Argentinides (Poissons) fossiles de la serie Menilitique des Karpates

• Autorzy: Jerzmanska A.

Warianty tytułu

PL

Kopalne Argentinidae z serii menilitowej Karpat

RU

Iskopaemye Argentinidae iz Menilitovojj serii Karpat

• Języki publikacji: FR

Abstrakty

FR

Le travail contient les résultats de l'analyse morphologique des Argentinidés fossiles et vivants, ainsi que l'examen ostéologique de 223 spécimens, attribués jusqu'à présent à Nemachilus musceli Paucă, 1929 (Cyprinidae, Cypriniformes). Les études ont démontré que ces Poissons appartiennent en réalité au genre Glossanodon Guichenot ,1867 (Argentinidae, Clupeiformes). Les considérations systématiques sont suivies de la description détaillée de Glossanodon musceli (Paucă, 1929). La nouvelle détermination générique souligne le caractère marin de la faune de Poissons qui y vivaient. Le matériel fossile provient du Paléogène des Karpates polonaises et roumaines.

PL

Na podstawie 209 okazów z Karpat polskich i 14 rumuńskich przeprowadzono rewizję form, znanych w literaturze paleoichtiologicznej jako Nemachilus musceli Paucă. Ponadto do porównania wykorzystano okazy z Muzeum Instytutu Geologicznego w Bukareszcie i zbiory Katedry Stratygrafii i Paleontologii Uniwersytetu w Bukareszcie oraz barwione alizaryną szkielety współczesnych przedstawicieli Argentina silus (Ascanius). W wyniku tej rewizji wykazano, że Nemachilus musceli Paucă winien być zaliczony do rodzaju Glossanodon Guichenot, a tym samym jest przedstawicielem rodziny Argentinidae. W faunie współczesnej do rodziny tej należą dwa rodzaje: Argentina L. i Glossanodon Guich. Występowanie kopalnych Argentinidae podawane było od dawna, na podstawie otolitów, poczynając od dolnego trzeciorzędu (Weiler, 1953); natomiast w postaci całych szkieletów znane są one z Karpat (Paucă, 1929, 1932, 1934; Jonet, 1958) i z Kaukazu (Danilczenko, 1960, 1962). Jednakże zarówno Paucă, jak i Jonet zaliczali mylnie opisywane formy do słodkowodnej rodziny Cyprinidae z rzędu Cypriniformes, pod nazwą Nemachilus musceli Paucă. Również analiza podobieństw i różnic między opisanym przez Danilczenko (1960, 1962) nowym rodzajem Proargentina a obydwoma współczesnymi rodzajami Argentinidae wykazała, że rodzaj ten należy uznać za synonim Glossanodon Guich. Pod względem ekologicznym współczesne Argentinidae są rybami, które jako formy dorosłe ograniczone są do strefy przybrzeżnej i skłonu szelfu kontynentalnego. Jedynie w okresie tarła opuszczają się one głębiej, gdyż jaja i larwy ich są batypelagiczne (Cohen, 1958). Diagnoza rodzaju Glossanodon jest następująca: Środkowe końce kości szczękowych łączą się, lub są od siebie oddzielone wąską przestrzenią; kości przedszczękowe i szczękowe połączone są ze sobą stawowo przy pomocy wyrostków; odbyt położony o kilka kręgów przed pierwszym promieniem płetwy odbytowej; łuski gładkie. Diagnoza gatunku Glossanodon musceli (Paucă) jest następująca: Szczęka górna zbudowana z wydłużonej kości przedszczękowej i rozszerzonej w części dystalnej kości szczękowej; na kościach szczęki górnej i dolnej brak zębów. Praeoperculum z wyraźnymi śladami kanałów czuciowych; kręgosłup złożony z 45-51 kręgów (nie licząc urostylu); płetwa grzbietowa zaczyna się w środku ciała, lub jej początek jest lekko przesunięty do tyłu; płetwa odbytowa zaczyna się o 4-8 kręgów za ostatnim promieniem płetwy grzbietowej; płetwy brzuszne, położone pod początkiem płetwy grzbietowej, zawierają 10-12 promieni. Glossanodon musceli (Paucă) wykazuje pewne zróżnicowanie regionalne pod względem takich cech, jak ilość kręgów i odległość płetwy odbytowej od ostatniego promienia płetwy grzbietowej (Tab. 2). Wydaje się, że nie można traktować tych różnic jako podstawy do wyróżniania odrębnych gatunków lub ras. Sądzę, że przedstawiają one po prostu różne zakresy zmienności osobniczej w poszczególnych regionach, tym bardziej, że zakresy zmienności tych cech zazębiają się. Niewielkie, zdaniem autora, różnice widoczne są dopiero wtedy, gdy bierze się pod uwagę wartości najczęściej spotykane w poszczególnych stanowiskach.

RU

На основании 209 экземпляров из польских Карпат и 14 румынских проведено ревизию форм, известных в палеоихтиологической литературе под родовым названием Nemachilus Раuсă. Кроме того, использовано для сравнения образцы из Музея Геологического Института в Бухаресте и коллекции Кафедры Стратиграфии и Палеонтологии Университета в Бухаресте, а также окрашенные ализарином скелеты современных представителей Argentina situs (Ascanius). В результате этой ревизии указано, что Nemachilus musceli Paucă должен быть причислен к роду Glossanodon Guichenot, а тем самым является он представителем семейства Argentinidae. Среди современной фауны к этому семейству принадлежат 2 рода: Argentina L. и Glossanodon Guich. Наличие ископаемых Argentinidae принималось на основании отолитов начиная от нижнетретичного периода (Weiler, 1958); в виде целых скелетов они известны из Карпат (Paucă, 1929, 1932, 1934; Jonet, 1958) и из Кавказа (Даниль-ченко, 1960, 1962). Однако Paucă, так как и Jonet несоответственно причисляли описываемые формы к пресноводному семейству Cyprinidae, из отряда Cypriniformes, под названием Nemachilus musceli (Paucă). Анализ сходств и различий между описанным Данильченкой (1960, 1962) новым родом Proargentina и двумя современными родами Argentinidae указал, что этот род надо считать синонимом Glossanodon Guich. В экологическом отношении современные Argentinidae являются рыбами, которые как взрослые формы ограничены к прибрежной зоне и склону континентального шельфа. Только во время икрометания оне опускаются глубже, так как их яичка и личинки являются батипелагическими (Cohen, 1958). Диагноз рода Glossanodon следующий: Срединные окончания челюстных костей соединяются, или же отделены от себя узким пространством: предчелюстные и челюстные кости соединены между собой суставно при помощи отростков. Анальное отверстие расположено на расстоянии несколько позвонков перед первым лучем анального плавника; чешуи гладкие. Диагноз вида Glossanodon muscelli (Paucă) следующий: Верхняя челюсть построена из удлиненной предчелюстной кости и расширенной в дистальной части челюстной кости; на костях верхней и нижней челюсти зубы отсутствуют; преоперкулум с отчетливыми следами ощущающих каналов; позвоночник сложен с 45 - 51 позвонков (не считая уростыла); спинной плавник начинается в середине тела, или же начало его слегка перемещено к заду; анальный плавник начинается о 4 - 8 позвонков за последним лучем спинного плавника; брюшные плавники расположены в начале спинного плавника и имеют 10 -12 лучей. Glossanodon musceli (Paucă) обнаруживает некоторую региональную дифференциацию, касающуюся таких признаков, как количество позвонков и расстояние анального плавника от последнего луча спинного плавника (Таб. 2). Кажется, что эти различия не могут служить основанием для выделения новых видов или же рас. По мнению автора, оне представляют только разные пределы изменчивости особей в отдельных районах, тем более что пределы изменчивости этих признаков сцепляются. Небольшие разницы обнаруживаются только при учитывании параметров, наиболее часто встречаемых в отдельных местах.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1967
• Tom: 12
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.195-211,fig.,ref.

Twórcy

autor

Jerzmanska A.

• Zoology Institute, University of Wroclaw, Sienkiewicza 21, Wroclaw, Poland

Bibliografia

• BERG, L. S. 1955. Sistema ryboobraznych i ryb nyne živuščich i iskopaemych. - Trudy Zool. Inst. AN SSSR, 20, 156-253, Moskva.
• BIEDA, F., GEROCH, S., KOSZARSKI, L., KSIĄŻKIEWICZ, M & ŻYTKO, K. 1963. Stratigraphie des Karpates externes Polonaises. - Biul. Inst. Géol., 181, 3-174, Warszawa.
• CHAPMAN, W. M. 1942. The osteology and relationship of the Argentinidae, a family of oceanic fishes. - J. Wash. Acad. Sci., 32, 2, 104-117, Washington.
• COHEN, D. M. 1958. A revision of the fishes of the subfamily Argentininae. - Bull. Florida State Mus. Biol. Sci., 3, 3, 93-172, Gainesville.
• DANILTSHENKO, P. G. 1960. Kostistye ryby maikopskich otloženij Kavkaza. - Trudy Paleont. Inst. AN SSSR, 78, 3-207, Moskva.
• - 1962. Ryby dabachanskoj svity Gruzii. - Paleont. Žurnal, 1, 111-126, Moskva.
• HOLLISTER, G. 1934. Clearing and dyeing fish for bone study. - Zool. Sci. Contr. N. York Zool. Soc., 12, 10, 81-101, New York.
• JERZMAŃSKA, A. & KOTLARCZYK, J. 1968. Zespoły ichtiofauny z warstw menilitowych Karpat jako wskaźnik zmian środowiska sedymentacyjnego. - Roczn. P. T. Geol., 38, 1, Kraków (sous presse).
• JONET, S. 1958. Contributions à l’étude des schistes disodyliques oligocènes de Roumanie. La faune ichtyologique de Homoraciu District de Prahova. 7-100, Lisboa.
• JUCHA, S. & KOTLARCZYK, J. 1961. Seria menilitowo-krośnieńska w Karpatach fliszowych (La série des couches à ménilite et couches de Krosno dans le flysch des Karpates). - Prace Geol. P. Akad. Nauk, 4, 7-71, Warszawa.
• PAUCĂ, M. 1929. Vorläufige Mitteilung über eine fossile Fisch-fauna aus den Oligozänschiefern von Suslăneşti. - Bull. Sect. Sci. Acad. Roum., 12, p. 114, Bucarest.
• - 1932. Poissons fossiles de l’Oligocène de Bezdead. - C. R. Séances Inst. Géol. Roum., 20, 78-80, Bucuresti,
• - 1934. Die fossile Fauna und Flora aus dem Oligozän von Suslăneşti-Muscel in Rumänien. Eine systematische und paläobiologische Studie. - Ann. Inst. Géol. Roum., 16, 575-668, Bucarest.
• WEILER, W. 1958. Fisch-Otolithen aus dem Oberoligozän und dem Mittelmiozän der Niederrheinischen Bucht. - Fortschr. Geol. Rheinl. Westf., 1, 323-361, Krefeld.