PL
Obserwowane od kilku lat ocieplenie klimatu to proces, którego charakterystyczną cechą jest zwiększona zmienność zjawisk pogodowych i klimatycznych w tym występowania zjawisk ekstremalnych. Celem niniejszej pracy jest ocena możliwych oddziaływań klimatu na proces odpływu oraz zasobów wodnych zlewni, na przykładzie zlewni górnej Nysy Kłodzkiej. Do oceny oddziaływania zastosowany został ciągły model odpływu, który wymaga ciągów opadu i temperatury jako danych wejściowych. Zmiany tych parametrów klimatycznych zostaną obliczone z globalnego modelu cyrkulacji. Do badań wykorzystano rozkłady dobowych wartości ciśnienia atmosferycznego dla dwóch przypadków stężenia dwutlenku węgla: 1 x CO₂ i 2 x CO₂. Na podstawie obserwacji z ostatnich dwóch dziesięcioleci sklasyfikowano rozkłady ciśnienia do form charakterystycznych sytuacji pogodowych, a następnie na bazie metod statystycznych połączono je z regionalnymi danymi o opadzie i temperaturze. Przyjęte założenia zostały zweryfikowane dla przypadku 1 x CO₂ i następnie przeniesione w nie zmienionej formie dla przypadku 2 x CO₂. Wyniki obliczeń pokazują dość wyraźne ocieplenie w okresach wczesnowiosennych i późno-jesiennych. Zmiany opadu zarówno rocznego rozkładu jak również rocznej sumy są bardzo niewielkie, przy czym należy się spodziewać większej zmienności intensywności opadu. Następstwem tych zmian jest wcześniejsze wystąpienie procesu topnienia śniegu i inny jego rozkład w czasie. Na skutek wzrostu temperatury występują dłuższe okresy niskich stanów wody w okresie letnim jak również istotny wzrost ewapotranspiracji. Należy spodziewać się również zwiększenia częstotliwości wystąpienia wysokich stanów wody, co można wytłumaczyć wzrostem zmienności intensywności opadu.
EN
Recent several extreme events in meteorological and hydrological time series stimulated the discussion about global change and its regional impacts. The objective of this paper is to demonstrate a methodology which would assist to improve understanding the linkages between global climate change and regional hydrological implications. The Upper Nysa river catchment was selected as a case study to describe the methodological approach. Large scale climate circulation models developed in the last decades indicate major changes in climate conditions due to an increase of green house gases in the atmosphere. These models describe the different conditions referring to CO₂ -concentrations of the last decades: 1 x CO₂, and 2 x CO₂ , and to transient cases. Some models consider also the role of aerosols in the atmospheric processes. Until now the model outputs do not properly reproduce the seasonality in temperature and precipitation and further the simulations refer to a coarse grid which is not directly useful for hydrological modelling. Therefore, the more reliable large scale pressure distributions from the circulation model were used, in the specific case the simulated ECHAM T42 outputs from the Max Planck Institute were selected. They .are classified accordingly to typical spatial patterns and are statistically linked with daily regional observations of precipitation and temperature. These time series are compared with the historic case to test the validity of this downscaling approach and are subsequently applied to the doubled CO₂ case. A continuous runoff model was used to evaluate the hydro- logical consequences at the basin scale. For the doubled CO₂ case a distinct increase in temperature was found especially in early spring and late autumn. The changes in annual distribution and sum of rainfall are small but larger intensities in rainfall are likely to occur. An earlier occurrence of snow melt is another result of predicted climate change. Longer summer periods with low water stages in the river and higher values of evapotranspiration are also expected.