Właściwości powierzchniowe gleby ze stanowiska archeologicznego nr 4 w Biskupinie - sorpcja pary wodnej

• Autorzy: Sokolowska Z. , Babinski L.

Warianty tytułu

EN

Surface properties of soil from the archeological site no. 4 in Biskupin - water vapour sorption

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano właściwości powierzchniowe próbek pobranych ze stanowiska archeologicznego nr 4 w Biskupinie, z dwóch wykopów wykonanych w pobliżu stacji pomiarowych SP1 i SP6. Dla wszystkich badanych próbek gleb ilość zasorbowanej pary wodnej była wyraźnie zróżnicowana oraz zdecydowanie większa w próbkach gleby pochodzących ze stanowiska SP6. Wielkość sorpcji pary wodnej wzrastała wraz z głębokością ich pobrania. Dla wszystkich analizowanych próbek glebowych izotermy miały podobny przebieg i kształt i można zaliczyć je do izoterm typu II według klasyfikacji BET. Dla gleb z obu stanowisk pomiarowych powierzchniowe wymiary fraktalne (Ds.)próbek z warstw o wyższej zawartości związków organicznych były nieznacznie wyższe od Ds próbek pobranych z poziomów o charakterze bardziej mineralnym. Wartości Ds dla badanych gleb wskazywały na raczej jednorodną ich strukturę i niską porowatość. Największą grubość warstwy adsorpcyjnej stwierdzono dla próbek glebowych o wyższej zawartości związków organicznych, tj. próbek z poziomów 50-90 cm ze stanowiska SP1 oraz próbek ze stacji pomiarowej SP6. Wyniki Mh sugerowały wyraźnie mineralny charakter gleby ze stacji pomiarowej SP1, a Mh dla gleby z SP6 były podobne do wartości przypisywanej gytiom i glebom organicznym. Analiza zachowania się badanych gleb w odniesieniu do pary wodnej sugerowała, że tylko glebę z odkrywki SP6 można zakwalifikować jako glebę torfową. Natomiast gleba z odkrywki SP1 była bardziej zbliżona charakterem do gleb mineralnych.

EN

A study was made of the surface properties of soils sampled from measuring stations SP1 and SP6, located in close proximity of the archaeological site No. 4, Lake Biskupińskie peninsula, in Biskupin. Brunauer-Emmet and Teller (BET) and Polanyi theories were used to analyse the experimental data. The quantities evaluated from experimental data include the specific surface area, S, surface fractal dimension Ds, maximum hygroscopicity, Mh, number of statistical monolayers, and the thickness of sorption layer Vs. The amount of adsorbed water vapour on consecutive samples was quite different. The highest sorption was observed for samples taken from measuring station SP6. Moreover, the sorption increased with the horizon depth. All the isotherms, however, exhibit similar shape and belong to the type II, according to the BET classification. The values of the surface fractal dimension were slightly higher for soils with higher organic matter content than those for soils that were taken from deeper levels and characterized by lower organic matter content. The evaluated values of Ds suggest uniform structure and low porosity of the samples. The highest thickness of the sorbed layer was found for samples with higher content of organic matter, i.e. for the samples from the horizon of 50-90 cm from measuring site SP1 and for samples from measuring site SP6. The obtained values of Mh point out to mineral character of samples taken from measuring site SP1, whereas in the case of the samples from the soils from measuring site SP6 the values of Mh were close to those characteristic for gyttja and for organic soils. All the obtained results suggest that only the soil taken from measuring site SP6 can be treated as a peat soil, while the soil from measuring site SP1 can be treated as a mineral soil.

Słowa kluczowe

PL

Biskupin; stanowiska archeologiczne; badania archeologiczne; gleby; wlasciwosci powierzchniowe; sorpcja; para wodna; powierzchnia wlasciwa; higroskopijnosc; wymiar fraktalny

EN

Biskupin village; archaeological site; archaeological investigation; soil; surface property; sorption; water vapour; specific surface area; hygroscopicity; fractal dimension

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2010
• Tom: 16
• Numer: 1[181]
• Opis fizyczny: s.175-188,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sokolowska Z.

• Instytut Agrofizyki im.Bohdana Dobrzańskiego, Polska Akademia Nauk, ul.Doświadczalna 4, 20-290 Lublin

autor

Babinski L.