EN
The paper presents an analysis of the relation between yields and prices for major crop plants in Poland. The main objective of the paper was to examine the presence of natural hedging. For that purpose, yield value variances were calculated and compared with the theoretical variations of independent price and yield product. It was revealed that for sugar beet and rape a natural hedge could be observed, which leads to a 53% reduction in yield value variance. In case of wheat and barley, no natural hedge effect was observed. Practical implications of the conducted analysis are such that the tendency to consider production and price risk separately, could be very misleading in assessing the income risk of specific crop plants. It was also found that the negative correlation coefficient, commonly considered as being equivalent of a natural hedge effect, can be used only as a very rough measure of natural hedge strength.
PL
W pracy przedstawiono analizę relacji między plonami i cenami podstawowych roślin uprawnych w Polsce. Głównym celem pracy było sprawdzanie występowania efektu naturalnego zabezpieczenia. Dla wybranych roślin uprawnych obliczono wariancje wartości plonów jednostkowych i porównano z teoretyczną wariancją iloczynu ceny i plonu, przy założeniu niezależności. Wykazano, że wśród rozpatrywanych roślin tylko w przypadku rzepaku i buraków cukrowych można mówić o występowaniu efektu naturalnego zabezpieczenia. W wyniku negatywnej relacji między cenami i plonami dla obydwu roślin zaobserwowano redukcję zmienności wartości plonu o 53%. Praktyczną konsekwencją przeprowadzonej analizy jest stwierdzenie, że tendencja rozłącznej analizy cenowego i produkcyjnego ryzyka może prowadzić do całkowicie błędnej oceny ryzyka dochodowego, które z punktu widzenia rolnika jest najważniejsze. Wykazano również, że ujemna korelacja, popularnie utożsamiana z efektem naturalnego zabezpieczenia, może być tylko nieprecyzyjnym przybliżeniem siły efektu naturalnego zabezpieczenia.