Określenie żywotności małych zbiorników wodnych

• Autorzy: Michalec B.

Warianty tytułu

EN

The appraisal of life of small reservoirs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomimo różnych kategorii zdefiniowania żywotności zbiorników wodnych, najczęściej pojęcie żywotność zbiornika dotyczy okresu eksploatacji do stanu zamulenia uniemożliwiającego realizację jego zadań. W pracy przedstawiono zmianę wartości stopnia zamulenia i zdolności do zatrzymywania rumowiska wytypowanych zbiorników wodnych i oszacowano czas, po upływie którego małe zbiorniki wodne zostaną zamulone w 50%. Jest to okres, który przez Pitta i Thomsona [1984] został określony jako HLT (ang. half-life time). Do badań wytypowano zbiorniki: Krempna na rzece Wisłoce, Zesławice na rzece Dłubni i Cierpisz na rzece Tuszymka. Opracowana prognoza zamiany stopnia zamulenia za pomocą metody Gončarova [Wiśniewski, Kutrowski 1973] umożliwiła określenie czas zamulania małych zbiorników wodnych. Stwierdzono, że żywotność badanych zbiorników zgodnie z kryterium HLT jest stosunkowo krótka i wynosi od 17 do 40 lat. Zróżnicowanie wartości HLT wynika z warunków hydraulicznych dopływu i przepływu przez zbiornik wody i rumowiska, które można w sposób bardzo ogólny scharakteryzować za pomocą zdolności zbiornika do zatrzymywania rumowiska (β). Wykazano, że dłuższą żywotnością charakteryzuje się zbiornik, którego wartość β ulega niewielkiej redukcji.

EN

Despite the various categories of defining the life of water reservoirs, the notion life of reservoir most often relates the period of the operation to such silting degree that makes impossible the realization of the tasks of the reservoir. In this work it was show the change of the value of the silting degree and sediment trap efficiency of chosen reservoirs and was estimates the time after which small water reservoirs will be silted in 50%. This is the period, which by Pitt and Thomson [1984] is defined as HLT, i.e. half-life time. The following reservoirs were chosen to studies: Krempna on the Wisłoka river, Zesławice on the Dłubnia river and Cierpisz on the Tuszymka river. The elaborated silting forecast of the change of the silting degree, make by the Gončarov’s method [Wiśniewski, Kutrowski 1973], made possible the qualification the HLT silting time of small water reservoirs. It was stated that the life of studied reservoirs carried out from 17 to 40 years. The differentiation of the HLT value results from the hydraulic conditions of the inflow and flow through the reservoir of the water and sediment which one can characterize in the very general method using the sediment trap efficiency (β). It was stated, that reservoir with the small reduction on β value is characterized by the longer life.

Słowa kluczowe

PL

male zbiorniki wodne; zywotnosc zbiornikow; zamulenie; stopien zamulenia; zdolnosc do zatrzymywania rumowiska; zbiornik Krempna; zbiornik Zeslawice; zbiornik Cierpisz

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2012
• Numer: 3/IV
• Opis fizyczny: s.119-129,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Michalec B.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.A.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Batuca G. D., Jordaan M. J. Jr. 2000. Silting and desilting of reservoirs. A.A.Balkema. Rotterdam, Netherlands, 353.
• Bąk Ł., Dąbkowski Sz. L., Górski J. 2011. Metoda prognozowania zamulenia zbiornika wodnego na podstawie pomiaru pojemności. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t.11, z. 4(36). 19-29.
• Gładki H., Bednarczyk T., Myczka J. Prognoza zamulenia zbiornika wodnego w Rzeszowie na rzece Wisłok. ODGW Kraków, 1979.
• Hartung F. 1959. Ursache und Verhuetung der Staumraumverlandung bei Talsperren. Wasserwirtschaft, 1, 3-13.
• Łajczak A. 1995. Studium nad zamulaniem wybranych zbiorników zaporowych w dorzeczu Wisły. Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN, Zeszyt 8, Oficyna Wydawnicza PWN, Warszawa, 108.
• Michalec B., 2008. Ocena intensywności procesu zamulania małych zbiorników wodnych w dorzeczu Górnej Wisły. Zesz. Nauk. UR Krak. 451, Rozprawy 328.
• Morris, G. L. (1995) Reservoir sedimentation and sustainable development in India. In: Proc. Sixth Int. Symp. on River Sedimentation (New Delhi, India), 57-61.
• Pitt J. D., Thompson G. 1984. The impact of sedimentation on reservoir life. IAHS Publication No 144 (Proc IAHS Symposium, Harare).
• Porozumienie z dnia 21.12.1995 roku zawarte między Wicepremierem Rady Ministrów, Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej a Ministrem Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, dotyczące współpracy w zakresie programu małej retencji, (http://www.mos.gov.pl./dzw/dokumenty/porozumienie.shtml)
• Wiśniewski B. 1969. Zamulanie zbiorników wodnych w Polsce oraz próba jego prognozy na podstawie intensywności denudacji. Archiwum Hydrotechniki, z. 4, 481-504.
• Wiśniewski B., Kutrowski M. 1973. Budownictwo specjalne w zakresie gospodarki wodnej. Zbiorniki wodne. Prognozowanie zamulania. Wytyczne instruktażowe. Biuro Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego „Hydroprojekt”, Warszawa, 55.