements performed by Technical University Szczecin and data of hydrologic services. The resistance components concerning the grain roughness were calculated on the base of the knowledge of the granulometric composition of the bed material. The authors estimated also the critical depths for the beginning of bed load movement, for different grain fractions.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; rzeka Odra; dolna Odra; warunki hydrauliczne; koryta rzeczne; rumowiska denne; rumowiska wleczone; rumowiska unoszone; transport rumowiska; opor ruchu w korycie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2007
• Numer: 4/1
• Opis fizyczny: s.49-65,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Coufal R.

• Katedra Geotechniki, Politechnika Szczecińska, Al.Piastów 50, 70-311 Szczecin

autor

Meyer Z.

autor

Parzonka W.

Bibliografia

• Buchholz W. Analiza zagrożeń powodziowych wybranych rejonów w Szczecinie. Politechnika Szczecińska „Regionalne Problemy Gospodarki Wodnej i Hydrotechniki”, Szczecin, 2006.
• Buchholz W. Określenie minimalnych głębokości na Odrze Granicznej dla potrzeb akcji lodołamania. Politechnika Szczecińska „Regionalne Problemy Gospodarki Wodnej i Hydrotechniki”, Szczecin 2005.
• Bundesanstalt für Gewässerkunde. Stromregelungskonzept Oder. Abschnitt Hohensaaten- Bielinek, km 666–680 Koblenz, 1996.
• Bundesanstalt für Gewässerkunde. Optimierung von Strombauwerken im Oderabschnitt km 603 bis 617. Karlsruhe 2006.
• Coufal R. Zmiany położenia dna w ujściowym odcinku rzeki wywołane ruchem rumowiska. Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, nr 515, Szczecin 1995.
• Kotiasz W. Wpływ zabudowy regulacyjnej koryta na zmiany położenia dna rzeki. Rozprawa doktorska. Politechnika Szczecińska, Szczecin 2001.
• Krupiński A. Analiza wyników pomiarów terenowych rumowiska na rzece Odrze dla przekroju Kostrzyń. XIV Seminarium „Regionalne Problemy Ochrony Środowiska” Politechnika Szczecińska, 2006.
• Kudła T., Binkowski K. Analiza warunków hydraulicznych Odry w rejonie Bielinka. Politechnika Szczecińska, „Regionalne Problemy Gospodarki Wodnej i Hydrotechniki”, Szczecin, 2005.
• Kurnatowski J. Współczynniki szorstkości koryt Dolnej Odry. Politechnika Szczecińska „Regionalne Problemy Gospodarki Wodnej i Hydrotechniki”, Szczecin 2004.
• Meyer Z., Coufal R. Hydraulic conditions of steady motion in the estuarial river sector under wind influence. 8th German-Polish Seminar, Starbienino 2000.
• Meyer Z., Skorupska W. Modyfikacja zależności Stricklera dla analizy natężenia przepływu w warunkach oddziaływania spiętrzenia wiatrowego. XI Seminarium Naukowe „Regionalne Problemy Ochrony Środowiska w ujściu Odry. Szczecin–Ystad–Świnoujście 2003.
• Parzonka W. Flow resistance and transport rate in alluvial rivers. 12 International Conference “Transport and Sedimentation of Solid Particles”, Prague 2004.
• Parzonka W., Bartnik W., Kasperek R. Modelowanie transportu rumowiska wleczonego w korytach rzek z dnem aluwialnym na przykładzie Górnej i Środkowej Odry. Zeszyty Naukowe SGGW Warszawa 2002.
• Pasławski Z. Intensywność wleczenia i transport rumowiska w korycie rzeki Odry pod Słubicami. Przegląd Geofizyczny, t. XVI, 1–2, 1971.
• Roszak A. Hydrauliczne warunki rozdziału strumienia rumowiska w rozwidleniu rzecznym w warunkach przepływu wielkich wód. Politechnika Szczecińska, Rozprawa doktorska, Szczecin 1998.