EN
Species composition, nest densities and ecological profiles of ant communities in three main typical forest habitats of Chełmowa Góra (Chełmowa Mount) in the Świętokrzyski National Park were studied: fertile Carpathian beech forest Dentario glandulosae-Fagetum, subcontinental linden-oak-hornbeam forest Tilio-Carpinetum (marginal zone and interior), continental mixed pine forest Querco roboris-Pinetum (marginal zone and interior). Additionally, a moist rye-grass meadow Arrhenatheretum elatioris adjacent to the mixed pine forest was also surveyed. Nest samples were collected by searching quadrats of different sizes (1 m2, 10 m2, 100 m2). In total, 16 species were found. Ant communities of the studied habitats differed from each other in their composition, abundance and structure. In respect of nest density, Myrmica ruginodis Nyl. dominated in Tilio-Carpinetum (in both forest zones) and in the interior of Querco roboris-Pinetum, Formica polyctena Först. in the marginal zone of Querco roboris-Pinetum and in Dentario glandulosae-Fagetum, and Lasius niger (L.) in the meadow. The results are discussed in the contexts of the former data from this region, and the possible community-forming impact of the local 'supercolony' of F. polyctena
PL
Badano skład gatunkowy i zagęszczenie gniazd mrówek w typowych środowiskach leśnych obszaru ochrony ścisłej „Chełmowa Góra" (enklawy Świętokrzyskiego Parku Narodowego): żyznej buczyny karpackiej (Dentario glandulosae-Fagetum), subkontynentalnego grądu (Tilio-Carpinetum) i kontynentalnego boru mieszanego (Querco roboris-Pinetum) oraz dodatkowo świeżej łąki rajgrasowej (Arrhenatheretum elatioris). W grądzie i borze wzięto pod uwagę po dwie strefy leśne: brzeżną strefę lasu i wnętrze lasu. Materiał w postaci prób gniazdowych zbierano biocenometryczną metodą przeszukiwania kwadratów o powierzchni 1 m2, 10 m2, 100 m2. Łącznie znaleziono 16 gatunków mrówek. Zgrupowania z poszczególnych środowisk liczyły od dwóch (w buczynie) do dziewięciu (na łące) gatunków. Zagęszczenie gniazd było wysoce zróżnicowane: od 0,33/100 m2 w buczynie do 19,34/100 m2 na łące. Najliczniejszymi (pod względem zagęszczenia gniazd) gatunkami w poszczególnych środowiskach były: Formica polyctena Forst, (leśny oligotop) w buczynie i brzeżnej partii bora, Myrmica ruginodis (leśny politop) w grądzie (obu strefach) i wnętrzu bora oraz Lasius niger (L.) (politop terenów otwartych) na łące. Formica polyctena tworzy na Chełmowej Górze (w borze mieszanym, buczynie i grądzie) tzw. superkolonię liczącą setki gniazd. Występujące w dużym zagęszczeniu gniazda i, co za tym idzie, ogromna liczebność mrówek, należą do osobliwości tego obszaru. Jak wszystkie rude mrówki leśne, F. polyctena jest gatunkiem terytorialnym, zajmującym szczytowe miejsce w międzygatunkowej hierarchii konkurencyjnej. W tym kontekście wyniki uzyskane na Chełmowej Górze przedyskutowano pod kątem ograniczającego wpływu tamtejszej superkolonii na występowanie pozostałych gatunków mrówek, a tym samym różnorodność ich miejscowych zgrupowań.