Spór o restytucję – zapomniana koncepcja ratowania żubra Bison bonasus z lat 1921-1923

• Autorzy: Sobocinski W.

Warianty tytułu

EN

Restitution dispute – the forgotten concept of European bison Bison bonasus rescue

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Contemporary factual evidence treats the creation of the Society for the Protection of the European Bison as the beginning of the European bison restitution. The event that is considered decisive for this process was Jan Sztolcman’s speech at the Congress of Nature Conservation in Paris in the spring of 1923. Thanks to the search for documents stored in the Archives of Science of the Polish Academy of Sciences and the Polish Academy of Arts and Sciences in Krakow as well as articles published in years 1919−1924 in the press dedicated to forest, hunting and nature protection, it was established that the discussion on the necessity and possible ways of restoring this species to nature began in Poland as early as in 1921. In 1922, a private fund initiative arose to restore the European bison to the Białowieża Primeval Forest, curb the prevailing poaching, and recreate the former reputation of this hunting ground. It is possible that this concept – promoted by Władysław Janta−Połczyński – was treated as competitive to the creation of a representative hunting ground in Białowieża Primeval Forest planned from May 1921. For this reason, it was blocked by the government, and the funds donated to the restitution of European bison were not utilised. This delayed the actual beginning of the restitution of this species in the Białowieża Primeval Forest by several years, and the activities of hunters gathered around Władysław Janta−Połczyński at that time are now completely unknown. The article introduces some details of this concept, but also presents an unknown document from 1921, which shows that there was a notion of restoring European bison in the Białowieża Primeval Forest among state officials already at that time.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2020
• Tom: 164
• Numer: 10
• Opis fizyczny: s.870-878,bibliogr.

Twórcy

autor

Sobocinski W.

• Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku, ul.Ciołkowskiego 1J, 15-245 Białystok

Bibliografia

• Bajko P. 2004. Kalendarium białowieskiego żubra. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Bajko P. 2020. Prezydenckie łowy. Polowania Prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Puszczy Białowieskiej. SFP Hajstra, Białowieża.
• Bołbot M. 2019. Borusse i reszta. 90 lat restytucji żubra. BPN, Białowieża.
• Bołbot M., Raczyński J., Śmiełowski J. 2019. Polemika z artykułem Wojciecha Sobocińskiego. Brać Łowiecka 10: 32-33.
• Daszkiewicz P. 2002. Polska na I Międzynarodowym Kongresie Ochrony Przyrody. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 2: 239-241.
• Daszkiewicz P., Samojlik T. 2005. Żubry czy żubrobizony? Polemika na temat akcji ratowania żubrów podczas II Międzynarodowego Kongresu Ochrony Przyrody w 1931 roku w Paryżu. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 50 (1): 167-176
• Daszkiewicz P., Samojlik T., Ričkiene· A., Fedotowa A. 2018. Puszcza Białowieska i żubr w publikacjach „Łowca Polskiego” w latach 1899-1939. Analecta 27 (2): 139-171.
• Dowiadujemy się ze źródła wiarygodnego… 1921. Łowiectwo Polskie 9 (3): 48.
• Dylewski J. 1924. Reorganizacja polowań reprezentacyjnych w Białowieży. Przegląd Myśliwski i Łowiectwo Polskie 8: 7-9.
• Ejsmond J. 1924. Z wiosennych dni. Przegląd Myśliwski i Łowiectwo Polskie 10: 1-3.
• Ejsmond J. 1927. Na głuszcowych tokach w Białowieży. Łowiec Polski 9: 132-133.
• Grochmalicki J. 1933. Wyniki dziesięcioletniej hodowli żubra (Bison bonasus L.) w Polsce. Polski Oddział Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra, Poznań.
• Janta-Połczyński W. 1922. Założenie spółki myśliwskiej w puszczy Białowieskiej. Łowiectwo Polskie 10 (6): 91-92.
• Janta-Połczyński W. 1923a. Ochrona przyrody a prawidłowe łowiectwo. Przegląd Myśliwski i Łowiectwo Polskie 15: 12.
• Janta-Połczyński W. 1923b. Ostatni z rodu olbrzymów. Przegląd Myśliwski i Łowiectwo w Polsce 17: 7-8.
• Janta-Połczyński W. 1924. Międzynarodowe Towarzystwo utrzymania żubra. Przegląd Myśliwski i Łowiectwo Polskie 21: 16-17.
• Karcow G. 1903. Belovezhaya Pushcha. Ee istoricheskij ocherk, sovremennoe okhotnichee khozyajstvo i Vysochajshie ochoty w Pushche. A. F. Marks, St. Petersburg.
• Krasińska M., Krasiński Z. A. 2004. Żubr. Monografia przyrodnicza. SFP Hajstra, Warszawa – Białowieża.
• Krasińska M., Krasiński Z. A. 2007. European Bison. The Nature Monograph. MRI PAS, Białowieża.
• Krasińska M., Krasiński Z. A. 2019. Pionierzy restytucji – w 90 rocznicę odrodzenia żubrów w Puszczy Białowieskiej. W: Międzynarodowa Konferencja „Żubry w Białowieskim Mateczniku”. Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, Warszawa. 69-71.
• Krasińska M., Krasiński Z. A., Tokarska M. 2017. Żubr – monografia przyrodnicza. Chyra.pl, Białowieża.
• Krasiński Z. 1994. Restytucja żubrów w Białowieży w latach 1929-1952. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 13 (4): 3-23.
• Krzysiak M. K., Krasiński Z. A. 2019. Rola żubrów z Puszczy Białowieskiej w tworzeniu hodowli zamkniętych i wolnych w Polsce i Europie. W: Międzynarodowa Konferencja „Żubry w Białowieskim Mateczniku”. Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, Warszawa. 76-78.
• Nałęcz-Raczyński W. 1924. Solidarność myśliwych polskich. Łowiec 6: 87-88.
• O Puszczy Białowieskiej…. 1921a. Łowiectwo Polskie 9 (4): 59-60.
• O Puszczy Białowieskiej…. 1921b. Łowiectwo Polskie 9 (6): 71.
• Olech W., Perzanowski K. 2007. Strategia ochrony żubra (Bison bonasus) w Polsce. Ministerstwo Środowiska.
• Pucek Z. 1994. Postępy i zagrożenia restytucji żubra. Kosmos 43 (1): 147-169.
• Raczyński J. [red.]. 2019. Księga Rodowodowa Żubrów 2018. BPN, Białowieża.
• Rzewuski A. 1925. O reprezentacyjnych terenach Rzeczypospolitej Polskiej. Przegląd Myśliwski i Łowiectwo Polskie 2: 18-20.
• Samojlik T., Jędrzejewska B. 2010. Historia ochrony żubra w Puszczy Białowieskiej do końca XVIII wieku. W: Kowalczyk R., Ławreszuk D., Wójcik J. [red.]. Ochrona żubra w Puszczy Białowieskiej. Zagrożenia i perspektywy rozwoju populacji. ZBS PAN, Białowieża. 23-32.
• Smoleński J. 1924. Międzynarodowy Kongres Ochrony Przyrody odbyty w Paryżu w d. 31.V.-3.VI.1923 r. Ochrona Przyrody 5: 110-112.
• Sobociński W. 2019a. Czyżby poprawianie historii? Brać Łowiecka 10: 33-34.
• Sobociński W. 2019b. Wkład myśliwych w ratowanie żubra. Brać Łowiecka 9: 34-37.
• Szafer W. 1920. Plan utworzenia rezerwatu w Puszczy Białowieskiej. Sylwan 38: 97-117.
• Sztolcman J. 1924a. Przeszłość i przyszłość żubra. Łowiec Polski 3: 8-9.
• Sztolcman J. 1924b. Sprawozdanie z uchwał I. Sekcji (Fauna) Międzynarodowego Kongresu Ochrony Przyrody w Paryżu 1923 r. Ochrona Przyrody 4: 113-114.
• Sztolcman J. 1926a. Żubr. Jego historia, obyczaje i przyszłość. Centralny Związek Polskich Stowarzyszeń Łowieckich, Warszawa.
• Sztolcman J. 1926b. Przeszłość i przyszłość żubra. Łowiec Polski 1: 8-9.
• Sztolcman J. 1926c. Przeszłość i przyszłość żubra. Łowiec Polski 3:. 8-9.
• Sztolcman J. 1926d. Przeszłość i przyszłość żubra. Łowiec Polski 5: 9-10.
• Śmiełowski J. 2005. Pionierska rola ośrodka poznańskiego w ratowaniu żubra, Bison bonasus (L., 1758). W: Żubr – zagłada i ocalenie. Fundacja Zielone Płuca Polski, Supraśl. 93-96.
• Vasile M. 2018. The Vulnerable Bison: Practices and Meanings of Rewilding in the Romanian Carpathians. Conservation and Society 16 (3): 1-15.
• Wróbel-Lipowa K. 1991/1992. Zniszczenia i straty polskich archiwów państwowych podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 46/47 (21) F: 485-497.
• Założenie spółki myśliwskiej w puszczy białowieskiej. 1923. Łowiectwo Polskie 10 (7): 104.
• Zwoliński P. 2009. Puszcza Pilicka jako miejsce polowań reprezentacyjnych prezydenta RP. Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku 6: 205-219.
• Żabiński J. [red.]. 1947. Księgi rodowodowe żubrów. MTOŻ, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.26202